Đảo ngược tiến trình lão hóa từ lâu đã là ước mơ vĩnh hằng của nhân loại. Đối với các nhà khoa học, thì con đường để đến đích còn rất xa, nhưng ít nhất họ đã tìm được hướng đi. Thí nghiệm mới đây đã thành công trong việc làm trẻ lại tế bào, đặt ra nền móng cho các loại thuốc chống lão hóa trong tương lai.
Khoa học lý giải nguyên nhân của lão hóa
Sinh, lão, bệnh, tử là quy luật muôn đời nay, hễ là con người thì không ai có thể thoát khỏi. Lão hóa từ góc nhìn của y học là quá trình suy giảm các chức năng của cơ thể, và có liên quan đến nhiều bệnh mạn tính như ung thư, tiểu đường và mất trí. Có nhiều lý do giải thích cho hiện tượng này.
Cơ thể là một tập hợp của rất nhiều tế bào. Các tế bào này cũng không tồn tại vĩnh viễn, mà đều trải qua thăng trầm như đời người, từ trẻ trung thanh xuân đến già hóa, rồi chết đi, để tế bào mới sinh ra thay thế các tế bào cũ. Khoa học hiện đại cho rằng sự tích tụ các tế bào già yếu, không đảm bảo được chức năng tại mô và cơ quan là nguyên nhân gây nên sự lão hóa của toàn cơ thể.
Các tế bào già yếu cũng như cơ thể người trở nên mệt mỏi theo thời gian và không hoàn thành đúng chức năng của mình, đồng thời còn ảnh hưởng đến những tế bào xung quanh. Thí nghiệm cho thấy khi loại bỏ các tế bào già yếu, thì đã cải thiện được nhiều đặc tính của lão hóa trên động vật, chẳng hạn như trì hoãn bệnh đục thủy tinh thể.
Dù vậy, các nhà khoa học vẫn chưa hiểu rõ tại sao các tế bào trở nên già yếu. Những tổn thương DNA, quá trình viêm và tổn thương các phân tử bảo vệ ở đầu mút của nhiễm sắc thể, đều có thể là nguyên nhân.
Tế bào già cỗi thanh xuân trở lại
Gần đây, người ta đã phát hiện thấy khi về già, một hệ thống điều khiển có tác dụng “đóng, mở” gen đã bị rối loạn.
Khoa học hiện đại cho rằng bộ gen người là bản thiết kế của cơ thể. Mỗi tế bào đều chứa mọi bản thiết kế cần thiết cho sự sống. Dù vậy các tế bào trong cơ thể đều không giống nhau, tế bào tim khác tế bào thận, tế bào gan khác tế bào não. Nguyên nhân là vì không phải mọi bản thiết kế trong gen đều được “mở” để đưa ra “thi công”, mà mỗi tế bào sẽ được “mở” một nhóm bản thiết kế riêng.
Việc quyết định bản thiết kế nào được đưa ra thi công phụ thuộc vào khoảng 300 protein gọi là yếu tố gắn. Khi chúng ta lão hóa, các yếu tố gắn trở nên ít dần. Điều này đồng nghĩa với tế bào không còn nhiều quyền “mở” các bản thiết kế trong gen để thích ứng với các thay đổi của môi trường. Người ta thấy rằng nồng độ các chất điều hòa này giảm trong cả máu người già và trong các tế bào đã già yếu.
Chính vì vậy, các nhà khoa học đang tìm cách khắc phục tiến trình lão hóa thông qua việc tăng cường các yếu tố gắn. Họ đã chứng minh được rằng thông qua một lượng nhỏ hydrogen sulphide, chúng ta đã có thể làm tăng nồng độ các yếu tố gắn và khiến tế bào trẻ trung trở lại.
Hydrogen sulphide là một phân tử có sẵn trong cơ thể, đã được chứng minh là làm cải thiện một vài đặc tính liên quan đến lão hóa. Chất này có thể độc hại nếu dùng một lượng lớn, vì vậy các nhà khoa học đang tìm cách phân phối trực tiếp đến nơi tế bào cần, để hạn chế tác dụng phụ toàn thân.
Thông qua các tiến bộ mới, các nhà nghiên cứu hi vọng có thể loại bỏ các tế bào già yếu thông qua biện pháp trẻ hóa tế bào, giúp ngăn chặn quá trình lão hóa và khôi phục tuổi thanh xuân. Dù vậy con đường phía trước còn rất dài, và thí nghiệm mới đây chỉ là bước khởi đầu trên con đường khó đoán.
Theo theconversation
Đại Hải