Ngày nay, các bậc cha mẹ thường trăn trở, không biết phải dạy con thế nào và bắt đầu từ đâu cho đúng. Họ cũng lo rằng những tệ nạn và hiện tượng xấu ngoài xã hội có thể ảnh hưởng không tốt đến sự trưởng thành của con trẻ…
Đồng cảm với nỗi băn khoăn trăn trở đó, chúng tôi xin gửi đến quý độc giả những bài học dạy con quý giá của người xưa thông qua tác phẩm: ‘Đệ tử quy’ do Lý Dục Tú thời vua Khang Hy soạn thảo. Đây là cuốn sách cơ bản nhất về đạo lý đối nhân xử thế: dạy con biết hiếu kính với cha mẹ, dạy anh em phải biết thương yêu nhau, dạy cách ứng xử cho mọi người – đặc biệt là trẻ nhỏ, để có được cuộc sống và mối liên hệ tốt đẹp nhất trong gia đình cũng như ngoài xã hội.
Nguyên văn:
Xuất tất cáo, phản tất diện.
Cư hữu thường, nghiệp vô biến.
Dịch thơ:
Đi phải thưa, về phải trình.
Ở ổn định, nghề không đổi.
Giải nghĩa:
Mỗi khi ra ngoài hay khi trở về nhà, con cái phải đến xin phép hoặc chào hỏi để cha mẹ yên tâm. Con không được tự ý thay đổi chốn ăn ở, cuộc sống phải có quy củ, làm việc cũng phải nhẫn nại, kiên trì, không nên tùy ý thay đổi ý chí của mình.
Thông điệp hữu ích dành cho phụ huynh
Dường như tất cả các bậc phụ huynh chúng ta đều lo lắng cho con mình ngay cả khi con đã trưởng thành, đã có gia đình riêng, đây cũng là quy luật của cuộc đời. Người xưa cho rằng, sống sao cho cha mẹ yên tâm về mình là một cách thể hiện sự hiếu kính. Muốn cha mẹ yên tâm thì tối thiểu cần phải làm được những việc như: trước khi ra ngoài hay ngay khi về đến nhà phải báo lại với cha mẹ để cha mẹ khỏi lo lắng. Khi đã trưởng thành cũng cần thường xuyên trao đổi với cha mẹ về công việc và nơi ở, không được thay đổi chúng thường xuyên. Như vậy sẽ tránh được việc cha mẹ lo rằng mình vẫn đang lông bông, không ổn định ở bên ngoài.
Ngoài ra, con cái còn phải có thói quen tốt và thân thể khỏe mạnh. Vì nếu sức khỏe không tốt lại thêm cuộc sống không ổn định sẽ làm cho cha mẹ không yên tâm. Trong những thói quen ấy có lẽ nên chú ý nhất là thói quen sinh hoạt, học tập, làm việc và nghỉ ngơi điều độ, hợp lý.
Nhưng những thói quen này đâu có sẵn, mà phải rèn luyện rồi mới có, nên cha mẹ cần phải dạy con ngay từ nhỏ. Vậy thì, muốn con hình thành được thói quen làm việc và nghỉ ngơi điều độ, cha mẹ phải làm gì? Sau đây là gợi ý cho các bậc cha mẹ.
Để con nhận thức được tầm quan trọng của việc làm việc và nghỉ ngơi điều độ
Thực tế đã cho thấy, làm việc và nghỉ ngơi điều độ có ý nghĩa vô cùng to lớn trong quá trình hình thành những thói quen tốt. Đây cũng là yếu tố quan trọng để con người có một cơ thể khỏe mạnh nhất là trẻ em.
Với trẻ từ 3 đến 6 tuổi, một ngày cần ngủ ít nhất 10 tiếng, thời gian đi ngủ hợp lý nhất là từ 8 giờ tối đến 7 giờ sáng hôm sau. Đối với trẻ từ 7 đến 12 tuổi, thời gian ngủ là 9 tiếng, tốt nhất nên ngủ từ 9 giờ tối hôm trước đến 7 giờ sáng hôm sau. Theo kết quả nghiên cứu của các chuyên gia về sức khỏe tâm thần trẻ em cho thấy, nếu trẻ thức giấc vào lúc 7 giờ sáng, tinh thần của các em sẽ sảng khoái, thoải mái nhất. Buổi trưa, giấc ngủ 30 phút sau bữa ăn trưa sẽ có lợi cho hoạt động của não và tim. Tối đi ngủ trước 9 giờ sẽ giúp cho hệ miễn dịch của trẻ bài tiết các độc tố tốt hơn.
