Hoa súng trong Y học cổ truyền được dùng làm thuốc thanh nhiệt, chống say nắng, cầm máu… Đặc biệt, nó còn rất hiệu quả trong điều trị bệnh co giật ở trẻ, đau lưng, mỏi gối cho người già.
Hoa súng có tên gọi khoa học là Nymphea, thuộc họ: Nymphéacées. Hoa súng còn có nhiều tên gọi khác: Huệ nước, nữ vương của sông hồ, hoa hồng của nước… Hoa súng xuất xứ từ chữ “Nympho” để chỉ những nữ thần trong thần thoại Hy Lạp, đây là những nữ thần trẻ trung, xinh đẹp sống ở sông, suối, ao hồ.
Lá súng hình tròn, lá đơn, mọc cách. Hoa xếp xoắn vòng, cánh hoa nhiều, xếp lợp. Nhị nhiều, xếp xoắn. Bộ nhụy gồm 5-35 lá noãn, hợp nguyên lá noãn với bầu thượng, trung hoặc hạ. Căn hành trơn trơn, có chồi. Cây bông súng có khả năng tái sinh rất nhanh.
Dưới đây là một số tác dụng và bài thuốc từ hoa súng:
1. Mất ngủ an thần
Nguyên liệu: Hoa súng, tâm sen, hoa nhài.
Cách làm: Hoa súng 15-30g. Sắc 200ml nước còn lại 50ml, uống 1 lần trong ngày, uống 7-10 ngày liền. Hoặc phối hợp với các vị khác: Hoa súng 15g, tâm sen 10g, hoa nhài 10g. Tất cả các vị này đều sấy khô tán nhỏ để hãm với nước sôi và lấy nước uống 2 lần trong ngày. Uống liền nhiều ngày.
2. Chữa thần kinh suy nhược, di mộng tinh, hoạt tinh, viêm ruột mạn tính
Nguyên liệu: Củ súng 100g, quả kim anh 500g, mật ong.
Cách làm: Củ súng sao vàng giòn thơm, quả kim anh bỏ hết hạt, xong sao vàng giòn, cả 2 vị tán nhỏ, cho vào 500g mật ong đã đun sôi, trộn thành khối bột dẻo chia thành 100 viên. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 1 viên với nước nóng.
3. Bổ thận, đen tóc
Nguyên liệu: Củ súng sao vàng thơm 200g, cỏ nhọ nồi phơi khô trong dâm 500g.
Cách làm: Cả hai tán bột trộn đều, ngày uống 2 lần mỗi lần 2 – 3 thìa cà phê với nước cơm lúc đói hoặc với 30ml rượu ngọt (cũng có thể thêm mật ong và làm viên như trên).
4. Chữa hen suyễn ở người già và trẻ em
Nguyên liệu: Củ súng, hạt củ cải, nước cốt gừng, mật ong.
Cách làm: Củ súng và hạt cải củ, hai thứ lượng bằng nhau, đem đồ chín, phơi khô, tẩm nước cốt gừng, tán nhỏ thành bột, luyện với mật ong thành viên hoàn bằng hạt ngô đồng, ngày uống 50 viên với nước sôi. Bài thuốc còn có tác dụng bổ dưỡng, giảm ho, cắt cơn hen.
5. Viêm bàng quang, đái dắt
Nguyên liệu: Hoa súng 15g, rễ cỏ tranh 10g, diếp cá 10g, râu ngô 10g, rau má 12g.
Cách làm: Các vị thuốc rửa sạch, cho vào nồi cùng 500ml nước, đun sôi kỹ, chắt 200ml nước đặc. Người bệnh chia đều làm 3 lần uống trong ngày, trước bữa ăn. cần uống liền 5 – 7 ngày.
Hạ Mai