Người mắc bệnh gan đang ngày càng gia tăng và trẻ hóa về độ tuổi. Nếu muốn nguyên khí tạng gan luôn tràn đầy và có lá gan khỏe, xin hãy tham khảo 9 lời khuyên quan trọng sau đây.
Gan là một trong những bộ phận quan trọng nhất trên cơ thể và được gọi là “nhà máy hóa chất” phụ trách việc xử lý các loại thức ăn khi đi vào cơ thể. Tạng phủ này như chiếc “lá chắn” bảo vệ cơ thể và cũng phải chịu nhiều rủi ro, các chất độc dư thừa trong cơ thể có thể bị tích tụ tại gan, từ đó sinh bệnh.
Nhiều người hiện chưa có thói quen chăm sóc sức khỏe hàng ngày nói chung và chăm sóc gan nói riêng, vì vậy số người mắc các bệnh về gan đang không ngừng gia tăng. Kỳ thực chăm sóc tạng phủ này trong sinh hoạt hằng ngày là việc làm vô cùng đơn giản. Chỉ cần làm được 9 điều dưới đây, có thể giúp bạn chăm sóc và giảm tỷ lệ mắc các bệnh về gan một cách nhẹ nhàng.
1. Đi vệ sinh đúng giờ
Theo bác sỹ Đông y Lưu Ngạn Châu đến từ phòng châm cứu Colombia Mỹ, giữ cho đại tiểu tiện thông suốt là yếu tố quan trọng trong việc bảo vệ gan của ông.
Có thể mọi người đều cho rằng không có nhiều tương quan giữa “đại tiểu tiện” và “bảo vệ gan”, thực ra không phải vậy. Gan là cơ quan trao đổi chất quan trọng của cơ thể, việc thải độc bài tiết của gan đều thông qua đại tiểu tiện để bài tiết độc tố ra ngoài. Nếu không đi vệ sinh, độc tố sẽ tích tụ nhiều trong đường ruột, càng ngày càng nhiều từ đó ảnh hưởng tới chức năng thải độc của gan. Bởi vậy kịp thời làm sạch đường ruột, hình thành thói quen đi vệ sinh đúng giờ là rất quan trọng. Trong sinh hoạt hằng ngày, thường xuyên ăn những thực phẩm như chuối, đu đủ… đều có thể giúp nhuận tràng đại tiện thông suốt.
2. Ăn nhiều thực phẩm có vị chua, thực phẩm có màu xanh lá cây
Trong cuộc sống hằng ngày, chăm sóc gan là quá trình lâu dài thường xuyên. Theo Đông y, ngũ vị tương ứng với ngũ hành tạng phủ như sau: vị chua thuộc Mộc vào tạng Can, vị cay thuộc Kim vào tạng Phế, vị mặn thuộc Thủy vào tạng Thận, vị ngọt thuộc Thổ vào tạng Tỳ, vị đắng thuộc Hỏa vào tạng Tâm, chuộng vị nào sẽ bổ cho tạng đó. Ăn nhiều các thực phẩm có tính chua thúc đẩy chức năng hoạt động và hỗ trợ giúp dưỡng gan hiệu quả. Chanh, sữa chua, dấm ăn… đều tốt cho sức khỏe. Những thực phẩm này thông qua trao đổi chất của tạng gan trở thành kiềm, hình thành trong môi trường cơ thể hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể.
Theo bác sỹ Lưu, ăn thực phẩm chua để dưỡng gan cũng cần phân theo thời tiết, mùa xuân là lúc Can khí sản sinh phát triển, nếu cứ dưỡng gan sẽ không tốt, bởi vậy mùa xuân nên ăn ít các loại thực phẩm có tính chua.
Theo Đông y, tạng Can tương ứng với màu xanh lá cây, trong ăn uống hằng ngày ăn nhiều các loại thực phẩm có màu xanh lá cây như dưa chuột, mướp đắng, rau cải canh, rong biển… đều có thể bảo vệ gan hiệu quả.
3. Bấm huyệt vị giúp hộ gan giải uất
Bấm huyệt là phương pháp bảo vệ gan đơn giản và hiệu quả. Dưới đây là ba huyệt đạo có thể giúp gan nhanh chóng khai thông, giải uất và điều chỉnh chức năng tạng gan hiệu quả.
Huyệt Thái Xung
Chức năng chủ yếu của huyệt vị này là “bài tiết ra”, nó có thể giải quyết được vấn đề can khí tích tụ. Khi tâm trạng bị ức chế, cáu giận hoặc huyết áp tăng cao, đều có thể bấm vào huyệt vị này để giải quyết.
Huyệt Thái xung nằm trên lưng bàn chân ở vị trí giữa xương nối ngón chân cái và ngón chân thứ 2. Mát xa huyệt vị này có tác dụng tốt nhất trong việc giải độc gan, loại bỏ hỏa khí làm cơ thể bốc hỏa và nóng trong, hạ huyết áp, những người có tính khí nóng nảy thì nên thường xuyên bấm huyệt này. Dùng ngón tay day bấm huyệt trong khoảng 5 đến 10 phút với một lực nhẹ vừa đủ, đến khi cảm thấy hơi đau một chút thì dừng lại.
Huyệt Thiên Trung
Thiên Trung cũng là huyệt vị giúp giải uất trong gan hiệu quả. Huyệt có vị trí ở trung tâm ngực, khi tâm trạng buồn bực, tức giận, ức chế có thể bấm vào huyệt vị này. Huyệt vị rất có ích lợi trong việc phục hồi sức khỏe tinh thần và tâm lý, giúp an định và giải tỏa những cơn lo lắng, bồn chồn, trầm cảm, kích động và những triệu chứng bất bình thường khác về tâm lý. Dùng ngón tay cái bấm vào huyệt vị này, vừa nhẹ nhàng ần vừa hít thở thật sâu khoảng 2 phút sau đó nới lỏng một phút rồi tiếp tục cho tới khi cảm thấy tâm trạng khá hơn là được.
Theo bác sỹ Lưu, kết hợp bấm cả hai huyệt vị trên hiệu quả sẽ càng tốt hơn. Tuy nhiên vì Thiên Xung là huyệt vị ở ngực, khi bấm nên nhẹ nhàng một chút. Tác dụng chủ yếu của hai huyệt vị này là dùng để khai thông và giải uất, không nên thường xuyên bấm, khi can khí uất kết tích tụ bấm là đủ.
Huyệt Tam Âm Giao
Đây là huyệt vị khác biệt hoàn toàn với hai huyệt vị vừa nêu trên. Đông y coi đây là của hồi môn vô giá cha dành cho con. Huyệt nằm ở vùng mặt trong của cổ chân, tính từ đỉnh xương mắt cá trong, huyệt nằm cách vị trí bằng chiều rộng của 4 ngón tay.
Huyệt nằm ở vị trí rất đặc biệt, là nơi kết nối giữa 3 kinh mạch gồm Túc thái âm tỳ kinh, Túc thái âm thận kinh, Túc quyết âm can kinh. Tam âm giao có nghĩa là 3 đường kinh lạc giao hội tại điểm này. Trên cơ thể người có 12 đường kinh mạch chính thì có 3 đường giao nhau, có tác động lớn đến sức khỏe.
Tam âm giao là huyệt vị đặc biệt, đồng thời tác động đến lá lách, thận và gan, chi phối hàng loạt các chức năng sinh lý trong cơ thể. Đều đặn kích thích huyệt này sẽ giúp thân thể tráng kiện, duy trì sự quyến rũ. Dùng ngón tay bấm huyệt vị này trong vòng hai phút, sau đó dừng khoảng từ 3 đến 5 giây và tiếp tục thực hiện khoảng 5 đến 10 phút là được.
4. Không nên loạn dùng các loại thuốc giảm đau và vitamin
Thuốc dù sao cũng vẫn là thuốc, không nên sử dụng bừa. Cho dù là thuốc Tây, thuốc Đông y hay vitamin nếu không được bác sỹ tư vấn không nên loạn dùng. Nếu dùng nhầm hoặc liều lượng không đúng đều có thể ảnh hưởng tới gan thậm chí hủy hoại tế bào gan.
Theo bác sỹ Trương Duy Kiện đến từ trung tâm y tế Châu Á thuộc bệnh viện Welch New York, các loại thuốc hạ sốt, giảm đau đều có ảnh hưởng tới chức năng gan. Ví dụ thuốc giảm đau Tylenol dùng quá liều lượng có thể gây suy gan, trường hợp nặng có thể sẽ phải ghép gan. Bởi vậy, những loại thuốc này uống càng ít càng tốt.
5. Ăn một quả táo mỗi ngày
Bác sỹ Lưu chia sẻ, trong quá trình thăm khám cho những bệnh nhân trẻ, ông phát hiện có nhiều người thường xuyên đau đầu do thường xuyên bị áp lực, vừa nhìn là biết do Can kinh, Đảm kinh bị ảnh hưởng. Ông khuyên bệnh nhân ăn một quả táo mỗi ngày, thời gian sau tới khám tình trạng đều được cải thiện.
