Ba kích là một loại dược liệu quý hiếm chỉ mọc ở trên rừng, đang cạn kiệt dần, đã được nông dân tỉnh Vĩnh Phúc thuần hóa thành công cho thu nhập gần 1 tỷ đồng/ha.
Trong y học cổ truyền, Ba kích là cây thuốc được sử dụng nhiều với công năng “bổ thận tráng dương”, có mặt trong các bài thuốc hỗ trợ chức năng sinh lý. Không chỉ theo quan niệm Đông y và kinh nghiệm dân gian, Ba kích còn được chứng minh là chứa các thành phần có tác dụng tăng cường sức dẻo dai, bền bỉ. Các thành phần hóa học trong rễ cây Ba kích là các anthraglucosid, iridoid glucoside, các sterol, các chất vô cơ như K, Na, Mg, Fe, Cu, Zn… tinh bột, đường, acid hữu cơ, vitamin C… có tác dụng tăng cường sinh lực cho phái mạnh.
Nằm dưới chân dãy núi Tam Đảo, người dân xã Đạo Trù, huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc sống chủ yếu dựa vào rừng và trồng hoa màu. Nhưng đất đai cằn cỗi, khí hậu khắc nghiệt nên cuộc sống gặp nhiều khó khăn. Từ khi biết Ba kích là loại dược liệu quý, có thể chữa được nhiều bệnh, người dân đổ xô lên rừng đào bới về ươm thử nhưng không có kỹ thuật và phong trào tự phát… nên hiệu quả không cao. Trong khi đó, nguồn Ba kích tự nhiên cứ cạn kiệt dần.
Năm 2012, Hội Nông dân tỉnh Vĩnh Phúc phối hợp với Sở KH-CN tỉnh đã tổ chức xây dựng mô hình “Trồng cây dược liệu” và “Nhân giống ba kích”, tiến hành tập huấn và chuyển giao kỹ thuật ươm, nhân giống Ba kích cho các hộ dân ở xã Đạo Trù. Sau 3 năm, mô hình liên kết sản xuất Ba kích đã cho hiệu quả rõ rệt.
Trước đây các gia đình chủ yếu trồng sắn, chăn nuôi, trồng hoa thu nhập thấp. Hiện nay người dân nơi đây đã tham gia trồng và ươm cây giống Ba kích. Khách đến mua trực tiếp, có khi ở xa như Đà Nẵng, Thái Nguyên, Hà Nội… cũng đặt hàng mua. Với giá bán cây giống 2.000 đồng/cây, củ Ba kích bán với giá 200 ngàn đồng/kg thì nhiều gia đình đã thu nhập hàng tỷ đồng mỗi ha. Điều thuận lợi là cây Ba kích rất thích hợp với đất vườn đồi ở xã Đạo Trù.
Theo người dân nơi đây, nhờ điều kiện thổ nhưỡng của vùng đệm dưới chân núi nên từ khi xây dựng mô hình Ba kích đến nay cây phát triển rất tốt. Cả xã Đạo Trù triển khai trồng được trên 2 ha cây Ba kích trong đó 7.200 m2 được hỗ trợ từ Hội Nông dân tỉnh Vĩnh Phúc và trên 14.000 m2 là do người dân tự trồng.
Hiện nay ở Đạo Trù có 4 hộ tham gia vườn ươm với diện tích 1 ha, 7 hộ khác trồng cây Ba kích thương phẩm với 2 ha. Xã đã xác định đây là giống cây triển vọng, là hướng đi mới giúp bà con có thêm nghề, nâng cao thu nhập… để ổn định cuộc sống gia đình và tăng cường văn minh tinh thần xã hội.
Ba kích là loại dược liệu đặc biệt quý với nam giới. Nhân đây xin giới thiệu một số bài thuốc có thành phần Ba kích, mà dân gian còn gọi là thuốc “Ông uống Bà khen”.
Những bài thuốc có Ba kích
Chữa chứng xuất tinh sớm: Ba kích 12g, liên nhục 12g, cẩu tích 12g, ngũ gia bì 12g, củ đinh lăng 16g, hoài sơn 16g, hắc táo nhân 16g, sơn thù 12g, cam thảo 10g, hà thủ ô 12g. Đem tất cả các vị thuốc đó sắc uống, mỗi ngày 1 thang. Dùng uống trong 10 – 15 ngày liền.
Chữa bệnh thống phong (các khớp sưng đau, cơ thể yếu mệt, đau trong lồng ngực, kèm theo khó thở): Ba kích 16g, hà thủ ô 16g, nam tục đoạn 20g, ngải diệp 16g, trinh nữ 16g, rễ bưởi bung 16g, kinh giới 16g, quế 6g, thổ linh 20g, đương quy 12g. Dùng các vị thuốc trên sắc uống, mỗi ngày uống 1 thang.Công dụng: khu phong trừ thấp, giảm đau và lưu thông huyết mạch.
Chữa bệnh liệt dương, khả năng sinh lý yếu kém: Ba kích 16g, thục địa 12g, đỗ trọng 12g, thỏ ty tử 12g, sơn thù 12g, cẩu tích 12g, khởi tử 12g, hoài sơn 16g, liên nhục 12g, đại táo 12g, cố chỉ 10g. Dùng các vị thuốc này sắc uống, mỗi ngày uống 1 thang.
Công dụng: bổ thận dương, sinh tinh tủy, phục hồi năng lực của nam giới.
Bài thuốc bổ ngâm rượu: Ba kích 20g, củ đinh lăng 20g, đương quy 20g, khởi tử 16g, hà thủ ô 20g, xuyên khung 12g, bạch thược 12g, phòng sâm 20g, ngưu tất 16g, bạch truật (sao hoàng thổ) 16g, hoàng kỳ (sao mật) 12g, đại táo 16g, hắc táo nhân 16g, sơn thù 16g, trần bì (sao) 12g, cam thảo 12g. Các vị thuốc này đem thái nhỏ bỏ vào bình sành, đổ vào bình 3 lít rượu để ngâm. Sau 15 ngày là có thể dùng được.
Cách dùng và liều lượng: mỗi ngày uống 50 – 60ml, chia làm 2 lần uống trước bữa ăn.
Công dụng: bổ tỳ thận, dưỡng huyết, cải thiện tiêu hóa, nâng đỡ thể trọng.
HL (nguồn nongnghiep.vn)