Bữa sáng là tối quan trọng đối với sức khỏe, nhưng ăn sao cho đúng thì không phải ai cũng biết, mặc dù nguyên lý chung hết sức đơn giản. Dưới đây là một số lời khuyên cho bữa sáng mà bất kỳ ai cũng có thể áp dụng được, cho dù bạn béo hay gầy, còn trẻ hay đã có tuổi…
Bỏ qua bữa sáng, ăn sáng qua loa cho xong, dùng bữa sáng “kiểu Tây”… cứ vậy lâu ngày cũng khiến cơ thể quen dần, không sinh ra phản kháng gì đặc biệt. Tuy nhiên nếu ăn sáng không đủ chất sẽ ảnh hưởng đến chất lượng công việc hay khả năng học tập của nguyên ngày đó, là một hình thức bào mòn sức khỏe dài hạn. Trẻ em ăn sáng không đúng cách sẽ gặp khó khăn trong việc tập trung học hành, trí nhớ kém, tăng nguy cơ suy dinh dưỡng; người lớn sẽ làm việc kém hiệu quả.
Dưới đây là một số kiểu ăn sáng không nên:
1. Ăn sáng bằng bánh ngọt, đồ ngọt
Loại đồ ăn này chứa nhiều đường nên cho người ta cảm giác dễ ăn vào buổi sáng và nhanh no. Một phần bánh ngọt vừa đi đến sở/trường vừa ăn như vậy là nhanh chóng giải quyết xong bữa sáng. Tuy nhiên bánh ngọt chỉ đơn thuần cung cấp năng lượng (rỗng) mà thiếu tất cả các dưỡng chất khác khiến việc sử dụng năng lượng không hiệu quả. Hơn thế nữa, thực phẩm có chứa đường tinh luyện hiện được các chuyên gia xếp vào danh sách đen vì những tác động xấu mà đường gây ra cho sức khỏe.
Tương tự như vậy, một hai lát bánh mì đi kèm mứt cho bữa sáng vẫn không đủ chất. Cần bổ sung thêm chất béo và protein (ví dụ: trứng) và trái cây.
2. Bữa sáng với thịt nguội, xúc xích
Tổ chức Y tế Thế giới mới đây xếp thịt và các sản phẩm thịt chế biến vào nhóm thực phẩm có nguy cơ gây ung thư. Không chỉ vậy, jambon thịt nguội và xúc xích thường có chứa nhiều chất phụ gia và bảo quản, chúng không tốt để bạn chuẩn bị cho một ngày mới. Nếu thiếu rau xanh và trái cây thì khả năng cơ thể thiếu hụt dinh dưỡng lại càng cao.
3. Chỉ uống sữa nước
Một số người không có thời gian nhiều vào buổi sáng nên đối phó bằng sữa nước, loại đựng trong hộp giấy. Điều này càng không phù hợp cho cơ thể vì một mặt sữa khó tiêu, mặt khác vì là thực phẩm lỏng nên mật độ dinh dưỡng không nhiều, lại nhanh chóng “trôi” qua đường tiêu hóa rồi bị bài tiết ra ngoài. Loại sữa nước có đường tại Việt Nam thường có chứa hàm lượng đường khá cao, nhất thời sẽ cho cảm giác yên bụng nhưng thực ra là không tốt cho sức khỏe nếu uống thường xuyên vào bữa sáng như vậy.
4. Bữa sáng chỉ với sữa chua
Sữa chua tốt nhưng một mình nó không cung cấp đủ nhu cầu dưỡng chất phục vụ cho các hoạt động của cơ thể, nhất là vào buổi sáng khi bụng đang rỗng. Sữa chua thường được giữ trong lạnh, trong khi bạn lại cần một bữa sáng nóng ấm.
5. Bữa sáng chỉ là sữa và ngũ cốc
Đây cũng là một kiểu ăn sáng hay gặp bên trời Tây, kết hợp giữa ngũ cốc chế biến sẵn rồi trộn với sữa nước. Cách ăn này cũng khá tiện lợi nhưng mất cân bằng dinh dưỡng. Đặc biệt, nếu không phải là trẻ nhỏ thì cơ thể sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc tiêu hóa do không có enzyme để chuyển hóa sữa.
Bằng chứng của việc tiêu hóa sữa không tốt là hiện tượng đầy bụng, cảm giác nghe thấy chất lỏng óc ách trong bụng, bị tiêu chảy hoặc trung tiện nhiều.
6. Chỉ dùng mì ăn liền
Bản thân mì ăn liền không được các nhà dinh dưỡng khuyến cáo cho những ai quan tâm đến việc giữ gìn sức khỏe. Mì trải qua chiên có nguy cơ chứa nhiều chất béo, đặc biệt là chất béo trans là thứ nên tránh. Các gia vị đi kèm khiến cho tô mì đậm đà hương vị nhưng thực ra rất nghèo dinh dưỡng, đồng thời cũng mang nhiều chất phụ gia bảo quản, chất chống oxi hóa dầu mỡ, chất tạo màu, chất tạo vị, bột ngọt… chúng là những thứ có thể tích lũy lại trong cơ thể, cùng với các loại hóa chất khác gây ra các loại bệnh trong đó có ung thư.
Nhìn chung, bữa sáng đơn điệu là điều tối kỵ cho sức khỏe. Một số người vì lý do muốn giảm cân, quen ngủ nướng, thói quen không ăn sáng… mà cắt hẳn bữa này. Cho dù bạn đang muốn giảm cân hay tăng cân thì đều cần lưu ý đến bữa sáng. Một chế độ ăn uống và luyện tập để giảm cân nhưng thiếu bữa sáng cân bằng thì gần như không có nhiều tác dụng. Nếu muốn tăng cân thì lại càng không được ăn sáng qua quýt hay gặp gì ăn nấy cho xong việc.
Vậy ăn sáng thế nào là đúng?
Sau một đêm không dài, bạn cần chuẩn bị cho một ngày mới bắt đầu với một danh sách dài những công việc cần hoàn tất, do đó cơ thể sẽ cần bổ sung nguồn năng lượng và đầy đủ các dưỡng chất cần thiết cho các chức năng sinh lý. Một nguyên tắc chung quan trọng nhất là phải bao gồm cả năng lượng và các chất dinh dưỡng như protein (đạm), béo, xơ, khoáng, vitamin và các hoạt chất ở dạng dễ tiêu.
Theo một số nghiên cứu của các chuyên gia Úc, bữa sáng được cho là “chuẩn” nhất chính là bữa ăn truyền thống, như là một phần của tất cả các thực phẩm mà cơ thể cần trong ngày. Một bữa ăn có cơm (hoặc mì) và rau, trứng, thịt hoặc đậu, trái cây được các chuyên gia đánh giá rất cao.
Một tô bún, phở hay hủ tiếu nóng với đầy đủ các loại rau như tại Việt Nam cũng là một kiểu mẫu ăn sáng được các nhà dinh dưỡng khuyến khích. (Tất nhiên đó phải là loại phở không dùng formol hay các hóa chất tẩm ướp khác).
Mạnh lạc
Xem thêm: