Hơn 20 năm trước, làng tôi có một người con gái trẻ đầu bù tóc rối, gặp ai cũng cười cười, ngây ngây dại dại. Đàn bà trong làng đi qua cô gái thường nhổ nước bọt, có bà còn chạy lên trước dậm chân đuổi đi. Thế nhưng, cô gái không bỏ đi, vẫn cứ cười ngây dại quanh quẩn trong làng.

Hồi đó, cha tôi đã 35 tuổi. Cha làm việc ở bãi khai thác đá bị máy chém cụt tay trái. Nhà lại quá nghèo, cha mãi không cưới được vợ. Bà nội thấy con điên có sắc vóc, quyết định mang cô ta về nhà làm vợ cha tôi, chờ khi nào cô ta đẻ cho nhà “đứa con nối dõi” sẽ đuổi đi. Cha dù trong lòng bất nhẫn, nhưng nhìn cảnh nhà đành cắn răng chấp nhận. Kết quả, cha tôi không cần mất đồng xu nào, nghiễm nhiên thành chú rể.

Khi mẹ sinh ra tôi, bà nội ẵm mất cháu, không bao giờ cho mẹ đến gần con. Mẹ chỉ muốn ôm tôi, bao nhiêu lần đứng trước mặt bà gào lên: “Đưa, đưa tôi…” nhưng bà nội vẫn mặc kệ. Bà sợ biết đâu mẹ lỡ tay vứt tôi đi. Bởi dù sao, mẹ cũng chỉ là con điên.

Tôi lớn lên bằng từng thìa sữa do bà nội đút, chưa từng được một ngụm sữa mẹ nào. Bà nói, trong sữa mẹ có “bệnh thần kinh”, nếu lây sang tôi thì phiền lắm.

Hồi đó nhà tôi vẫn đang giãy giụa giữa vũng bùn lầy của nghèo đói. Đặc biệt là sau khi có thêm mẹ và tôi, nhà vẫn thường phải treo niêu. Bà nội quyết định đuổi mẹ, vì mẹ không những chỉ ngồi nhà ăn hại cơm nhà, còn thỉnh thoảng làm thành tiếng thị phi.

***

Khi tôi bắt đầu lờ mờ hiểu biết một chút mới phát hiện rằng, ngoài tôi ra, bọn trẻ  đứa nào cũng có mẹ. Tôi tìm cha đòi, tìm bà đòi, họ nói mẹ chết rồi. Nhưng bọn bạn cùng làng đều bảo rằng mẹ tôi là một con điên, bị bà đuổi đi rồi. Tôi tìm bà nội vòi vĩnh, đòi bà phải trả mẹ lại, hất tung bát cơm rau bà bưng cho tôi. Ngày đó, tôi đâu biết “điên” nghĩa là cái gì. Tôi chỉ cảm thấy nhớ mẹ vô cùng. Mẹ trông như thế nào nhỉ? Mẹ còn sống không?

Không ngờ, năm tôi sáu tuổi, mẹ tôi trở về.

Đây là lần đầu tiên tôi nhìn thấy mẹ, kể từ khi biết nhớ. Người đàn bà đó áo quần rách nát, tóc tai vẫn còn bám đầy những vụn cỏ khô vàng khè. Mẹ không dám bước vào cửa, nhưng mắt luôn hướng về phía nhà tôi, trong tay còn cầm một quả bóng bay bẩn thỉu.

Khi tôi và lũ trẻ đứng trước mặt mẹ, mẹ cuống cuồng đảo mắt khắp nơi tìm con trai. Cuối cùng mẹ dán chặt mắt vào tôi, nhìn chòng chọc: ” bóng… bóng…”. Mẹ đứng lên, liên tục giơ lên quả bóng bay trong tay, dúi vào lòng tôi với vẻ nịnh nọt. Tôi lùi lại. Tôi thất vọng ghê gớm, không ngờ người mẹ ngày đêm tôi nhớ thương lại là cái hình người này. 

