Mới đây, cơ quan chức năng đã phát hiện một cơ sở sản xuất nhuộm đen cà phê bằng lõi pin tại Đắk Nông. Đứng từ góc độ an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng và môi sinh thì đây được xem là một trong những điều tệ hại nhất.
Tại đây, chủ cơ sở thu mua cà phê thải loại, phế phẩm vỏ cà phê, cà phê vụn… sau đó dùng lõi pin hòa với nước rồi nhuộm đen cà phê, đóng gói bán ra thị trường.
Ngày 16/4, Phòng Cảnh sát môi trường Công an tỉnh Đắk Nông phối hợp với Thanh tra Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Nông bắt quả tang cơ sở chế biến kinh doanh nông sản của bà Nguyễn Thị Thanh Loan, thôn 13 xã Đắk Wer, H.Đắk Lấp đang pha trộn tạp chất vào cà phê, theo Thanh Niên.
Tại hiện trường, lực lượng chức năng phát hiện có hàng chục tấn cà phê bẩn cùng đất, đá được tập kết ở trong kho, trong đó có 12 tấn cà phê đã được nhuộm đen bằng pin Con ó, 2 chậu chứa 35 kg pin được đập vụn, 1 xô chứa lõi pin, 1 xô chứa nước màu đen và nắp pin với trọng lượng 10 kg… dùng để nhuộm đen cà phê.
Lõi pin có gì độc hại?
Sau khi sử dụng, các viên pin được liệt kê vào danh mục rác thải độc hại. Trong pin có chứa rất nhiều kim loại nặng như: Chì, kẽm, niken và thủy ngân. Nếu chôn các cục pin xuống đất, kim loại nặng sẽ thấm vào đất, nguồn nước ngầm và gây ô nhiễm nguồn nước. Còn khi đốt pin, các thành phần nguy hại trong pin sẽ bốc lên thành khói độc, hay chất độc của pin đọng lại trong tro gây ô nhiễm không khí. Lượng thủy ngân có trong một cục pin cũng có thể làm ô nhiễm 500 lít nước hoặc 1m3 đất trong vòng 50 năm…
Như vậy việc dùng pin để luộc bánh chưng, nhuộm cà phê sẽ mang đến hậu quả khôn lường. Độc tố từ pin đường ăn uống sẽ phát tán khắp nơi trong cơ thể gây hại não, thận, hệ thống sinh sản và tim mạch…
Chì (Pb): Là nguyên tố có độc tính cao đối với sức khỏe. Chất này độc cho hệ thần kinh trung ương, hệ thần kinh ngoại biên, tác động lên hệ enzym có nhóm hoạt động chứa hyđro. Người bị nhiễm độc chì sẽ bị rối loạn bộ phận tạo huyết (tuỷ xương). Tuỳ theo mức độ nhiễm độc có thể bị đau bụng, đau khớp, viêm thận, cao huyết áp, tai biến não, nhiễm độc nặng có thể gây tử vong. Đặc tính nổi bật là sau khi xâm nhập vào cơ thể, chì ít bị đào thải mà tích tụ theo thời gian rồi mới gây độc. Nếu chì tích tụ ở xương, kìm hãm quá trình chuyển hoá canxi bằng cách
Thuỷ ngân (Hg): Thuỷ ngân nguyên tố tương đối trơ, không độc. Nếu nuốt phải thuỷ ngân kim loại thì sau đó sẽ được thải ra mà không gây hậu quả nghiêm trọng. Nhưng thuỷ ngân dễ bay hơi ở nhiệt độ thường nên nếu hít phải sẽ rất độc.
Thuỷ ngân có khả năng phản ứng với axit amin chứa lưu huỳnh, các hemoglobin, abumin; có khả năng liên kết màng tế bào, làm thay đổi hàm lượng kali, thay đổi cân bằng axit bazơ của các mô, làm thiếu hụt năng lượng cung cấp cho tế bào thần kinh.
Nuốt phải thủy ngân vô cơ (điển hình là pin) gây phỏng niêm mạc miệng, đau bụng, buồn nôn, nôn ra máu. Diễn tiến sau đó vài ngày hoại tử ống thận cấp, gây suy thận, rối loạn nước và điện giải có thể gây tử vong.
Ăn thức ăn chứa thủy ngân hữu cơ như cá biển gây ngộ độc mạn, xuất hiện sau nhiều ngày đến nhiều tuần.
Biểu hiện thần kinh là dị cảm, thất điều, suy nhược thần kinh, giảm thính giác, loạn vận ngôn, thu hẹp thị trường, rối loạn tâm thần, run cơ, rối loạn cử động và có thể tử vong. Đặc biệt, rất độc đối với thai nhi có mẹ thường xuyên ăn cá biển chứa nhiều thủy ngân gây sẩy thai, khuyết tật thần kinh, chậm phát triển tâm thần, bại não, biến dạng chi.
Cađimi (Cd): là kim loại được sử dụng trong công nghiệp luyện kim, chế tạo đồ nhựa; hợp chất cađimi được sử dụng để sản xuất pin.
Cađimi xâm nhập vào cơ thể người qua con đường hô hấp, thực phẩm. Cađimi xâm nhập vào cơ thể được tích tụ ở thận và xương; gây nhiễu hoạt động của một số enzym, gây tăng huyết áp, ung thư phổi, thủng vách ngăn mũi, làm rối loạn chức năng thận, phá huỷ tuỷ xương, gây ảnh hưởng đến nội tiết, máu, tim mạch.
Asen (As): là kim loại có thể tồn tại ở dạng tổng hợp chất vô cơ và hữu cơ. Trong tự nhiên tồn tại trong các khoáng chất. Nồng độ thấp thì kích thích sinh trưởng, nồng độ cao gây độc cho động thực vật.
Asen có thể gây ra 19 căn bệnh khác nhau. Các ảnh hưởng chính đối với sức khoẻ con người: làm keo tụ protein do tạo phức với asen III và phá huỷ quá trình photpho hoá; gây ung thư tiểu mô da, phổi, phế quản, xoang…
Niken (Ni): Nhiễm độc niken gây rối loạn chức năng thận, da liễu, nhồi máu cơ tim, ung thư…
Thực tế trong pin còn có rất nhiều kim loại nặng và chất độc hại khác. Chúng khi chỉ gây độc cho người tiêu dùng sản phẩm mà còn tác động trực tiếp đến sức khỏe người công nhân thao tác với pin hay phế phẩm / rác thải từ pin, đồng thời cũng gây ô nhiễm ra môi trường xung quanh. Theo đánh giá khảo sát tại làng nghề tái chế pin Đông Mai (Văn Lâm, Hưng Yên) vào năm 2014, có đến 97% trẻ em ở đây bị phơi nhiễm chì, hàm lượng chì trong máu vượt mức cho phép 3 – 7 lần.
Vì những tác hại nghiêm trọng của pin thải, tại các nước phát triển, pin sau khi sử dụng luôn được vận động để tách riêng và xử lý riêng biệt. Do đó dùng pin để chế biến thực phẩm là điều không thể tưởng.
Minh Thành t/h