Tâm hồn chúng ta luôn cần được nuôi dưỡng. Một tâm hồn trong sáng, thiện lương có thể mang đến cho chúng ta một cuộc sống an nhiên và hạnh phúc, và rồi, chúng ta cũng mong muốn có thể đem tình yêu thương trao tặng cho những người khác.
Với loạt bài “Truyện ngắn song ngữ”, chúng tôi lựa chọn những câu chuyện ý nghĩa với các từ vựng đơn giản, dễ học. Ngoài mong muốn giúp quý độc giả có thể cải thiện trình độ tiếng Anh, chúng tôi cũng hy vọng sẽ đem lại cho người học một chút động lực, sự ấm áp, thư thái cùng năng lượng tích cực để có thể tìm thấy niềm vui, đặt tâm trọn vẹn sống từng ngày mặc cho cuộc đời nhiều lúc còn bộn bề, gian truân.
***
Những câu chuyện thần thoại trong dân gian luôn là một phần di sản quý báu của văn hóa truyền thống. Người ta cho rằng có một thời kỳ khi nhân loại mới xuất hiện, Thần đã cùng ở tại thế gian con người để lưu truyền văn hóa và các tiêu chuẩn đạo đức cho người. Những phong tục tập quán từ lâu đời của các quốc gia trên thế giới đều gắn liền với sự xuất hiện của Thần. Truyền thống chơi hoa đào ở miền Bắc và hoa mai ở miền Nam cũng bắt nguồn từ hai câu chuyện lưu truyền trong dân gian không rõ từ bao giờ.
1. Peach tree legend – Sự tích cây đào
Once upon a time on Độ Sóc Mountain there was a very big peach tree, which belonged to two wizards named Thần Đồ and Uất Lũy. Their power was so great that ghosts and demons around dared not come near to disturb peaceful and prospering life of the people in the area. But as each year ended and the wizards were summoned to heaven, the evil spirits flocked to cause havoc all around.
Ngày xửa ngày xưa trên núi Độ Sóc có một cây đào rất to, thuộc về hai vị pháp sư tên là Thần Đồ và Uất Lũy. Thần lực của họ lớn đến mức ma quỷ xung quanh không dám tới quấy nhiễu cuộc sống hòa bình và phồn thịnh của người dân nơi đây. Nhưng vào những ngày cuối năm, các pháp sư đều được triệu tập lên trời nên những linh hồn xấu xa lại thừa cơ quấy phá.
Back from the heaven, learning about the incidents, the wizards advised the people, “From now on, each time we are gone at year end, you must take a branch of peach tree to plant at home. Seeing it, the evil spirits will think that we are there and so won’t dare to disturb you again.” Following the wizards’ advice, at year’s end, people cut a peach branch to put in a vase at home to keep the evil spirits away. Some even pull up a whole tree to plant at home in hope of never having to worry about them again.
Sau khi trở về, hiểu được việc này, các pháp sư dặn mọi người: “Từ giờ trở đi, mỗi khi chúng ta đi vắng vào những ngày cuối năm, các con hãy chặt lấy một cành đào trồng ở trong nhà. Nhìn thấy nó, lũ ma quỷ sẽ nghĩ rằng chúng ta ở đó nên sẽ không dám quấy nhiễu các con nữa”. Nghe theo lời dạy của các vị pháp sư, cứ khi năm hết tết đến, mọi người sẽ cắt một cành đào cắm vào lọ để trong nhà để đuổi tà. Một số người còn trồng cả cây đào ở nhà với hy vọng không còn phải lo lắng về lũ quỷ nữa.
2. Yellow apricot blossom legend (Mai tree) – Sự tích cây mai
Once upon a time, there was a girl named Mai (Apricot), daughter of a brave hunter. Under her father’s training, at fourteen, she became a great warrior, mature in martial arts. At the time, a monster was causing destruction and sorrow in a region and the people put up a big reward for anyone who could kill it.
Ngày xửa ngày xưa, có một cô gái tên là Mai, là con gái của một người thợ săn dũng cảm. Dưới sự dạy bảo của cha, ở tuổi 14, cô đã trở thành một chiến binh rất giỏi, rất thành thạo về võ thuật. Lúc đó, có một con quái vật đã giết hại rất nhiều người và khiến nhiều gia đình trở nên bất hạnh và người dân đã treo một giải thưởng lớn cho ai có thể giết được con quái vật.
