Tay chân miệng đã và đang trở thành nỗi lo lắng của nhiều bậc cha mẹ có con nhỏ. Để nhận biết chính xác và có biện pháp điều trị kịp thời, đòi hỏi bố mẹ phải có kiến thức cơ bản về triệu chứng cũng như dấu hiệu của bệnh.

Bệnh tay chân miệng là gì?

Tay chân miệng là bệnh nhiễm trùng do virus coxsackievirus A16 và enterovirus 71 gây ra. Các virus này sống trong đường tiêu hóa và lây từ người này sang người qua việc tiếp xúc thông thường.

Bệnh thường xảy ra ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi bởi hệ miễn dịch của trẻ chưa phát triển toàn diện nên không có khả năng chống lại các virus. Mùa xuân, mùa hè và mùa thu là ba thời điểm bệnh dễ phát triển.

Tay chân miệng là bệnh nhiễm trùng do virus coxsackievirus A16 và enterovirus 71 gây ra. Các virus này sống trong đường tiêu hóa và lây từ người này sang người qua việc tiếp xúc thông thường. (Ảnh: NgayNay.vn)

Mặc dù không gây hại, không cần điều trị bằng thuốc đặc hiệu và tự khỏi trong vòng 2 tuần, tuy nhiên, nếu các biến chứng xuất hiện mà không được điều trị đúng, con bạn có nguy cơ cao bị viêm màng não, bại liệt, thậm chí là tử vong nếu không may mắc tay chân miệng.

Triệu chứng nhận biết trẻ mắc tay chân miệng

Ở giai đoạn đầu, tay chân miệng ở trẻ sơ sinh và trẻ em có các đặc trưng như bệnh cúm. Bé sẽ cảm thấy mệt mỏi, đau họng, sốt nhẹ (dao động từ 38 – 39°C). Sau khoảng một hoặc hai ngày, các triệu chứng của bệnh mới xuất hiện. Bé sẽ bị nổi bóng nước trên da, quanh miệng, bên trong má, lòng bàn tay và bàn chân, mông hoặc xung quanh hậu môn. Nổi bóng nước là một đặc điểm rõ rệt nhất của bệnh ở trẻ sơ sinh và trẻ em.

Ban đầu, các nốt ban này xuất hiện như một vết sẹo nhỏ, mờ, màu đỏ và phẳng. Sau đó, chúng dần trở thành các nốt phồng rộp như những bóng nước. Bóng nước chứa đầy chất dịch và có thể vỡ ra khiến trẻ rất đau. Các bóng nước này thường biến mất sau khoảng 1 – 2 tuần.

Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, bệnh chân tay miệng sẽ khó xác định nếu con bạn chỉ bị nổi bóng nước trong miệng hoặc cổ họng. Do đó nếu thấy trẻ sốt và có dấu hiệu ngừng ăn, uống hoặc không muốn ăn thì bạn hãy đưa con đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán kịp thời.

Nổi bóng nước là một đặc điểm rõ rệt nhất của bệnh tay chân miệng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. (Ảnh: drfirasrabi.com)

Khi bị chân tay miệng, ngoài các dấu hiệu kể trên như sốt, nổi ban đỏ, bỏ ăn hoặc không muốn ăn, trẻ còn có các dấu hiệu sau:

Đau nhức cơ bắp, đau đầu, cứng cổ

Bồn chồn

Ngủ không ngon giấc hoặc ngủ nhiều hơn; có thể hay giật mình

Bé thường hay bị chảy nước miếng vì đau họng

Bé chỉ thích thức ăn dạng lỏng và thức uống lạnh.

Cách chăm sóc bé bị tay chân miệng tại nhà

Tới thời điểm hiện tại, tay chân miệng vẫn chưa có phương pháp đặc trị. Cách điều trị bệnh tại nhà hữu hiệu nhất là chăm sóc sức khỏe cho bé thật tốt.

Hãy hạ sốt cho trẻ và cho trẻ uống nước thường xuyên để phòng ngừa tình trạng mất nước có thể xảy ra. Thỉnh thoảng, nên cho bé súc miệng bằng các loại nước dành riêng cho người mắc bệnh lây lan. Chúng sẽ phát huy tác dụng đối với các vết loét ở miệng giúp giảm đau, tiêu viêm và giúp bé có thể uống nước được.

