Nhâm nhi ngày đông: Nước vối, thức uống dân dã mang đậm vị quê hương

Nước vối – thứ nước uống bình dị mà mát lành, từ lâu đã gắn bó với người dân Bắc Bộ và trở thành một phần ký ức đáng nhớ của những người con xa quê.

Hình ảnh chén nước vối quê với vị chan chát như vẫn vương vấn bất cứ ai từng sinh ra ở làng quê Bắc Bộ. Còn nhớ những năm 60, 70 của thế kỷ trước, hầu như làng nào cũng có cây vối, mọi người trồng cây vối sau nhà, vối mọc tự nhiên ở bờ ao hay ven sông.

Một thời tuổi thơ tươi đẹp của những đứa trẻ chúng tôi cũng gắn liền với cây vối. Nhớ những trưa hè nắng gắt, dưới bóng mát của cây vối, tụi con nít chúng tôi tụ tập chơi ô quan, trốn tìm… vui đùa thích thú quên cả thời gian. Đến khi thấm mệt, mồ hôi đầm đìa chúng tôi lại kéo nhau vào nhà hàng xóm gần đấy xin vội bát nước vối cho đỡ khát. Uống bát nước vối đặc sóng sánh màu vàng nâu, từng ngụm từng ngụm nước mát lành như lan toả khắp thân thể.

Lớn lên một chút, hình ảnh bát nước vôi càng in đậm hơn trong tâm trí chúng tôi. Nấu nước vối tưởng chừng như rất đơn giản nhưng để có được một bát nước vối ngon đòi hỏi sự tỉ mỉ của người nấu. Trước tiên, đun sôi nước sau đó cho lá vào ấm, nhận lá ngập với mặt nước rồi tiếp tục đun sôi. Lửa nấu nước vối đỏ đều, không to quá mà cũng không nhỏ quá. Củi nấu nước tốt nhất là thứ củi không làm phai mất vị của nước như củi bạch đàn, củi tre,… Khi nồi nước đã sôi, hạ lửa, ít phút sẽ có được ấm nước vừa chát, vừa thơm.

Đặc biệt, khi đun tuyệt đối không được mở vung nồi vì hơi nước sẽ xông hết ra ngoài, vị nước không đậm, mùi lá không thơm nồng. Nước vối ngon là khi múc ra bát có màu đỏ nâu đặc sóng sánh. Uống dần từng ngụm nước nóng hổi, vị chan chát chợt lan trên đầu lưỡi rồi dần dần ngấm sâu vào lòng người khi thưởng thức.

Ngày nào bà và mẹ cũng nấu một nồi nước lá vối, mùa đông thường ủ trên bếp trấu, mùa hè rót vào ấm tích để dành uống dần, cứ đi ra một cốc, đi vào một cốc, hết ngày là cũng hết nồi nước vối. Các cụ còn bảo, thứ nước vối này khi đun sôi uống vào, trẻ con đứa nào hay đau bụng sẽ hết dần, da dẻ trở nên săn chắc, hồng hào. Vì vậy, mà từ người lớn đến trẻ nhỏ không ai không uống nước vối như một thói quen từ khi sinh ra đến lúc trưởng thành.

Ngày nay, với hàng trăm loại thức uống khác nhau đa dạng và đẹp mắt nhưng không có một loại nước nào thay thế được thứ nước vối dân dã đã theo tôi suốt những ngày thơ ấu.

Huệ Nhi