Đám bạn bắt đầu trêu chọc và cười chế giễu. Tôi quay đầu chạy trốn. Người mẹ bị điên này tôi không thèm. Nhưng bà nội và bố lại đưa mẹ về nhà. Năm đó, bà nội đuổi mẹ đi, lương tâm bà bị chất vấn dày vò, nay bà muốn đưa mẹ về chuộc lại lỗi lầm năm xưa. Nhưng tôi thì vô cùng bực bội, bởi mẹ đã làm tôi mất thể diện. Tôi không bao giờ cười với mẹ, chưa bao giờ chủ động nói chuyện, càng không bao giờ gọi “Mẹ!”. Khi cần trao đổi với mẹ, tôi gào là chủ yếu, còn mẹ không bao giờ dám hé miệng.

Nhà không thể nuôi không mẹ mãi. Bà nội quyết định huấn luyện cho mẹ làm việc vặt. Khi đi làm đồng, bà nội dắt mẹ đi để dạy mẹ làm việc. Sau một thời gian, bà nội nghĩ mẹ đã được dạy dỗ tương đối rồi, liền để mẹ tự đi cắt cỏ lợn. Ai ngờ mẹ chỉ cắt nửa tiếng đã xong cả hai bồ. Bà nội vừa nhìn đã tá hỏa sợ hãi, cỏ mẹ cắt là lúa giống vừa làm đòng trong ruộng nhà người ta.

Bà nội vừa sợ vừa giận phát cuồng chửi rủa: “Mẹ điên lúa và cỏ mà không phân biệt được…” Bà nội còn đang chưa biết nên xoay xở ra sao, thì nhà có ruộng bị cắt lúa tìm tới, mắng bà cố ý dạy con dâu làm càn. Bà nội tôi lửa giận bốc phừng phừng, trước mặt người ta lấy gậy đánh vào eo lưng mẹ, chửi: “Đánh chết con điên này, mày cút ngay đi cho bà…” Mẹ đau đớn, nhảy nhổm lên chạy trốn đầu gậy, miệng hét lên sợ hãi: “Đừng… đừng…”. Nhà người ta cũng cảm thấy thương xót nên cũng chẳng muốn bắt đến nữa.

Cơn sóng gió qua, mẹ oại người dưới đất thút thít khóc. Tôi khinh bỉ bảo:

– Cỏ với lúa mà cũng chả phân biệt được. Đáng đời!

Lời vừa dứt, gáy tôi bị một cái tát lật, là bà. Bà trừng mắt bảo tôi:

– Thằng kia, mày nói cái gì đấy? Mày còn thế này nữa? Đấy là mẹ mày đấy.

Tôi vùng vằng bĩu môi:

– Cháu không có mẹ điên khùng thế này!”

Bà nội đưa gậy lên, định đánh cho tôi một trận, nhưng mẹ vội bật dậy như cái lò xo từ dưới đất lên, che cho tôi. Mẹ chỉ tay vào đầu mẹ, kêu thảng thốt: “Đánh tôi, đánh tôi!”

Ý mẹ là bảo bà nội đánh mẹ chứ đừng đánh tôi. Cánh tay bà trên không trung thõng xuống, miệng lẩm bẩm: “Con mẹ điên này, trong lòng nó cũng biết thương con đây!”.

Tôi vào lớp một, cha được một hộ chuyên nuôi cá làng bên mời đi canh hồ cá, mỗi tháng lương 50 tệ. Mẹ vẫn đi làm ruộng dưới sự chỉ bảo của bà, chủ yếu là đi cắt cỏ lợn, mẹ cũng không còn gây ra vụ rầy rà nào lớn nữa.

***

Đó là một ngày mùa đông đói rét năm tôi học lớp ba. Trời đột ngột đổ mưa, bà nội sai mẹ mang ô cho tôi. Có lẽ trên đường đến trường mẹ đã ngã mấy lần, toàn thân trông như con khỉ lấm bùn. Mẹ đứng ở ngoài cửa sổ lớp học nhìn tôi cười ngớ ngẩn. 

Mấy đứa bạn tôi cười khúc khích, tôi như ngồi trên bàn chông, oán hận mẹ khủng khiếp. Trong lúc Phạm Gia Hỷ – tên xấu xa hay bắt nạt tôi còn đang khoa trương bắt chước mẹ, tôi chộp cái hộp bút trước mặt, đập thật mạnh, nhưng nó tránh được. Phạm Gia Hỷ xông tới bóp cổ tôi. Tôi vốn không phải là đối thủ của nó, bị nó dễ dàng đè xuống đất.

