Selen là một trong những khoáng chất vi lượng thiết yếu có thể ngăn chặn những rối loạn chuyển hoá, góp phần xây dựng một cơ thể khỏe mạnh. Và khác hơn so với các chất khoáng khác, selen có thể làm chậm quá trình lão hóa và phòng chống một số bệnh mãn tính như: ung thư, tim mạch…. Vậy tại sao selen lại có tác dụng tuyệt vời như thế?
Lợi ích của selen với cơ thể
Chống lão hóa
Các hoạt động sống hàng ngày như: ăn uống, hút thuốc, stress, môi trường ô nhiễm…làm sản sinh và tích lũy các gốc tự do trong cơ thể. Nó gây tổn thương màng tế bào, DNA, và là nguyên nhân chính của quá trình lão hóa và sự phát triển của bệnh mãn tính như ung thư, bệnh tim… Selen sẽ hoạt động như một chất chống oxy hóa, vô hiệu quá các gốc tự do thông qua việc nhường điện tử để vô hiệu hóa chúng.
Tham gia tổng hợp hormon tuyến giáp
Selen có mặt trong thành phần của iodothyronin deiodinase có liên quan đến tổng hợp hormon tuyến giáp triiodothyronin (T3) từ thyroxin (T4). Thiếu selen thường dẫn đến thiếu cả Iốt, do đó selen cần phải được cung cấp đầy đủ để phòng bệnh tuyến giáp, đặc biệt là cung cấp đầy đủ cho trẻ em.
Khử độc
Selen có khả năng liên kết với các kim loại nặng (thủy ngân, chì, asen, cadimi…) cùng với một loại protein đặc biệt làm mất tác dụng của các kim loại này và tăng cường đào thải chúng theo đường nước tiểu.
Ngoài ra, selen còn đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch. Việc thiếu selen trong chế độ ăn lâu dài sẽ làm tăng nguy cơ suy giảm miễn dịch, viêm khớp, hen suyễn, đục thủy tinh thể…
Cơ thể khỏe mạnh với selen
Hàng ngày, cơ thể chúng ta cần khoảng 0,05 – 0,10mg selen. Đối với những người khỏe mạnh và có một chế độ ăn uống cân bằng sẽ nhận được đầy đủ selen cho cơ thể. Nhưng ở những người hút thuốc lá, uống rượu, dùng thuốc ngừa thai…thì lượng selen trong cơ thể có thể bị hạ thấp. Một số bệnh cũng có thể gây cản trở sự hấp thu selen như: bệnh Crohn, bệnh viêm loét đại tràng, người mới phẫu thuật…
Nguy cơ sức khỏe khi quá nhiều selen
Nhu cầu selen của cơ thể rất nhỏ nhưng không thể thiếu. Tuy nhiên, nếu bổ sung selen bằng đường uống cần lưu ý hàm lượng selen trong máu cao (>100mg/ml) có thể dẫn đến một tình trạng gọi là selenosis. Các đối tượng này thường gặp triệu chứng như là: rối loạn tiêu hóa, rụng tóc, móng tay trắng vết, hơi thở có mùi tỏi, mệt mỏi, khó chịu, và tổn thương thần kinh nhẹ….nặng hơn có thể dẫn đến ngộ độc. Do đó, nếu không có chỉ định của bác sĩ thì không nên bổ sung selen bằng đường thuốc mà nên sử dụng các loại thực phẩm tự nhiên có nguồn selen tốt.
Nguồn thực phẩm chứa selen
Selen có mặt trong các loại cá (cá thu, cá ngừ, cá cơm, cá trích, cá chỉ vàng, cá hồi, cá mòi) trong đó cá biển có nhiều selen hơn cả. Selen cũng có ở động vật có vỏ (hàu, sò điệp, tôm hùm), trong nấm, lòng đỏ trứng, các loại ngũ cốc nguyên hạt, hạt hướng dương, quả hạch, men bia, mầm lúa….
Lưu ý: Selen dễ bị phá hủy khi thực phẩm được tinh chế hoặc chế biến qua nhiều công đoạn. Ăn nhiều loại thực phẩm thô chưa qua chế biến cũng là một cách tốt để có selen trong chế độ ăn uống của bạn.
Tác dụng phòng chống ung thư, tim mạch… của selen được tăng cường với sự có mặt của vitamin E hoặc vitamin C (Nghiên cứu SU.VI.MAX – Pháp). Vì vậy, hãy bổ sung vào khẩu phần ăn của bạn một số thực phẩm giàu selen và giàu vitamin E, C cùng với nhau.
Bảo Trân