Bệnh ung thư thận được cho là một bệnh rất nguy hiểm, khó phát hiện ở giai đoạn đầu. Mỗi năm, trên thế giới có khoảng 140 nghìn người tử vong vì ung thư thận và có khoảng 330 nghìn người mới mắc bệnh này. Vậy các nhà khoa học đã tìm được phương pháp gì giúp phát hiện sớm bệnh này để có thể sớm có phác đồ điều trị?
Bệnh nhân ung thư thận giai đoạn sớm, khu trú, (giai đoạn I và II) thông thường được điều trị phẫu thuật cắt thận chọn lọc sẽ mang lại kết quả lâu dài khá tốt. Tuy nhiên, các khối u xâm lấn (giai đoạn III) hoặc di căn (giai đoạn IV) có tiên lượng xấu với tỉ lệ sống sau 5 năm thấp. Tỉ lệ này đối với ung thư thận giai đoạn III là 50% và giai đoạn IV là 10%.
Nhưng không may là ung thư thận giai đoạn đầu thường kín đáo và không có triệu chứng trên lâm sàng. Bệnh nhân chỉ tình cờ phát hiện khi khám sức khỏe hoặc khi thực hiện một xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh một cơ quan khác. Tam chứng lâm sàng đặc trưng của ung thư thận là tiểu máu, đau thắt lưng, sờ thấy khối u vùng hông lưng chỉ chiếm 10 – 20% biểu hiện lâm sàng và thường gặp khi khối u đã ở giai đoạn muộn.
Cho đến nay, chưa có một xét nghiệm nào có thể tầm soát ung thư thận trên những bệnh nhân có mang gen liên quan đến tăng nguy cơ mắc bệnh này. Cũng chưa có xét nghiệm máu sử dụng dấu ấn sinh học – biomarker được sử dụng để chẩn đoán ung thư thận.
Phân tử tổn thương thận 1 – Kidney injury molecule-1 (KIM-1) là một protein hiện diện với mức cực thấp ở thận bình thường và các mô trong cơ thể. KIM-1 tăng thể hiện sự tổn thương tế bào ống thận. KIM-1 được tìm thấy trong huyết thanh, nước tiểu. Sau điều trị phẫu thuật cắt thận trên bệnh nhân ung thư thận, người ta xét nghiệm thấy nồng độ KIM-1 trong huyết thanh bệnh nhân có sự sụt giảm so với trước khi phẫu thuật. Đã có nghiên cứu đề nghị rằng nồng độ KIM-1 trong huyết thanh có thể là một biomarker nhạy cảm trong chẩn đoán ung thư thận, cũng như theo dõi sự hiện diện của khối u.
Nghiên cứu đã được các tác giả tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Anh Quốc thực hiện trên 190 mẫu máu bệnh nhân ung thư thận có so sánh với nhóm chứng gồm 190 người tham gia trong 5 năm và được công bố trên tạp chí Hiệp hội nghiên cứu Ung thư Mỹ (American Association for Cancer Research) tháng 8/2018.
Kết quả cho thấy có mối liên quan chặt chẽ giữa nồng độ KIM-1 trong huyết thanh với nguy cơ ung thư thận. Sau 5 năm, nồng độ cao của chất này tương ứng với tỷ lệ lưu hành ung thư thận cao. Dựa vào các yếu tố nguy cơ về dịch tễ đã được xác định như tuổi, giới tính, quốc gia, chỉ số khối cơ thể, tình trạng hút thuốc lá, thì nồng độ KIM-1 được xem là một yếu tố nguy cơ khá quan trọng để bổ sung vào chẩn đoán phân biệt. Bên cạnh đó, tiên lượng tỉ lệ sống sau 5 năm ở bệnh nhân có nồng độ KIM-1 cao thì kém hơn.
Các tác giả cho rằng KIM-1 huyết thanh hoàn toàn có thể trở thành một biomarker trong chẩn đoán và tầm soát sớm ung thư thận. Điều này sẽ mang lại kết quả điều trị tốt hơn cho bệnh nhân.
Theo American Association for Cancer Research
Bs Lê Lan