Việc cha mẹ hình thành cho con thói quen sinh hoạt, học tập, làm việc và nghỉ ngơi điều độ có tác dụng vô cùng lớn cho sự phát triển lành mạnh của con sau này. Tuy nhiên, những thói quen này cần rèn luyện cho con ngay từ tấm bé bởi nếu con đã quen với lối sinh hoạt ngẫu hứng thì sẽ rất khó sửa lại và nó sẽ ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của con.
Giúp con hình thành hành vi đúng, thói quen làm việc và nghỉ ngơi điều độ
Cùng với sự phát triển không ngừng của xã hội, nhịp sống ngày càng nhanh, mọi người dường như không còn coi trọng những thói quen tốt về làm việc và nghỉ ngơi nữa. Đối với trẻ em việc hình thành thói quen học tập và nghỉ ngơi điều độ không những tốt cho sự phát triển của con mà cha mẹ cũng sẽ rất yên tâm khi con bước ra ngoài xã hội.
Khi thói quen học tập và nghỉ ngơi điều độ được hình thành, nó sẽ đảm bảo con ngủ đủ giấc, ăn uống đúng giờ, học tập và vui chơi hợp lý. Đồng thời còn đáp ứng mọi nhu cầu cho sự phát triển, giúp con có đủ sức khỏe cả về thể chất và tinh thần để tham gia tất cả các hoạt động có ích.
Vậy, phụ huynh phải rèn thói quen này cho con như thế nào?
1. Cha mẹ hãy làm gương cho con
Phần lớn trẻ em đều có khả năng bắt chước, mô phỏng rất tốt, chúng rất thần tượng cha mẹ, mọi hoạt động của cha mẹ đều được chúng chú ý và ghi nhớ, đồng thời trẻ cũng sẽ mô phỏng lại một cách rất tự nhiên. Vì vậy, cha mẹ hãy chú ý lời ăn tiếng nói, cử chỉ của mình, để làm tấm gương sáng cho con noi theo.
Một số cha mẹ còn hay thức khuya, dậy muộn, tất nhiên con cũng ảnh hưởng thói quen này và rất khó để điều chỉnh lại. Thói quen nghỉ ngơi của cha mẹ là điều kiện quan trọng để hình thành thói quen sinh hoạt điều độ của con.
2. Cùng con thảo luận về thời gian
Thông thường nếu cha mẹ không thảo luận với con mà tự lập ra thời gian biểu cho con thì sẽ rất dễ có biểu hiện chống đối như đến giờ ngủ rồi mà con vẫn muốn chơi, hay lên giường rồi nhưng con không chịu ngủ. Vì vậy, cha mẹ hãy cùng con thảo luận để đưa ra thời gian biểu hợp lý cho con.
3. Tạo bầu không khí phù hợp với việc ngủ
Một số trẻ em vẫn hưng phấn, kích động mặc dù đã đến giờ đi ngủ. Khi đó cha mẹ không nên ép con lên giường mà hãy yêu cầu con làm những việc bắt buộc trước khi đi ngủ như việc vệ sinh cá nhân, chuẩn bị chăn gối… Chính những việc này sẽ nhắc con đã đến giờ đi ngủ. Khi sắp đến giờ ngủ của con hãy tắt đèn, tắt tivi hay bật những bản nhạc du dương tạo bầu không khí yên tĩnh, thoải mái. Khi con đã lên giường hãy kể cho con nghe những câu chuyện cảm động về tình người, để con có hứng thú hơn với việc lên giường đi ngủ.
4. Nên trao đổi thường xuyên với giáo viên và các phụ huynh khác
Việc trao đổi thường xuyên với mọi người sẽ giúp cha mẹ có thêm nhiều lời góp ý và cách xử lý hiệu quả trong việc nuôi dạy con. Điều này giúp ích cho việc sắp xếp thời gian biểu của con hợp lý hơn.Từ đó cũng giúp con hình thành được thói quen học tập, lao động và nghỉ ngơi điều độ hợp lý.
Thanh Tâm