Lúc này, mẹ giống như một đại hiệp “bay” ào vào, một tay tóm cổ Phạm Gia Hỷ, đẩy ra tận ngoài cửa lớp. Ai cũng bảo người điên rất khỏe, thật sự đúng là như vậy. Mẹ dùng hai tay nhấc bổng nó lên trên không trung. Nó kinh sợ kêu khóc gọi bố mẹ, một chân béo ị khua khoắng đạp loạn xạ trên không trung. Mẹ không thèm để ý, vứt nó vào ao nước cạnh cổng trường, rồi thản nhiên đi ra.

Mẹ vì tôi gây ra đại hoạ, nhưng làm như không có việc gì xảy ra. Mẹ đến trước mặt tôi, nhìn như vẻ muốn lấy lòng. Tôi hiểu ra đây là tình yêu của mẹ. Dù đầu óc mẹ không tỉnh táo, thì tình yêu của mẹ vẫn tỉnh táo, vì con trai của mẹ bị người ta bắt nạt. Lúc đó tôi không kìm được kêu lên: “Mẹ!”. Đây là tiếng gọi đầu tiên kể từ khi tôi biết nói. Mẹ sững sờ, nhìn tôi rất lâu, rồi hệt như một đứa trẻ con, mặt mẹ đỏ hồng lên, cười ngớ ngẩn.

Hôm đó, lần đầu tiên hai mẹ con tôi cùng che một cái ô về nhà. Tôi kể sự tình cho bà nội nghe, bà sợ rụng rời ngã ngồi lên ghế, vội vã nhờ người đi gọi cha về. Cha vừa bước vào nhà, một đám người tráng niên vạm vỡ tay dao tay thước xông vào nhà tôi, không cần hỏi han gì, đập phá mọi bát đũa vò hũ trong nhà nát như tương. Đây là những người do nhà Phạm Gia Hỷ nhờ tới. Bố nó hung hãn chỉ vào cha tôi nói:

– Con trai tao sợ quá đã phát điên rồi, hiện đang nằm nhà thương. Nhà mày mà không mang 1000 tệ trả tiền thuốc thang, tao cho một mồi lửa đốt tan cái nhà mày ra.

Cha đi làm một tháng chỉ 50 tệ! Nhìn những người sát khí đằng đằng nhà họ Phạm, cha tôi mắt đỏ lên dần. Cha nhìn mẹ với ánh mắt cực kỳ khủng khiếp, một tay nhanh như cắt dỡ thắt lưng da, đánh tới tấp khắp đầu mặt mẹ. Mẹ như một con chuột khiếp hãi run rẩy, lại như một con thú săn đã bị dồn vào đường chết, nhảy lên hãi hùng, chạy trốn.

Cả đời tôi không thể quên tiếng thắt lưng da cha vụt lạnh lùng lên thân mẹ và những tiếng mẹ kêu ai oán. Sau đó trưởng đồn cảnh sát phải đến ngăn bàn tay bạo lực của cha. Kết quả hoà giải của đồn cảnh sát là: Cả hai bên đều có tổn thất, cả hai không nợ nần gì nhau cả. Ai còn gây sự sẽ bắt luôn người đó.

Đám người đi rồi, cha nhìn khắp nhà mảnh vỡ nồi niêu bát đũa tan tành, lại nhìn mẹ tôi vết roi đầy mình, cha bất ngờ ôm mẹ vào lòng khóc thảm thiết.

– Mẹ điên ơi, không phải là tôi muốn đánh mẹ. Nếu như tôi không đánh thì việc này không thể dàn xếp nổi, nhà mình làm gì có tiền mà đền cho người. Bởi nghèo khổ quá mà thành hoạ đấy thôi!

Rồi cha quay lại nhìn tôi nói:

– Con phải cố gắng học lên đại học. Không thì nhà ta cứ bị người khác bắt nạt suốt đời!”.

Tôi gật đầu.

Không lâu sau, bà nội vì làm việc cực nhọc mà đổ bệnh rồi qua đời. Cha thì vẫn đi làm thuê 50 tệ một tháng. Nhà tôi vẫn là hộ nghèo nhất cái làng quê nghèo khổ ấy.

