Thái bình nổi tiếng với du khách gần xa nhờ món quà sáng quen mà lạ “Canh cá rô”, hay còn được biết đến với cái tên “bánh đa canh cá rô đồng”.
Lạ vì cái tên rất gợi, với sự kết hợp của những sản vật không dễ kết hợp. Quen là bởi khi ăn, người ta cứ thấy hương vị này đã ở mâm cơm gia đình, và chúng ta đã thưởng thức lâu rồi. Người xa quê hương, nghe đến đây có thể đã rơm rớm nước mắt rồi vì hương vị quê nhà…
Thái Bình có một nơi chuyên sản xuất bánh đa thái, đó là làng nghề Dụ Đại, xã Đông Hải, huyện Quỳnh Phụ. Ở đó người ta có bí quyết gia truyền chọn gạo, xay gạo, tráng bánh và phơi khô, để rồi một thứ bánh đa có vị ngọt đậm không dễ trộn lẫn ở bất cứ đâu
Canh cá Quỳnh Côi, bánh đa Đông Hải theo kiểu truyền thống còn giữ lại một vài hàng ở phố huyện Dâu Da. Nhưng để ngon và tinh tế đến mức thành đặc sản của của đất lúa Thái Bình, thì phải qua bàn tay khéo léo của các bà, các chị Thành phố Thái Bình chế biến. Món quà sáng nóng hổi và ngon miệng này đã từ lâu trở thành niềm tự hào của người dân Thái Bình với du khách gần xa.
Nguyên liệu đầu tiên của món canh cá là cá quả và cá rô. Muốn bát canh ngon thì cá phải tươi. Cá quả 5 lạng trở lên, cá rô loại 3 con 1 lạng, cá còn nhảy lóc chóc, đem xóc muối cho cá hết nhớt và dễ đánh vảy. Làm sạch cá, cho vào nồi nước sôi để luộc, cá chín vừa, vớt ra để nguội. Gỡ hết thịt, lọc xương răm, để những miếng cá đẹp và nạc. Ướp cá với nước mắm, mì chính, bột canh, tiêu sọ. Mỡ lợn chưng với nước nghệ hoặc hạt điều, sau đó phi hành thơm và cho cá vào rim. Lửa nhỏ liu riu, cá rô rim trong nửa tiếng, cá quả rim trong 2 tiếng, đến khi miếng cá săn lại, cá rô màu vàng nhạt, cá quả màu vàng sậm, miếng cá vừa ngậy, vừa dai, có vị đậm đà thơm ngon của gia vị. Đầu cá quả và những mảnh cá vụn sẽ được xay và trộn thêm thịt nạc vai, hành khô, hành tươi, rau răm, thì là, tiêu, mì chính, bột canh…nặn thành những miếng chả cá mà khi rán lên thơm lừng. Nếu canh cá rô vào mùa cá đẻ, thì ngoài những miếng cá rô vàng ươm, bà chủ quán còn lấy thêm buồng trứng cá rô vàng ngậy, nhìn thấy đã ứa nước miếng.
Nước dùng gồm xương ống lợn và đầu cá rô ninh được ninh liu riu trong 4-5 giờ đồng hồ cho thật nhừ, lọc sạch, ta sẽ có một xoong nước dùng ngọt và thanh. Nhúng bánh đa thái vào nước nóng già, rau xanh tùy theo mùa, mùa đông rau cải cúc, rau cần, mùa hè rau rút, rau ngót, chần qua nước nóng già, rắc hành tươi thái nhỏ, thì là …cho vài miếng cá đã rim và miếng chả cá béo ngậy thơm bùi lên trên, chan nước dùng, vắt chanh, vài lát ớt tươi đỏ, rực cay xé lưỡi, thế là thực khách đã có một bát canh cá Thái Bình thơm ngon và lạ miệng.
Canh cá Thái Bình phải có thêm vài gắp măng tươi ngâm dấm mới là đầy đủ gia vị. Bát canh cá thơm ngon vị cá mà không có mùi tanh, ngậy mà không béo, có vị cay của ớt, vị chua của chanh, măng, thật đậm đà ý vị. Món quà sáng này còn đặc biệt hấp dẫn các thực khách nam giới, bởi họ còn nhấm nháp chén rượu nếp thơm lừng.
Giờ đây cá rô đồng đã trở nên hiếm hoi, nhiều quán canh cá đã phải chế biến bằng cá trắm…nhưng để thực khách nhớ vẫn là cá rô đồng và cá quả ta, loại cá mà đồng ruộng Thái Bình đã ban tặng cho người quê lúa, cộng với tài chế biến món ngon của người nội trợ . Thế là bát canh cá mộc mạc mà ngon lành cứ được người ta nhớ, như nhớ ổi Bo, bánh Cáy Thái Bình vậy .
Bùi Lan Anh