Là cha mẹ, yêu thương con cái là xuất phát từ một loại bản năng, không cần học cũng sẽ hiểu được. Nhưng tôn trọng con trẻ, lại là một loại giáo dưỡng tốt đẹp, mà chúng ta, những bậc làm cha mẹ còn cần phải tìm hiểu học tập lâu dài.
Khi xử sự với con trẻ, nguyên tắc quan trọng bậc nhất là tôn trọng trẻ
Cha mẹ cần biết, con trẻ cũng là một sinh mệnh độc lập, một cá nhân có nhân cách và cá tính độc lập. Vì vậy, ngay từ khi trẻ còn rất nhỏ các bậc cha mẹ chúng ta nên giữ được nguyên tắc đối xử này. Chúng ta không thể vạch ra một giới hạn, rằng đến độ tuổi nào thì nhân cách của một người là bắt đầu phát triển. Trên thực tế, quá trình phát triển nhân cách cũng như trí lực của trẻ bắt đầu từ rất sớm, đã có thể hình thành từ khi trẻ 1-2 tuổi.
Yêu trẻ là một loại bản năng, mà tôn trọng trẻ là một loại giáo dưỡng
Nếu không có giáo dưỡng, thì yêu thương kia cũng sẽ mất đi ý nghĩa, và yêu thương cũng chỉ dừng ở bản năng như bản năng vốn có của những loài động vật mà thôi.
Không có đứa trẻ nào bởi vì nhận được nhiều yêu thương mà trở nên hư hỏng, mà càng nhận được nhiều tình yêu thương thì càng trở nên ưu tú hơn. Tuy nhiên, cần phải biết phân biệt “yêu thương” và “chân chính yêu thương”.
Khi chưa có con, thì cuộc sống dù khó khăn đến mấy cũng có thể chịu đựng được. Nhưng khi đã có con, thì không như vậy, cha mẹ sẽ luôn cố gắng, muốn cho con của mình một cuộc sống tốt hơn, đầy đủ hơn. Ở điểm này thì không có một ai là ngoại lệ, đây cũng là một lẽ đương nhiên, bản năng yêu con của cha mẹ. Trong đó có một số bậc cha mẹ dành hết tình yêu thương cho con, mang đến cho con một cuộc sống đủ đầy, nhưng bên cạnh đó con đều phải răm rắp nghe lời, cả cuộc đời là đi theo những sự sắp đặt chi tiết được coi là ‘vô cùng tốt đẹp’ của cha mẹ. Loại yêu thương này liệu đã thực sự yêu thương?
Có một số cha mẹ khác, với có tầm mắt nhìn xa trông rộng, biết vì tương lai con trẻ mà áp dụng các phương pháp giáo dục trẻ đúng đắn… Nếu đó là một loại yêu thương trìu mến, là tình cảm quan tâm, che chở, cổ vũ, thấu hiểu, công nhận và tôn trọng, khích lệ sự sáng tạo và độc lập của con. Chỉ cần là như vậy, thì yêu thương bao nhiêu cũng không quá đáng, cũng không thể nào làm con trẻ hư hỏng, yếu ớt được.
Để trở thành một người bạn của trẻ thật không dễ, khiến cho trẻ nguyện ý làm bạn với cha mẹ càng khó hơn
Khi trẻ có tâm sự, thì người đầu tiên trẻ không muốn thổ lộ chính là cha mẹ; khi có bạn gái/bạn trai, thì người không muốn nói nhất cũng là cha mẹ. Điều này xuất phát từ việc trẻ không mấy tin tưởng vào cha mẹ, mà nguyên nhân sâu xa chính là trẻ không cảm nhận được sự tôn trọng từ cha mẹ.
Cha mẹ muốn trở thành một người bạn của con, thì cha mẹ phải thực hiện được nguyên tắc đầu tiên của tình bạn, đó chính là sự tôn trọng, tin tưởng. Nếu cha mẹ làm được việc này thì con trẻ sẽ nguyện ý xem cha mẹ là người bạn tin cậy của mình.
Tôn trọng con trẻ là một loại giáo dưỡng
Là cha mẹ, yêu thương con cái là xuất phát từ một loại bản năng, không cần học cũng sẽ hiểu được. Nhưng tôn trọng con trẻ, lại là một loại giáo dưỡng tốt đẹp nhất, mà chúng ta, những bậc làm cha mẹ còn cần phải tìm hiểu học tập lâu dài.
Chúng ta biết rõ, trên thế giới này không có đứa trẻ nào là hoàn mỹ, không có cha mẹ nào hoàn hảo, càng không có phương pháp giáo dục tuyệt đối.