***

Mùa hè năm 2000, tôi thi đỗ vào trung học với kết quả xuất sắc. Vì học nội trú, bài vở nhiều, tôi rất ít khi về nhà. Việc gánh tiếp tế cho tôi đều đặt lên vai mẹ, không ai thay thế được. Bà thím nhà bên thường giúp chuẩn bị xong đồ ăn, gạo… đưa cho mẹ mang đi. Thật là kỳ tích, hễ bất cứ việc gì làm vì con trai, mẹ đều không điên tí nào. Dù đầu óc ngớ ngẩn nhưng mẹ có thể ghi nhớ hơn hai mươi ki lô mét đường núi ngoằn ngoèo. Bất kể nắng nóng hay gió tuyết mẹ cũng vẫn đi, chưa bao giờ đến chậm một ngày. Ngoài tình yêu mẫu tử ra, tôi không còn cách giải thích nào khác.

Một ngày chủ nhật năm 2003, mẹ đến, không chỉ mang đồ ăn cho tôi, mà còn mang đến hơn chục quả đào dại. Tôi cầm một quả, cắn một miếng, cười hỏi mẹ:

– Ngọt quá, ở đâu ra thế mẹ?

Mẹ cười sung sướng nói:

– Tôi… tôi hái…

Không ngờ mẹ cũng biết hái cả đào dại, tôi chân thành khen mẹ:

– Mẹ, mẹ càng ngày càng tài giỏi!

Mẹ lại cười, má đỏ ửng lên.

Trước lúc mẹ về, tôi theo thói quen dặn dò mẹ phải cẩn thận an toàn. Tiễn mẹ xong, tôi lại bận rộn ôn tập trước kỳ thi cuối cùng của thời phổ thông. Ngày hôm sau, khi đang ở trên lớp, bà thím vội vã chạy đến trường, nhờ thầy giáo gọi tôi ra ngoài cửa. Thím hỏi tôi, mẹ tôi có đến đưa tiếp tế đồ ăn không? Tôi trả lời mẹ về từ hôm qua rồi. Thím nói đến giờ vẫn chưa thấy mẹ tôi về nhà. Tim tôi thót lên một cái. Chặng đường này mẹ đã đi 3 năm rồi, có lẽ không thể lạc được. 

Tôi xin nghỉ học, cùng thím đi men theo đường núi về tìm mẹ. Đường về có mấy cây đào dại, trên cây chỉ lơ thơ vài quả cọc, bởi nếu mọc ở vách đá mới còn giữ được quả. Chúng tôi cùng lúc nhìn thấy trên thân cây đào có một vết gãy cành, dưới cây là vực sâu trăm thước. Thím không nói năng kéo tôi đi xuống vách núi. Trong lòng tôi sợ hãi vô cùng, chân bước đi không nổi nữa.

Mẹ nằm yên tĩnh dưới khe núi, những trái đào dại vương vãi xung quanh, trong tay mẹ còn nắm chặt một quả, máu trên người mẹ đã cứng lại thành đám màu đen. Tôi đau đớn tới mức ngũ tạng như vỡ ra, ôm chặt cứng lấy mẹ, gọi:

– Mẹ ơi, Mẹ đau khổ của con ơi! Tại sao con lại nói rằng đào này ngọt! Chính là con đã lấy mạng của mẹ rồi… Mẹ ơi, mẹ sống chẳng được hưởng sung sướng ngày nào…

Tôi sát đầu tôi vào khuôn mặt lạnh cứng của mẹ, khóc tới mức không còn giọt nước mắt nào có thể chảy được nữa, chỉ còn những tiếng kêu gào thảm thiết gọi mẹ về với tôi.

Ngày 7/8/2003, một trăm ngày sau khi chôn cất mẹ, thư gọi nhập học của Đại học Hồ Bắc xuyên qua những ngả đường mẹ đã đi, chạy qua những cây đào dại, băng qua ruộng lúa đầu làng, “bay” thẳng vào cửa nhà tôi.

Tôi gài lá thư đến muộn ấy vào đầu ngôi mộ cô tịch của mẹ: “Mẹ, con đã có ngày mở mặt mở mày rồi. Mẹ có nghe thấy không? Mẹ có thể ngậm cười nơi chín suối rồi!”

* Bài viết trích từ truyện ngắn “Mẹ điên” do tác giả Trang Hạ biên dịch

(Nguồn ảnh: Youtube.com)

Trần Phong (ST)

videoinfo__video3.dkn.tv||e78a6592a__

Xem thêm: