Statin là một nhóm thuốc phổ biến được sử dụng để phòng ngừa các cơn nhồi máu cơ tim, nhưng một nghiên cứu mới đây cho thấy chính cơ chế giúp giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim của nó lại khiến nhóm thuốc này làm tăng khả năng suy giảm trí nhớ, phát sinh vấn đề về cơ, đau khớp, và tiểu đường.
Con đường dẫn đến cơn nhồi máu cơ tim
Thực ra, nguy cơ mắc nhồi máu cơ tim được hình thành từ nhiều năm trước, khi có sự tạo thành các mảng xơ vữa tại các động mạch. Khi có vấn đề viêm, đầu tiên hệ miễn dịch của bạn khoan một chiếc lỗ ở lớp lót phía mặt trong thành động mạch. Sau đó các tế bào miễn dịch gọi là đại thực bào đưa chất béo (cholesterol) vào thành động mạch đã bị tổn thương (khoan lỗ). Chúng cũng thu hút các đại thực bào khác tới giúp tạo nên mảng xơ vữa bên trong thành mạch máu. Trong nhiều năm, đại thực bào có thể tiếp tục tấn công các mảng xơ vữa do chính tay chúng giúp tạo thành. Chúng giải phóng các enzyme làm suy yếu lớp vỏ xơ có tác dụng phân cách mảng xơ vữa với dòng máu chảy.
Và cơn nhồi máu cơ tim xảy ra khi:
- Một mảng xơ vữa bong khỏi lớp lót phía mặt trong những động mạch cấp máu cho tim
- Mảng xơ vữa đi dần xuống làm hẹp dần động mạch cho tới khi nó chặn đứng hoàn toàn dòng máu tới cơ tim (động mạch ngày càng nhỏ dần theo chiều dòng máu chảy).
- Phần cơ tim vốn được động mạch (đã bị tắc nghẽn) cấp máu sẽ thiếu oxy, bị tổn thương và hoại tử.
- Sau đó tim bắp đầu đập loạn nhịp hay có thể ngừng đập hoàn toàn
- Những cơ tim bị tổn thương có thể được phục hồi và thay thế bởi mô sẹo; hoặc là tim bị tổn thương bắt đầu đập loạn nhịp, và có thể ngừng đập hoàn toàn, bệnh nhân có thể tử vong.
Tại sao statin giúp làm giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim?
Statin giúp ngăn ngừa sự hình thành mảng xơ vữa trong thành động mạch bằng cách ức chế sản xuất cholesterol tại gan, chất giúp hình thành nên mảng xơ vữa.
Statin ức chế sự sản sinh các đại thực bào tiết enzyme vốn có thể làm bong mảng xơ vữa và có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim.
Nghiên cứu mới cho thấy statin gây hại như thế nào?
Sự ức chế các đại thực bào khiến statin hữu ích trong việc phòng tránh nhồi máu cơ tim song đồng thời cũng làm suy giảm trí nhớ, đau cơ, viêm xương khớp và tiểu đường. Các đại thực bào phát triển từ các tế bào mầm nằm trong tủy xương và bên trong các mô đặc biệt gọi là trung mô tồn tại khắp cơ thể. Các tế bào mầm ở tủy xương chủ yếu biệt hóa thành những tế bào máu, nhưng các tế bào mầm ở trung mô biệt hóa thành mọi loại tế bào, bao gồm có tế bào xương, sụn, cơ và đại thực bào.
Nghiên cứu mới cho thấy statin hoạt động nhờ ức chế sự biệt hóa tế bào mầm thành đại thực bào. Do đó statin ngăn ngừa những cơn nhồi máu cơ tim bằng cách giảm viêm và cải thiện tính ổn định của mảng xơ vữa ở những bệnh nhân bị bệnh về tim, nhưng stain cũng đồng thời ức chế các tế bào mầm sinh trưởng và biệt hóa thành những tế bào trưởng thành mới, và do đó gây nên:
- Đau cơ: Statin cản trở quá trình sửa chữa cơ, đặc biệt là sau khi tập luyện cường độ cao.
- Suy giảm trí nhớ: Statin làm giảm khả năng phát triển thành những tế bào thần kinh mới để thay thế các tế bào thần kinh đã già yếu và bị tổn thương.
- Viêm xương khớp: Statin làm giảm khả năng sinh trưởng sụn mới.
- Tiểu đường: Statin làm tăng nguy cơ tiểu đường do làm tăng đường huyết. Khi bạn ăn một bữa ăn có chứa tinh bột, chúng được chuyển hóa thành đường đơn. Lượng đường thừa thãi còn lại tới gan, tại đó chúng được chuyển hóa thành triglycerid và cholesterol. Tuy nhiên, các statin ức chế gan chuyển hóa đường thành cholesterol, vì vậy lượng đường dư thừa không được chuyển thành cholesterol đó trở lại dòng máu và làm tăng đường huyết. Statin cũng ức chế hoạt động của insulin nên khiến đường huyết tăng.
- Statin cũng được chứng minh là làm tăng sự thoái hóa tế bào mầm và làm giảm khả năng sửa chữa chất liệu di truyền ADN bị tổn thương
Khuyến nghị của tôi
Nếu bạn có nguy cơ cao bị nhồi máu cơ tim, có rất nhiều dữ liệu cho thấy bạn được lợi khi sử dụng statin. Tuy nhiên, nếu bạn là người có nguy cơ nhồi máu cơ tim thấp, bạn nên thảo luận cả về lợi ích lẫn nguy cơ của việc sử dụng statin với bác sĩ của mình trước khi đưa ra quyết định.
Gabe Mirkin, www.drmirkin.com
Đại Hải biên dịch
Xem thêm: