Dale Carnegie từng nói: “Nếu bạn hy vọng trở thành một người giỏi nói chuyện thì trước tiên hãy là một người biết chú ý lắng nghe”. Ngạn ngữ phương Tây cũng có câu: “Dùng thời gian 10 giây để nói, dùng thời gian 10 phút để nghe”. Điều đó chứng minh rằng, trong giao tiếp giữa người với người thì “nghe” và biết lắng nghe giữ một vị trí vô cùng quan trọng…
Lắng nghe là một phương pháp hữu hiệu để con người học tập. Việc trẻ em được bồi dưỡng việc lắng nghe từ nhỏ không những có thể giải quyết được rất nhiều vấn đề trẻ gặp phải mà còn có lợi cho sự phát triển sau này của các bé.
Tuy nhiên, thực tế thì có rất nhiều trẻ em chỉ muốn thể hiện bản thân chứ không biết lắng nghe, không thể hiện được sự chân thành trong giao tiếp, thậm chí còn không muốn lắng nghe ý kiến và lời khuyên của người khác. Để thay đổi hiện trạng này, cha mẹ hãy giúp con hình thành thói quen biết lắng nghe ngay từ nhỏ.
Tiến hành rèn luyện việc lắng nghe cho con
Lắng nghe không chỉ đơn giản là nghe người khác nói mà lắng nghe cũng là quá trình tương tác. Không những cần chăm chú lắng nghe người khác nói mà còn phải tích cực dùng ngôn ngữ hoặc động tác để người đối diện có được cảm giác được đáp lại.
Cha mẹ có thể thông qua việc cùng con kể các câu chuyện để rèn luyện sự chú ý lắng nghe cho con. Hãy để con kể chuyện và cha mẹ tích cực lắng nghe. Trong quá trình lắng nghe, cha mẹ hãy dùng ngôn ngữ dẫn dắt và đáp lại lời kể của con để chứng tỏ rằng cha mẹ đang lắng nghe con nói. Sau khi nghe con kể xong câu chuyện, cha mẹ hãy cố gắng kể lại câu chuyện của con một cách chính xác nhất. Cuối cùng, cha mẹ hãy hỏi con xem con có hài lòng về cách lắng nghe của cha mẹ hay không. Nếu trẻ muốn, cha mẹ hãy đổi vai với con và kể lại câu chuyện một lần nữa.
Thông qua cách này, các bé sẽ phát hiện ra giữa lắng nghe tích cực và lắng nghe đơn thuần khác nhau nhiều như thế nào. Khi người lắng nghe dùng ngôn ngữ thể hiện qua lời nói và ngôn ngữ cơ thể biểu lộ sự hứng thú của mình, người nói chuyện sẽ cảm thấy mình được tôn trọng, tâm lý cũng chuyển biến tích cực thoải mái hơn.
Dạy con tôn trọng những ý kiến khác nhau của người khác
Tôn trọng là một trong những nhân tố cơ bản quan trọng nhất trong giao tiếp với người khác, cũng là thái độ cần thiết để thu nạp tất cả trí tuệ. Vì thế, học cách lắng nghe các loại âm thanh là tố chất tốt đẹp cần phải có để trẻ học cách lắng nghe.
Nhà giáo dục nổi tiếng thế giới Carnegie đã từng gặp một nhà thực vật học nổi tiếng trong bữa tiệc do nhà xuất bản New York tổ chức. Nhà thực vật học vô cùng vui mừng khi gặp Carnegie nên đã thao thao bất tuyệt kể cho ông nghe những sự thật thú vị về cây gai, hoa cỏ trong phòng và khoai tây.
Đến tận khi từ biệt, gần như Carnegie không nói câu nào. Nhưng mà nhà thực vật học ấy lại vui vẻ nói với chủ nhân bữa tiệc rằng: “Ngài Carnegie là người thú vị nhất, là một người nói chuyện thú vị nhất”.
Vì sao Carnegie không nói gì mà lại khiến đối phương cho rằng ông là “người nói chuyện thú vị nhất”? Đó là bởi vì ông có thể lắng nghe ý kiến của người khác, mặc dù ý kiến ấy đối với ông có thể không có bất kỳ tác dụng nào. Qua đó có thể thấy, học cách lắng nghe, học cách tôn trọng ý kiến của người khác vô cùng quan trọng.
Đối với trẻ em, học cách lắng nghe có nghĩa là học cách giao lưu bằng tâm hồn. Bởi vì trong quá trình lắng nghe, không chỉ là lắng nghe người khác nói chuyện mà là đưa tình cảm vào, là sự đối đáp về tâm hồn, như thế mới có thể cảm nhận được sự thân thiết của đối phương, kéo gần khoảng cách giữa hai bên.
Dạy trẻ một vài lễ nghi lắng nghe
Trẻ em không chăm chú lắng nghe người khác thường là do các bé không biết phải nghe như thế nào. Để hình thành thói quen lắng nghe cho con, cha mẹ nên dạy con một số lễ nghi cơ bản của việc lắng nghe.
– Khi lắng nghe phải tập trung chú ý, phải kiên nhẫn. Khi nghe người khác nói mắt nên nhìn người đối diện, chăm chú lắng nghe. Không được liếc ngang liếc dọc, không cúi đầu mân mê vạt áo, không lơ đãng hoặc làm những việc không liên quan. Điều này trước tiên là tôn trọng người khác, cũng là tiền đề cho việc giao tiếp diễn ra tốt đẹp.
– Khi lắng nghe phải tích cực phản ứng. Trong quá trình lắng nghe, phải dùng các phương thức truyền đạt phi ngôn ngữ như ánh mắt, nét mặt để chứng tỏ mình đang chăm chú lắng nghe. Cũng có thể dùng những câu nói như: “đúng vậy, đúng thế, tôi hiểu…” để chứng tỏ mình đang chăm chú lắng nghe.
– Khi lắng nghe không được tùy tiện nói xen vào. Rất nhiều trẻ thích bày tỏ ý kiến của mình, thường xuyên cướp lời, nói xen vào, thậm chí cho rằng đây là biểu hiện thông minh. Tuy nhiên, đây không những là biểu hiện bất lịch sự mà còn có thể vì nói xen vào mà làm ngắt quãng mạch suy nghĩ của người khác, khiến họ không thể bày tỏ suy nghĩ của mình một cách hoàn chỉnh, từ đó khiến đối phương có cái nhìn phản cảm.
– Chú ý phương thức nói chuyện của đối phương. Ngữ khí, cách dùng từ, ngữ điệu… bởi phương thức diễn đạt của đối phương đều truyền đạt một thông tin nào đó. Nếu tập trung chú ý, có thể phát hiện ngụ ý ẩn sau câu nói của họ, thật sự hiểu được thông tin mà đối phương muốn truyền đạt.
– Chuyển chủ đề phải thích hợp. Nếu không hứng thú với chủ đề của đối phương thì không được tỏ ra khó chịu hãy khéo léo tìm chủ đề khác mà mọi người cùng quan tâm.
Dù là người khó tính hay đả kích và phê bình người khác đến thế nào đi nữa cũng sẽ mềm lòng trước một người biết lắng nghe và thấu hiểu. Vì thế, cha mẹ hãy lưu tâm hình thành cho con đức tính tốt đẹp này.
Hồng Ân