Các chuyên gia cho rằng biểu giá điện luỹ tiến hiện “chưa hợp lý, không đi theo thông lệ chung”, và cần đơn giản hóa các bậc.

Trao đổi với Tiền Phong, một lãnh đạo Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công Thương) cho hay, việc điều chỉnh biểu giá điện bậc thang trong thời gian tới là việc phải làm. Thực tế, từ cuối 2017, Bộ Công Thương đã lấy ý kiến các chuyên gia, tổ chức nhiều hội thảo ở cả ba miền để ghi nhận các ý kiến khác nhau liên quan đến việc điều chỉnh giá điện bậc thang sau khi hóa đơn tiền điện của người dân ở các thành phố lớn tăng vọt sau khi điều chỉnh giá điện.

Tại thời điểm đưa ra dự thảo lần thứ 4 hồi năm 2018 để lấy ý kiến các bộ ngành, đơn vị chức năng vừa sửa đổi biểu giá điện bậc thang, Bộ Công Thương cũng đã xây dựng nhiều kịch bản về rút ngắn các bậc của giá điện.

Kịch bản 1: Rút từ 6 bậc còn 3 bậc, trong đó bậc thấp nhất giữ nguyên là từ 50 kWh đầu tiên (áp mức giá điện 1.484 đồng/kWh). Bậc 2 là từ 51 kWh đến 300 kWh với mức giá 1.768 đồng/số. Bậc 3 là từ 301 kWh trở lên chịu mức giá 2.559 đồng/kWh.

Theo phân tích của Bộ Công Thương, ưu điểm phương án này là đơn giản, người dân dễ hiểu. Nhược điểm là có tới 14 triệu hộ trong diện sử dụng từ 51-100 kWh/tháng và hộ dùng 101-200 kWh/tháng sẽ phải trả tăng thêm khoảng từ 10.000-12.000 đồng/tháng.

Kịch bản 2: Giảm từ 6 bậc còn 4 bậc. Trong đó, bậc thấp nhất vẫn là 50 kWh đầu tiên có giá 1.484 đồng. Bậc 2 từ 51-200 kWh có mức giá 1.668 đồng. Bậc 3 là từ 201-400 kWh với giá 2.327 đồng. Bậc 4 là từ 401 kWh trở lên chịu giá 2.587 đồng.

Kịch bản 2 có nhiều thay đổi hướng với việc tăng mức hỗ trợ giá điện cho người nghèo, người thu nhập thấp khi bậc thấp nhất là cho 100 kWh đầu tiên (tăng thêm 50 kWh như hiện nay). Mức giá cho 100 kWh đầu tiên sẽ tính ở mức 1.506 đồng/ kWh. Mức giá điện cao nhất sẽ được áp với hộ sử dụng từ 401 kWh/tháng trở lên với giá 2.587 đồng/kWh.

Với phương án này, sau khi tham khảo ý kiến của các đơn vị và chuyên gia, Bộ Công Thương cho hay, ngân sách sẽ phải tăng thêm khoảng 258 tỷ đồng/năm để hỗ trợ các hộ nghèo và hộ chính sách trên cả nước khi áp dụng.

Theo các chuyên gia, sửa biểu giá điện bậc thang vẫn phải chú ý đến tác động với người nghèo và người dùng điện nhiều vẫn sẽ phải trả nhiều tiền điện. (Ảnh: Tiền Phong)

Ông Trần Viết Ngãi – Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam cho rằng, chính sách giá điện bậc thang là cần thiết trong điều kiện buộc phải tiết kiệm năng lượng. Không riêng Việt Nam, nhiều quốc gia cũng đang áp dụng biểu giá luỹ tiến. “Điện là loại hàng hoá đặc biệt, sản xuất và tiêu thụ không cùng thời điểm, không thể dự trữ nên cần sử dụng tiết kiệm”, ông nói. Tuy nhiên theo ông, sau 5 năm áp dụng biểu giá này đã tới lúc cần sửa để phù hợp với điều kiện thực tế tỷ trọng dùng điện giữa các hộ, nhất là số hộ dùng dưới 50 kWh đã ít hơn trước. 

Phân tích điểm bất hợp lý ở biểu giá điện luỹ tiến hiện nay, ông Trần Đình Long – Phó chủ tịch Hội Điện lực nhìn nhận, các bước chênh lệch giá “chưa hợp lý, không đi theo thông lệ chung”.

Ông phân tích, biểu giá điện luỹ tiến hiện nay, người dùng ở 2 bậc thang đầu (dưới 100 kWh) được hưởng giá thấp; dùng ở mức trung bình 200-300 kWh phải chịu mức cao hơn và nhóm khách hàng dùng trên 400 kWh – được coi là nhóm người giàu, trả tiền cao nhất. Nhưng xét ở mức chênh lệch giá giữa các bậc thì bậc 1 và 2 chênh nhau 56 đồng một kWh, còn các bậc 3, 4 và 5 mức chênh khá lớn. Giá điện ở bậc 4 cao hơn bậc 3 là 522 đồng, trong khi bậc 6 cao nhất chỉ chênh với bậc liền kề trước đó 93 đồng một kWh.

Ông Trần Viết Ngãi lưu ý, việc rút gọn số bậc hay tăng thêm và chia nhỏ số bậc theo sát từng nhu cầu người dùng điện… cần tính toán kỹ lưỡng và vẫn phải đảm bảo nguyên tắc “càng dùng nhiều điện phải trả càng cao”.

Phó chủ tịch Hội Điện lực Việt Nam thì góp ý, có thể giữ nguyên các bậc thang nhưng điều chỉnh giá lũy tiến hợp lý hơn để bảo đảm công bằng giữa các bậc. Trong đó, khu vực sử dụng điện ở mức trung bình và phổ biến thì giá điện phải gần bằng với giá bình quân, còn dùng cao hơn phải áp giá mạnh. “Điều này bảo đảm cho một hộ gia đình ở thành phố với mức sử dụng thông dụng tối thiểu sẽ được hưởng giá điện hợp lý, chỉ phần sử dụng cao vọt mới bị tính giá cao”, ông nói.

Trả lời VnExpress, lãnh đạo Bộ Công Thương cho biết cơ quan này sẽ xem xét, sửa lại biểu giá điện bậc thang cho phù hợp với thực tế, giảm bù chéo giữa các hộ dùng điện sinh hoạt. Chưa rõ biểu giá điện tới đây được Bộ Công Thương đề xuất sửa theo hướng nào, tuy nhiên lãnh đạo cơ quan này khẳng định, biểu giá điện mới sẽ trên cơ sở đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng, chiến lược sử dụng năng lượng hiệu quả và phù hợp thực tiễn Việt Nam.

Hồng Hoa (tổng hợp)

Xem thêm: