90% lượng rượu bia được chuyển hóa tại gan, tuy nhiên nếu nạp vào cơ thể với số lượng quá lớn sẽ khiến gan vượt quá khả năng giải độc của mình, chất độc không thể thoát ra mà tích tụ trong gan làm gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan, ung thư gan.
Vẫn biết việc uống rượu bia là điều khó tránh khỏi đối với cánh mày râu, nhưng để hạn chế tác hại của nó đối với sức khỏe cũng như bảo vệ lá gan của mình, các quý ông nên cố gắng điều chỉnh lượng bia rượu nạp vào cơ thể cho phù hợp.
1. Rượu và bia – cái nào hại hơn?
Rượu thực chất là thức uống không có lợi cho sức khỏe bởi nó không hề có tác dụng về mặt dinh dưỡng. Chưa kể đến, nếu uống quá nhiều rượu sẽ tác động vào gan, não gây viêm gan, thần kinh bị giảm dẫn tới không tỉnh táo, làm cho hệ thống thần kinh bị tê liệt.
Chính vì thế, nhiều người vì cho rằng uống nhiều rượu không tốt nên chuyển sang uống bia với quan niệm bia “nhẹ” độ hơn và không gây hại cho sức khỏe. Thực tế cho thấy, bia dù được coi là nước giải khát và nhẹ độ hơn rượu nhưng đa phần mọi người lại uống với số lượng nhiều nên cũng độc chẳng kém gì rượu.
2. Cơ chế làm hại gan và cơ thể của rượu bia
Khi rượu bia vào cơ thể, chỉ khoảng 10% lượng cồn được đào thải qua đường tiểu, mồ hôi và hơi thở, 90% còn lại sẽ đến thẳng gan. Tại gan ethanol được chuyển hóa bởi hệ thống enzyme ADH. Các enzyme ADH biến đổi ethanol tạo thành acetaldehyde. Đây là chất gây độc lên hầu hết các hệ cơ quan. Sau đó, gan sẽ chuyển hóa acetaldehyde thành acetate nhờ enzyme ALDH và glutathione.
Acetate là chất ít độc hơn và được các tế bào trong cơ thể phân hủy thành năng lượng và CO2. Từ đó có thể thấy khả năng giải độc của gan phụ thuộc vào lượng enzyme và chất chống oxy hóa Glutathion do gan tiết ra. Song khả năng của gan chỉ có hạn, nó chỉ có thể sản sinh ra một lượng enzyme nhất định mỗi giờ, tương ứng với một lượng acetaldehyde nhất định được chuyển hóa.
Do đó, nếu uống rượu bia với số lượng quá nhiều thì gan không kịp sản xuất đủ số lượng men để chuyển hóa Acetaldehyde nữa. Khi đó Acetaldehyde ứ đọng trong cơ thể, gây ra nhiều hệ lụy cho sức khỏe như các triệu chứng say rượu (buồn nôn, đau đầu, mệt mỏi…) các bệnh lý như rối loạn tâm thần – hành vi (nói mất kiểm soát, run rẩy chân tay…), thoái hóa hệ thần kinh, nhiễm độc, bệnh dạ dày, tim mạch. Đặc biệt còn gây phá hủy tế bào gan, làm gia tăng tỷ lệ mắc bệnh về gan mà điển hình là: gan nhiễm mỡ, viêm gan do rượu và xơ gan do rượu.
Chia sẻ với báo VnExpress, TS.bác sĩ Lê Thành Lý – Hội Gan mật TP HCM cho biết, theo thống kê, 90% người thường xuyên dùng rượu bia bị gan nhiễm mỡ.
Gan nhiễm mỡ là hiện tượng tích mỡ trong tế bào gan. Biểu hiện bệnh là luôn cảm thấy thèm ăn, béo bụng, cao huyết áp, tiểu đường. Tình trạng này có thể thoái lui khi bệnh nhân ngưng uống. Ngược lại, nếu vẫn tiếp tục uống rượu nhiều, nó sẽ tiến triển dần đến bệnh viêm gan.
Viêm gan do rượu thể nhẹ thường không có triệu chứng, nếu có chỉ là sự phát hiện bất thường men gan trong máu. Một số trường hợp trở nên mạn tính, gây phá hủy dần tế bào gan, cuối cùng dẫn đến xơ gan. Thể nặng hơn là có triệu chứng mệt mỏi, có dấu hiệu vàng da, đôi khi đau vùng gan. Viêm gan cấp sẽ có biểu hiện rõ ràng hơn: bệnh nhân nhanh chóng dẫn đến cơn hôn mê gan, vàng da sậm, rối loạn đông máu, suy giảm nhận thức, hôn mê, xuất huyết đường tiêu hóa, tỷ lệ tử vong cao.
Xơ gan là tình trạng xơ hóa dần mô gan bình thường. Quá trình này còn diễn tiến tăng dần, mô xơ ảnh hưởng đến cấu trúc bình thường và sự tái tạo của tế bào gan, theo thời gian, gan mất dần chức năng. Các mô xơ còn có tác hại làm ngăn cản lưu thông bình thường của dòng máu chảy đến gan. Sự hình thành mô sẹo là vĩnh viễn, không thể phục hồi.
Lúc đầu, việc mất một vài tế bào gan không gây ảnh hưởng gì đến bệnh nhân, không có triệu chứng xuất hiện. Khi tế bào gan bị hủy hoại càng nhiều, mô xơ tăng lên, bệnh bắt đầu có triệu chứng tương tự như bệnh viêm gan. Điểm khác biệt chỉ là ở chỗ các tiến trình của xơ gan diễn biến một cách chậm chạp hơn.
Ở những người xơ gan nặng, hội chứng tăng áp tĩnh mạch cửa thường xuất hiện với các triệu chứng: báng bụng, tuần hoàn bàng hệ… Nguy hiểm nhất của xơ gan là một trong những nguy cơ lớn nhất gây ung thư gan. Do vậy những người uống bia rượu thì cũng cần nghĩ đến các biện pháp giải độc và bảo vệ gan hiệu quả.