Việc có thể nói hai ngoại ngữ thực sự sẽ mở ra cho bạn một chân trời mới: Bạn có thể giao tiếp với những người bạn đến từ những nền văn hóa khác hay có nhiều cơ hội được thử sức trong một trong một doanh nghiệp nước ngoài, việc đi du lịch cũng sẽ trở nên dễ dàng và lý thú hơn. Nhưng hãy cùng khám phá xem các nhà khoa học đã phát hiện được những lợi ích nào từ khả năng sử dụng thành thạo hai ngôn ngữ này nhé.
Song ngữ và những lợi ích đối với trẻ nhỏ
Thông thường sử dụng ngôn ngữ là một trong những hoạt động phức tạp nhất mà não bộ phải xử lý. Vì vậy, việc sử dụng hai ngôn ngữ sẽ đòi hỏi não bộ của chúng ta phải làm việc một cách năng suất hơn nhiều lần. Dựa trên thực tế này, trước đây, có rất nhiều quan điểm cho rằng những trẻ em sinh ra trong một môi trường song ngữ (bố mẹ sống tại nước ngoài hoặc các tường hợp con lai) sẽ gặp nhiều khó khăn và bất lợi trong quá trình phát triển. Nhưng các nghiên cứu khoa học thời gian gần đây đều xác nhận: Hoạt động trí tuệ khi chúng ta sử dụng thành thục hai ngôn ngữ sẽ khiến cho bộ não của trẻ xử lý thông tin một cách hiệu quả hơn.
Cụ thể hơn, những hoạt động nhận thức cấp cao của trẻ như: Sự chú ý chọn lọc, khả năng tập trung, khả năng lập kế hoạch và khả năng xử lý vấn đề sẽ được rèn luyện nhiều hơn trong quá trình học và sử dụng hai ngôn ngữ. Vì lẽ đó, trẻ sẽ thành thục hơn trong những hoạt động này.
Nhà nghiên cứu Diane Poulin-Dubois, đến từ đại học Concordia, Canada đưa ra lời giải thích cụ thể: “Trong môi trường song ngữ, trẻ em sẽ phải sử dụng cùng lúc hai ngôn ngữ. Khi sử dụng ngôn ngữ này, chúng sẽ phải “ước chế” ngôn ngữ kia. Chính sự chuyển đổi từ một ngôn ngữ sang một ngôn ngữ khác này thật sự đòi hỏi rất nhiều nỗ lực kiểm soát trong hoạt động nhận thức của trẻ.” Sự kiểm soát nhận thức này chính là việc trẻ có thể sử dụng thành tạo và kết hợp một cách nhuần nhuyễn các hoạt động nhận thức cấp cao được liệt kê phía trên.
Thêm vào đó, các nhà khoa học đã quan sát được, trẻ em học cách sử dụng hai ngoại ngữ sẽ có trí nhớ về không gian có phần ưu thế hơn so với các trẻ chỉ học ngôn ngữ mẹ đẻ.
Chính vì vậy, việc cho trẻ nhỏ có cơ hội học hai ngôn ngữ từ nhỏ là một lựa chọn tốt giúp trẻ có thêm môi trường để rèn luyện và phát triển các hoạt động nhận thức.
Tuy nhiên, cha mẹ cũng cần chú ý tới việc lựa chọn phương pháp dạy trẻ học ngoại ngữ phù hợp với độ tuổi. Đối với những bé ở độ tuổi mẫu giáo (dưới 6 tuổi), khả năng học tiếng một cách tự nhiên (trẻ sẽ tự học ngôn ngữ qua sự tiếp xúc tự nhiên với ngôn ngữ đó) của các em đang chiếm ưu thế. Vậy nên với trẻ ở độ tuổi này, những lớp học quy củ sẽ không phát huy tác dụng. Sẽ tốt hơn nếu cha mẹ, tự tin tạo môi trường ngôn ngữ cho con cái: để bé sống trong âm nhạc, truyện đọc và được tiếp xúc với những người sử dụng ngôn ngữ này. Việc học ngoại ngữ sớm ở giai đoạn này sẽ giúp ích rất nhiều cho cách phát ấm của các bé. Bởi trẻ em trong độ tuổi trước tiểu học có khả năng phân biệt sự khác nhau giữa các âm đặc biệt tốt, vì lẽ đó các em có thể nhanh chóng bắt chước theo.