Chúng ta không cần quá khắt khe với trẻ, cũng không cần quá hà khắc với chính mình, cũng không cần thiết phải so đo đấu lý với trẻ, bởi như vậy sẽ tạo ra mối quan hệ căng thẳng trong gia đình.
Hãy thử bắt đầu từ những điều nhỏ nhặt nhất, đây cũng là học cách tôn trọng con trẻ của chúng ta.
1. Biết sử dụng chữ “không” một cách thích hợp và đúng lúc
Trong quá trình dạy dỗ con cái, thì việc cha mẹ thường nói từ “không” một cách dễ dàng, rất tự nhiên, tựa như nói từ “không” là một loại bản năng. Nếu mỗi ngày cha mẹ nói từ “không” này với trẻ cả trăm lần, thì rất nhanh, từ “không” đầy quyền lực sẽ không còn tác dụng nữa.
Đối với trẻ giai đoạn 1-2 tuổi, thích cầm nắm, lôi kéo các loại đồ vật trong tầm tay, đây là phương thức để trẻ thăm dò, tìm hiểu thế giới xung quanh. Cha mẹ có thể mang những đồ vật dễ vỡ, có giá trị đem đặt vào những nơi mà trẻ không thể nhìn thấy hoặc không thể với tay tới, nhằm làm giảm thiểu nói từ “không” đối với con trẻ.
Đối với những trẻ lớn hơn, nếu những hành vi của trẻ không đe dọa an toàn bản thân hoặc ảnh hưởng đến người khác, thì cha mẹ hãy thử dùng những từ ngữ tích cực hơn, hoặc dùng các phương pháp tích cực hơn để ngăn chặn hành vi của trẻ, nhằm giảm số lượng nói từ “không” với trẻ.
2. Tránh bình luận về trẻ trước đám đông, càng không nên trách mắng, kể xấu trẻ trước mặt người khác
Đôi khi, cha mẹ nghĩ rằng những lời bình luận về trẻ chỉ là những lời nói vô hại, thực sự là không có chủ ý gì. Nhưng từng có câu nói rằng “người nói vô tâm, người nghe lại cố ý”. Chính bản thân chúng ta thời còn nhỏ, không thích nhất chính là nghe cha mẹ kể việc xấu của bản thân trước mặt người khác. Tâm tình khó chịu và ngượng ngùng của chúng ta trải qua lúc ấy, đến bây giờ càng không nên lặp lại ở con cái mình.
Hơn nữa, tránh được việc này, cũng là một cách thể hiện sự tôn trọng trẻ, bảo vệ sự tự tôn của trẻ.
3. Cần để trẻ có quyền tự do lựa chọn và tự chủ trong các quyết định của mình
Trong những việc nhỏ nhặt thì nên để cho trẻ tự quyết định, những việc lớn, việc quan trọng, nên để cho trẻ cùng tham gia vào cuộc thảo luận, để trẻ có thể nói lên ý kiến của mình. Như vậy sẽ tạo được không khí hài hòa, bình đẳng, cho trẻ cảm nhận được sự tôn trọng của mọi người đối với trẻ.
Hoặc khi trẻ chưa có thể nói, thì cũng có thể để cho trẻ tự quyết định những việc nhỏ nhặt liên quan đến bản thân, ví như việc để trẻ muốn mặc áo quần nào vào hôm nay, mặc áo quần nào để đi chơi.
4. Hứa với trẻ điều gì thì nhất định phải thực hiện
Trước khi hứa với trẻ, thì cha mẹ nên đánh giá xem mình có thể thực hiện được điều định hứa hay không. Nếu xét thấy không thực hiện được thì không nên hứa với trẻ.
Kỳ thực, không chỉ với trẻ nhỏ, mà đối với bất kỳ người nào cũng không nên dễ dàng hứa điều mà mình không thể thực hiện được, đây cũng là đạo lý làm người. Nếu khi đã hứa nhưng gặp tình huống đặc biệt không thể thực hiện được, thì hãy giải thích rõ cho trẻ biết và hiểu.
Hãy đối xử với trẻ như đối với những người trưởng thành, cần nói và giữ chữ tín đối với trẻ.
5. Vĩnh viễn không nên dọa nạt trẻ
Đối với trẻ nhỏ, dùng cách dọa nạt hay hù dọa là cách tệ hại nhất. Lo sợ trẻ có hành vi nguy hại mà hù dọa trẻ: trẻ không chịu ngoan ngoãn ăn cơm cha mẹ liền dọa nạt trẻ, muốn trẻ không ồn ào cũng dọa nạt trẻ…
Thế nhưng cha mẹ không hề biết rằng, phía sau những lời dọa nạt ấy, nỗi sợ hãi trong lòng trẻ sẽ ngày một gia tăng, dần dần trở thành nỗi ám ảnh và trở ngại cho tâm lý của trẻ về sau.
6. Không nên quát mắng trẻ
Nhiều bậc cha mẹ phải thừa nhận rằng, nếu không la mắng con cái trong một thời gian dài thì đó là một điều khó khăn và không thể thực hiện được.
Hơn nữa, nhiều người cho rằng, từ khi còn nhỏ, không hề có một cuốn sách nào hay một môn học nào dạy chúng ta quản lý những cảm xúc của mình. Nhưng tất cả những điều đó cũng không thể trở thành lý do cho chúng ta biện hộ.
Để kết thúc việc cha mẹ quát mắng đối với trẻ, cha mẹ hãy tưởng tượng rằng, trong tương lai, con cái của chúng ta là một người bệnh tâm thần, khi đó la hét và quát mắng là cách duy nhất để con có thể giải tỏa những cảm xúc tiêu cực của mình. Vậy thì tại sao cha mẹ không thay đổi chính mình, thay đổi cách xử sự của mình bắt đầu ngay từ bây giờ?
7. Quan sát, chú ý tới những dao động trong tâm trạng của trẻ, hiểu được nguyên nhân phía sau hành vi của trẻ
Mặc dù tâm lý học không phải có tác dụng vạn năng, nhưng tìm hiểu và hiểu biết được đời sống tinh thần của trẻ, sẽ giúp cha mẹ hiểu được trẻ thực sự, giúp ích rất nhiều trong việc cha mẹ nên đối đãi với trẻ như thế nào.
Rất nhiều lần trẻ gây ra sự xung đột như hư đốn hoặc là chống đối với cha mẹ, không hẳn là do trẻ cố ý làm như vậy, mà đây là một giai đoạn biến đổi tâm lý nhất định phải trải qua trong quá trình trưởng thành. Một khi cha mẹ hiểu được nguyên nhân của những hành vi đó, thì cha mẹ có thể kiên nhẫn và bao dung hơn đối với trẻ, giúp trẻ vượt qua thời kỳ “khó ở” một cách nhẹ nhàng thuận lợi hơn.
8. Đừng để những cảm xúc tiêu cực do cuộc sống và công việc của mình ảnh hưởng đến con trẻ
Trong cuộc sống, sẽ có lúc chúng ta bị căng thẳng, thất vọng, thậm chí là tức giận… Những lúc ấy đừng bắt ép bản thân mình cố vui cười, mà có thể để cho trẻ cảm nhận được chân thật cảm xúc của chúng ta, nhưng tuyệt đối không được để những cảm xúc, tâm trạng tiêu cực đó kéo dài và gây ảnh hưởng đến con trẻ.
Khi chúng ta có chưa đầy 10% năng lượng, thì hãy tìm phương thức làm cho chúng ta vui vẻ trở lại, sạc đầy năng lượng, rồi sau đó hãy đối mặt với con trẻ.
Và điều cuối cùng, mong các bậc cha mẹ nhớ rằng, tôn trọng, không đồng nghĩa với dung túng.
***
Phần lớn cha mẹ đều trông mong con mình nhanh nhanh trưởng thành, nhưng rồi lại nguyện ý mong sao thời thơ ấu của con kéo dài một chút, tiếp tục lưu lại nhiều một chút. Đây là một loại mâu thuẫn tự nhiên mà cũng đáng yêu biết bao, một loại tình cảm yêu thương lưu luyến chân tình, là một loại hạnh phúc đơn giản. Cũng như trên từng cơn sóng thời gian cuồn cuộn, chỉ mong lưu luyến một giọt sương long lanh, tinh khiết vậy.
Nhưng mà, hết thảy đều theo thời gian mà trôi đi, không có gì tồn tại mãi. Điều mà chúng ta có thể làm được, đó chính là dùng tình yêu thương để bảo vệ những giá trị trân quý ấy. Chúng ta mong muốn con trẻ sau khi trưởng thành chín chắn, vẫn giữ lại chút khờ dại, ngây thơ như thời thơ ấu; mong muốn tình thân trải qua năm tháng khó khăn vẫn nguyên vẹn đong đầy…
Vậy thì, nhân khi con trẻ còn bé dại, ngây thơ, hãy yêu thương con nhiều hơn, trân trọng con nhiều hơn, để cả chúng ta và con trẻ tận hưởng những năm tháng hạnh phúc nhất, ý nghĩa nhất trong cuộc đời.
Theo Cmoney.tw / kknews.cc
Minh Phúc biên dịch