So the hunter took Mai to go and kill the monster. Job well done, the father and daughter fame spread all over around. A few years later, the father became seriously ill. But at eighteen, the daughter grew strong and became a virtuoso of all fighting arts.
Người thợ săn đưa Mai đi giết quái vật. Họ đã thành công, người cha và con gái trở nên nổi tiếng khắp vùng. Vài năm sau, người cha mắc bệnh rất nặng. Nhưng ở tuổi 18, cô con gái trở nên rất mạnh và tinh thông tất cả các môn võ thuật.
That year a giant snake appeared in another place, and the people there came to beg the hunter and his daughter for help. Before their departure, Mai’s mother gave her a beautiful bright yellow silk dress and Mai promised to wear it on the way back so her mom could see her from afar. The father and daughter went through mountains and rivers and found the monster. But the father was too feeble and Mai had to fight the giant snake alone. She finally killed it, but in the last contraction it managed to choke her dead in its coil.
Năm đó một con trằn tinh rất lớn xuất hiện ở một địa phương khác, và mọi người tới cầu xin người thợ săn và con gái ông giúp đỡ. Trước khi đi, mẹ Mai đưa cho co một chiếc áo lụa vàng rực rỡ rất đẹp và Mai hứa sẽ mặc nó khi trở về để mẹ có thể nhìn thấy cô từ xa. Hai cha con chèo đèo lội suối và tìm thấy nơi ở của quái vật. Nhưng vì người cha quá yếu nên Mai phải chiến đấu với con quái vật một mình. Cuối cùng cô cũng giết được nó, nhưng trong lúc vật lộn cuối cùng nó đã cuốn chặt cô tới chết.
Admiring the girl’s chivalry and pitying her mother’s crushing grief, the God of family begged the King of Heaven to let Mai live and rejoin her family for nine days. Since then, every year, she comes back to her family on the 28th of the last lunar month and vanishes on the 6th of the first lunar month. Later, after her parents and relatives died, she never came again but turned into a flowering tree next to the shrine people built to pay tribute to her soul. Seeing a pretty tree that blossomed during the nine days of New Year celebration, people named it Mai and took its branches to plant at home, believing that it could keep evil spirits away and bring good luck to the household in the coming year.
Kính ngưỡng lòng dũng cảm hào hiệp và thương cảm cho người mẹ, vị Thần bảo hộ gia đình đã cầu xin Ngọc Hoàng hãy để Mai sống lại và về với gia đình trong chín ngày. Từ đó, hàng năm, cô trở về với gia đình vào ngày 28 tháng chạp và đi vào ngày mùng 6 tháng riêng âm lịch. Sau khi cha mẹ và người thân qua đời, cô không trở lại nữa mà biến thành một cây hoa bên mọc bên cạnh ngôi đền thờ mà người dân xây lên để bày tỏ lòng thành kính với linh hồn Mai. Khi nhìn thấy một cây hoa rất đẹp nở rực rỡ trong chín ngày mừng năm mới, mọi người đặt tên cây là Mai và lấy cành cây cắm trong nhà, với niềm tin rằng nó có thể xua đuổi tà ma và mang lại may mắn cho gia đình trong năm tới.
* Với cây mai, trong tiếng Anh bạn có thể nói là a mai tree vì ở phương Tây không có cây hoa này và trong tiếng Anh cũng không có từ thông dụng về nó.
***
The folk tales reflect the utmost aspirations of the ancient Vietnamese people yearning for peace, prosperity and happiness. Those are the perpetual dreams of mankind. The peach tree and yellow apricot blossom are traditional Tet’s icons and cultural value of Vietnamese people.
Những câu chuyện dân gian phản ánh khát vọng tối cao của người Việt cổ đại mong muốn hòa bình, thịnh vượng và hạnh phúc. Đó là ước mơ vĩnh viễn của nhân loại. Đào và mai là biểu tượng của Tết truyền thống và giá trị văn hóa của người Việt Nam.
Theo Vietnam Heritage
Thiên Cầm biên dịch