Táo là một trong những thực phẩm giàu các chất dinh dưỡng, vitamin và protein… nên bạn có thể ăn hàng ngày để tăng cường sức khỏe.
Táo còn chứa nhiều chất xơ, chất chống oxy hóa và vitamin C nên cũng có tác dụng tăng cường miễn dịch, tăng sức đề kháng cũng như chống lão hóa, bảo vệ sức khỏe tim mạch.
Ngoài ra, táo còn nhiều lợi ích khác với sức khỏe mà có thể bạn không biết, ví dụ như ngăn ngừa bệnh Alzheimer và ung thư, giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, làm giảm cholesterol xấu và cải thiện hệ thống miễn dịch…
Với những lợi ích sức khỏe tuyệt vời như vậy, táo “xứng đáng” được coi là những phẩm lành mạnh nên bổ sung trong cuộc sống hàng ngày của mỗi người.
6. Dùng cách thức khỏe mạnh để giảm áp lực
Công việc, học tập và cuộc sống gia đình hiện đại đều có thể mang lại áp lực cho mọi người. Thường xuyên bị ức chế trong thời gian dài dễ gây ảnh hưởng tới hệ miễn dịch, bệnh huyết áp, tiểu đường, cholesterol cao từ đó ảnh hưởng đến chức năng gan và thận; Mặt khác, căng thẳng áp lực cũng gây mất cân bằng nội tiết tố, từ đó ảnh hưởng tới quá trình bài tiết và thải độc gan, làm cơ thể xuất hiện các loại bệnh trạng và gây ra vòng tuần hoàn ác tính.
Mỗi người có một cách giảm căng thẳng khác nhau. Có người thích ăn để giảm áp lực, nhưng thường ăn các loại thực phẩm có hàm lượng đường và chất béo cao như đồ ngọt, khoai tây chiên… điều này ngược lại càng gây làm tăng gánh nặng cho gan. Mỗi người đều có thể tự tìm cho mình cách loại bỏ căng thẳng áp lực một cách lành mạnh như ngồi thiền, luyện khí công, hát, thể dục… Những phương pháp này vừa có thể bảo vệ gan vừa có thể giúp bạn loại bỏ căng thẳng áp lực một cách khỏe mạnh.
7. Đi ngủ trước 11h đêm
Thường xuyên thức khuya hoặc làm việc thâu đêm đều làm tiêu hao Can khí, làm suy giảm miễn dịch thậm chí có thể dẫn tới tăng cân và rối loạn nội tiết. Ngủ trước 11h đêm là cách nghỉ ngơi phù hợp với quy luật tự nhiên và đồng hồ sinh học trong cơ thể. Điều này không chỉ giúp bạn có thể bảo vệ gan mà còn mang lại lợi ích cho những cơ quan nội tạng khác.
8. Uống ít rượu
Gan phụ trách việc xử lý các loại thức ăn và nước uống hấp thu vào cơ thể bao gồm cả rượu. Trong một khoảng thời gian nhất định chỉ có thể xử lý lượng cồn rượu nhất định, nếu bị ép xử lý quá lượng cho phép sẽ ảnh hưởng tới chức năng của tạng phủ này. Uống nhiều rượu sẽ làm phá hủy hoặc biến đổi các tế bào gan, dẫn đến các bệnh gan như gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan, và thậm chí ung thư gan. Bởi vậy muốn giữ gìn nguyên khí cần hạn chế hấp thụ tối đa các loại cồn rượu vào cơ thể.
9. Kiểm tra chức năng gan định kỳ
Tại hội nghị ung thư Việt Nam – Hoa Kỳ mới đây, các bác sĩ đã chỉ ra ung thư gan là căn bệnh ung thư âm thầm và đang phát triển rất nhanh. Theo cơ quan ghi nhận ung thư quốc tế được công bố trên Globan năm 2012, ở nước ta tỷ lệ mắc ung thư gan chuẩn theo tuổi ở nam giới là 40,2/100.000 dân, phổ biến hàng thứ hai còn ở nữ thấp hơn.
Ung thư gan là bệnh âm thầm và khi người bệnh có các triệu chứng thì bệnh đã ở giai đoạn tiến triển, giai đoạn muộn nên việc điều trị thường khó khăn hơn.
Để phòng tránh bệnh lý viêm gan, xơ gan hoặc ung thư gan, các chuyên gia y tế đều khuyến cáo: Người bị bệnh gan thường có biểu hiện không rõ ràng, khiến người bệnh dễ bỏ qua, nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm bệnh dễ tiến triển thành xơ gan, thậm chí là ung thư gan. Do vậy, người dân nên kiểm tra định kỳ 3-6 tháng/ lần.
Kiên Định