Cho bé ăn thức ăn lỏng, uống nhiều nước hoặc sữa. Nếu bé khó nuốt, bạn hãy chia nhỏ khẩu phần ăn và cho bé ăn từng chút một.

Hãy hạ sốt cho trẻ và cho trẻ uống nước thường xuyên để phòng ngừa tình trạng mất nước có thể xảy ra. (Ảnh: titansport.com.vn)

Tránh cho trẻ ăn thức ăn mặn, cay hoặc chua nếu miệng bị tổn thương. Những loại thực phẩm dạng này có thể khiến các vết loét thêm trầm trọng.

Vệ sinh thân thể cho trẻ sạch sẽ, giữ cho các vùng da bị tổn thương luôn sạch, thoáng.

Trẻ và người chăm sóc bé phải rửa tay thường xuyên và đúng cách.

Tuyệt đối không dùng aspirin cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Aspirin có thể gây ra hội chứng Reye, một căn bệnh hiếm gặp nhưng có thể gây tử vong.

Cách ngăn ngừa tay chân miệng ở trẻ nhỏ

Hiện nay, chưa có vắc xin nào phòng ngừa bệnh này. Bệnh có thể lây lan qua tiếp xúc với nước bọt, dịch nhầy từ mũi hoặc chất dịch tiết ra khi nốt phồng bị vỡ. Một số điều bạn có thể làm nhằm hạn chế nguy cơ con mắc bệnh đó là: 

Cho bé nghỉ ngơi ở nhà, không cho tiếp xúc với các trẻ khác cho đến khi khỏi bệnh.

Rửa tay thường xuyên và duy trì việc vệ sinh cá nhân là cách bảo vệ tốt nhất.

Bạn và mọi người trong gia đình phải rửa tay thường xuyên, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh hoặc làm vệ sinh cho trẻ, trước và sau khi chuẩn bị thức ăn.

Dạy trẻ cách rửa tay sạch sẽ để phòng bệnh tay chân miệng (Ảnh: twitter.com)

Rửa, khử trùng đồ chơi và các đồ vật khác mà bé tiếp xúc.

Giặt quần áo, drap trải giường, chăn màn bằng xà phòng và nước nóng, phơi dưới ánh nắng mặt trời.

Dạy trẻ cách rửa tay sạch sẽ.

Dấu hiệu nhận biết khi bệnh nặng

Khi trẻ có một trong các dấu hiệu cảnh báo nặng sau, nên đến bệnh viện bất kể trong đêm:

Sốt cao từ 39 độ trở lên

Thở bất thường

Quấy khóc liên tục

Khó ngủ, ngủ li bì hoặc ngủ gà

Giật mình, hốt hoảng, chới với

Ngồi không vững hoặc đi loạng choạng

Run tay, chân hoặc co giật

Ra mồ hôi nhiều

Nôn nhiều, bỏ ăn, bỏ bú

Da nổi gân, vân tím hoặc xanh tái

Bé sốt cao, ngủ ly bì, bỏ ăn, mệt mỏi cần chú ý theo dõi và đưa tới các cơ sở y tế (Ảnh: pinterest.com)

Một số biến chứng có thể có của bệnh tay chân miệng

Mất nước: Đây là biến chứng phổ biến nhất.

Viêm màng não: Trẻ bị tay chân miệng có nguy cơ bị viêm màng não nếu virus xâm nhập vào màng não, dịch não tủy.

Viêm não: Tình trạng này thường do nhiễm virus gây ra, có thể gây rối loạn ngôn ngữ, mất trí nhớ, thậm chí tử vong.

Mất móng tay và móng chân: Trong một số trường hợp, bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ có thể gây ra những biến chứng này. Tình trạng thường xảy ra trong vòng một vài tuần sau khi bị bệnh. Cho đến nay, các chuyên gia y tế vẫn chưa chắc chắn được rằng việc móng tay và móng chân bị mất có phải là do bệnh gây ra. Tuy nhiên, trong một bản báo cáo, việc mất móng chân và móng tay chỉ là tạm thời và không cần điều trị.

Kiên Định