Với trẻ từ bảy tuổi trở lên, não bộ của các em sẽ tự tái cấu trúc lại hoạt động xử lý thông tin của mình để phù hợp với môi trường khuôn mẫu của các lớp học chính quy. Từ độ tuổi này, khả năng học tập chủ động của các em cũng sẽ tăng lên, chiếm ưu thế hơn so với khả năng tiếp thu tự nhiên. Vì lẽ đó, các bậc cha mẹ có thể yên tâm để con theo các chương trình học mang tính quy phạm hơn với sự hướng dẫn của các thầy cô.
Sử dụng thường xuyên hai loại ngôn ngữ mang lại lợi ích đáng kể cho những người cao tuổi.
Các nhà nghiên cứu Canada sau khi nghiên cứu hồ sơ của hơn 200 bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer đã đi đến một kết luận: Ở những người cao tuổi thường xuyên sử dụng hai ngôn ngữ hoặc nhiều hơn, những dấu hiệu tiêu biểu của bệnh Mất trí tuổi già (Alzheimer) sẽ xuất hiện muộn hơn từ 4,5 – 5 năm. Điều này có nghĩa là những người già song ngữ sẽ kéo dài được sự minh mẫn của mình lâu hơn nhờ sự sử dụng hai ngoại ngữ – cũng chính là việc rèn luyện các hoạt động nhận thức cấp cao thường xuyên.
Nếu tôi không còn trẻ nữa, tôi còn có cơ hội học một ngoại ngữ mới?
Câu trả lời của các nhà thần kinh học chắc chắn sẽ khiến bạn có thêm động lực.
Trong khi nghiên cứu về một trong những nghi ngờ đã ám ảnh rất nhiều người khi quyết định học thêm một thứ tiếng nào đó: Liệu có một độ tuổi giới hạn nào cho việc học và tiếp thu một ngoại ngữ hay không? Nhà thần kinh học Karsten Steinhauer của đại học McGill đã phát hiện ra rằng hoạt động não bộ của chúng ta cho phép những người học ngoại ngữ ở độ tuổi trưởng thành có thể đạt một trình độ cao như những người bắt đầu sớm hơn.
Ông cũng nhấn mạnh rằng: Không phải bộ não là điều ngăn trở sự thành công trong việc chinh phục một ngoại ngữ của bạn, mà chính là câu hỏi: Bạn có đủ động lực để học ngôn ngữ đó hay không? Việc bạn chấp nhận nền văn hóa sinh ra ngôn ngữ mà bạn muốn học cùng với những nỗ lực mà bạn đầu tư cho công việc này sẽ quyết định sự thành bại của việc học.
Không chỉ có vậy, so với trẻ nhỏ, người lớn có một ưu thế lớn hơn rất nhiều trong quá trình học và hiểu sâu sắc một ngôn ngữ. Trẻ em hoàn toàn không thể nắm bắt được một cách chủ động cấu trúc một ngôn ngữ (sự hình thành câu, các yếu tố ngữ pháp, từ vựng) và đặc biệt là việc người lớn có thể dùng văn cảnh để học và hiểu được các sắc độ khác nhau của ngôn từ được sử dụng. Chính điều này sẽ khiến việc học được những ý nghĩa sâu sắc hơn và biết cách sử dụng ngôn ngữ uyển chuyển hơn.
Thêm vào đó, các nghiên cứu còn chỉ ra cho giống như trẻ nhỏ, nhưng người lớn khi được đặt trong môi trường học tập của một lớp học, với sự chỉ dẫn cụ thể của thầy cô giáo, sự giao tiếp thường xuyên bằng ngôn ngữ đang học với các bạn cùng lớp, họ hoàn toàn có thể học được thành công một ngôn ngữ mới. Trên báo “The Telegraph”, một lưu ý cũng được đưa ra: Việc học ngoại ngữ ở nhà với các ứng dụng hoặc các phần mềm máy tính sẽ không giúp người học khai thác hết được các kĩ năng cần thiết khi sử dụng ngôn ngữ.
Vậy nếu bạn có một người bạn không còn quá trẻ nhưng rất yêu thích một ngôn ngữ, hãy động viên họ, đồng thời hãy giúp họ thấy được việc kết hợp giữa tự học với các phần mềm trợ giúp và việc học hỏi từ những chuyên gia giảng dạy, cùng việc thực hành thường xuyên sẽ đảm bảo thành công cho công cuộc chinh phục ngôn ngữ của họ.
Theo The Epoch Times France, Radio-Canada.ca
Ly Ly biên dịch và tổng hợp
Xem thêm: