Đôi mắt với hơn hai triệu thành phần là cơ quan phức tạp thứ 2 trong cơ thể (sau bộ não). Chức năng chính của chúng – thị giác được nhiều người cho là giác quan quan trọng nhất. Tuy nhiên, tầm quan trọng của đôi mắt không chỉ nằm ở vai trò sinh học.
Được xem là “cửa sổ tâm hồn” hay “gương soi tâm hồn”, đôi mắt chúng ta còn chuyển tải đầy đủ những cung bậc cảm xúc của con người: yêu, ghét, hạnh phúc, giận giữ, ghen tị, thèm muốn, buồn phiền và đau đớn… Bạn có thể khóc cũng như cười bằng chính đôi mắt của mình. Hơn nữa, nếu chúng ta biết quan sát, đôi mắt cũng có thể báo cho chúng ta và những người khác biết nhiều thông tin về tình trạng sức khỏe của mình, bộc lộ những biểu hiện ban đầu cảnh báo nhiều chứng bệnh. Chính vì lý do này mà bác sĩ luôn nhìn vào mắt chúng ta trong lúc khám bệnh.
1. Quầng thâm dưới mắt
Nhiều người cho rằng dưới mắt xuất hiện quầng thâm là do thiếu ngủ hoặc uống quá nhiều rượu, nhưng có thể bạn ngủ đủ 8 tiếng vẫn xuất hiện quầng thâm này. Vì vậy, nó cũng có thể là dấu hiệu của một số vấn đề khác:
- Phần da dưới mắt mỏng do di truyền nên các mao mạch màu xanh nhạt quanh mắt xuất hiện càng cao.
- Phụ nữ trong thời gian hành kinh hoặc mang thai, các mạch máu dưới mắt lộ rõ hơn.
- Có thể báo hiệu một số bệnh tiềm ẩn như bệnh chàm và các chứng dị ứng, dị ứng làm cho các mạch máu bị nghẽn và tụ lại dưới mắt.
- Quầng thâm cũng có thể cảnh báo rằng bạn đang tiếp xúc với ánh nắng quá nhiều.
2. Túi dưới mắt
Tương tự quầng thâm, các túi da căng phồng dưới mắt mà chúng ta gọi là túi mắt có thể gợi ý những vấn đề sau:
- Sự phiền muộn và khóc nhiều, do khóc có thể làm cho nước mắt bị giữ lại và có xu hướng đọng lại dưới mắt.
- Phụ nữ hành kinh, mang thai, hấp thụ muối quá nhiều và uống một số thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc tránh thai cũng có thể làm cho nước mắt bị giữ lại và tất nhiên, sinh ra các túi mắt.
- Túi mắt cũng có thể báo hiệu rằng bạn đang bị mất nước do uống rượu quá nhiều.
- Nước mắt cũng có thể tích tụ xung quanh mắt trong lúc chúng ta ngủ, đó là lý do vì sao khi chúng ta thức dậy thì mắt thường hay sưng húp lên.
- Các túi dưới mắt cũng là biểu hiện thường thấy của bệnh giảm năng tuyến giáp: mắt sụp, cảm giác luôn thấy lạnh trong người, da và tóc bị khô.
- Cả túi mắt và quầng thâm đều là những biểu hiện chủ yếu và không thể tránh khỏi của sự lão hóa do da mỏng và mất đi sự đàn hồi.
3. Nếp nhăn dưới mắt
Bạn có bao giờ xem tập ảnh gia đình và chú ý đến một nét rất chung của các khuôn mặt – một nếp nhăn hay nếp gấp da dễ nhận ra ở mi dưới mắt? Nếu có, đó có thể là biểu hiện của một bệnh di truyền được gọi là nếp gấp da Denny-Morgan, và thật ra đó là biểu hiện ở mắt của bệnh chàm. Ngoài bệnh chàm, những người có nếp gấp da Denny-Morgan cùng nhiều người trong họ hàng cũng thường mắc bệnh sốt mùa cỏ khô hay suyễn.
4. Mí mắt sụp
Khi chúng ta lớn tuổi, các mô tương tự gân ở phần trên cùng của mắt bắt đầu giãn và làm mí mắt sụp, nhưng cũng không có gì đáng lo ngại ngoài việc cản trở tầm nhìn. Nếu không phải ở vấn đề tuổi tác của bạn cao, có thể đây là dấu hiệu của:
- Bệnh giảm năng tuyến giáp hoặc chứng nhược cơ – một rối loạn tự miễn làm yếu cơ ở các bộ phận khác nhau trên cơ thể, đặc biệt là mắt. Chứng nhược cơ còn có những biểu hiện sớm khác là bị song thị (nhìn thấy một sự vật thành hai), khó nuốt thức ăn và nói lắp. Chứng này thường gặp nhất ở phụ nữ dưới 40 tuổi và nam giới trên 60 tuổi.
- Chứng sa mí mắt cũng có thể là dấu hiệu của bệnh liệt dây thần kinh mặt – thần kinh sọ thứ 7 bị tổn thương do tai nạn hoặc bệnh tật.
- Chỉ một mí mắt bị sụp có thể là một trong những biểu hiện liên quan đến tổn thương thần kinh được gọi là hội chứng Horner. Hội chứng này thường chỉ tác động đến một bên mặt. Đối với mắt ở phía mặt bị tổn thương, con ngươi sẽ co lại, nhãn cầu lõm vào sâu hơn và tròng đen sẽ đổi màu. Điều thú vị là phía mặt đó không bao giờ ra mồ hôi (chứng không ra mồ hôi). Hội chứng Horner thường báo hiệu một tổn thương nghiêm trọng ở các dây thần kinh mặt, nguyên nhân có thể là do chấn thương đầu hay cổ, do rối loạn dây cột sống, u não hoặc thậm chí do ung thư phổi. Trong một vài trường hợp hiếm hoi, hội chứng này xuất hiện từ lúc mới sinh.
- Một mí mắt bị sụp cũng có thể là biểu hiện cảnh báo sớm của một số rối loạn nghiêm trọng ở toàn thân hay thần kinh, trong đó một vài rối loạn có thể đe dọa tính mạng. Chẳng hạn, nó có thể là biểu hiện ban đầu cảnh báo các bệnh: đột quỵ, nhiễm trùng, ung bướu, đái tháo đường hay chứng phình mạch não (một vùng yếu, mỏng trong vách mạch máu có thể vỡ bất cứ lúc nào).
(Còn tiếp)
Nguồn tham khảo: Những biểu hiện của của cơ thể – tác giả: Tiến sĩ: Joan Liebmann-Smith và Jacqueline Nardi Egan.
Minh Hoàng