Quá trình hình thành và phát triển của ung thư

Tế bào tăng sinh không kiểm soát, gây xâm lấn những mô khác bằng cách phát triển trực tiếp vào mô lân cận hoặc di chuyển đến nơi xa (di căn) thông qua hệ thống bạch huyết hay mạch máu… Đây chính là cách mà ung thư hình thành.

Hiện có tới hơn 200 loại ung thư trên toàn thế giới, gây ra cái chết cho hơn 90 triệu người mỗi năm. Theo thống kê của Viện nghiên cứu phòng chống ung thư, ước tính Việt Nam có khoảng 94.000 người chết vì ung thư/năm, tỷ lệ tử vong do ung thư tại Việt Nam đứng thứ 78/172 quốc gia được điều tra.

Nguyên nhân gây ung thư có thể do các tác nhân gây đột biến như tia phóng xạ, hóa chất đột biến, các virus ung thư làm cho tế bào bị đột biến gen hoặc đột biến NST, nên tế bào mất khả năng kiểm soát phân bào và liên kết tế bào.

Cơ chế hình thành ung thư

Ung thư bắt đầu xảy ra sau một sự kích phát của các nhân tố gây đột biến như hóa chất độc hại, tia phóng xạ, các virus ung thư làm cho các tế bào bình thường bị đột biến gen hoặc các nhiễm sắc thể (NST) khiến tế bào mất khả năng kiểm soát sự phân chia và liên kết tế bào.

Vật liệu di truyền (ADN) của một tế bào bị thay đổi hoặc hư hỏng, làm tăng sinh vô tổ chức các tế bào “lỗi”- tế bào ung thư. Các tế bào ung thư này không chết đi theo chương trình được lập trình sẵn (quá trình Apoptosis) như các tế bào bình thường mà tiếp tục tăng sinh và nhân lên mất kiểm soát. Các tế bào này có thể tạo thành một khối lớn gọi là khối u.

Trường hợp khối u không lây lan ra các phần khác của cơ thể là khối u lành tính – không phải ung thư. Các khối u lành tính được cắt bỏ, và đa số sẽ không quay trở lại. Còn các khối u có khả năng di căn sang các phần khác gọi là u ác tính, được gọi là ung thư.

2. Các giai đoạn phát triển của bệnh ung thư

Giai đoạn khởi phát

Giai đoạn này bắt đầu khi tế bào tiếp xúc với tác nhân gây đột biến. Sự thay đổi xảy ra nhanh chóng tại ADN mà chưa có biểu hiện ra bên ngoài.

Tuy nhiên không phải tất cả sự biến đổi này đều đều gây nên bệnh. Đa số các tế bào khởi phát hoặc là không tiến triển hoặc là chết đi, hoặc bị hệ miễn dịch của cơ thể vô hiệu hóa.

Giai đoạn tăng trưởng

Ở giai đoạn này các tế bào ung thư còn ở mức độ nhỏ, cư trú ở một mô nào đó trong cơ thể.

Giai đoạn lan tràn

Ở giai đoạn này tế bào tăng sinh nhanh, có thể từ 100 đến 1 triệu tế bào nhưng chưa phát hiện được qua do kích thước u còn quá nhỏ.

Giai đoạn này kéo dài từ vài tháng cho tới vài năm.

Giai đoạn tiến triển – xâm lấn – di căn

Giai đoạn này kích thước của khối u tăng lên đáng kể, khối u phát triển nhanh và xâm lấn các cơ quan thậm chí di căn sang khác mô, tổ chức khác của cơ thể.

Bệnh ung thư là một trong những căn bệnh nguy hiểm, nắm được cơ chế bệnh sinh của ung thư giúp chúng ta có phương pháp phòng ngừa bệnh ngay từ giai đoạn khởi phát bằng cách: tránh xa các tác nhân gây hại, nâng cao hệ miễn dịch của cơ thể…

Minh Nguyên