Đông y xem cơ thể gồm có lục phủ và ngũ tạng, trong đó lấy “tạng” làm trung tâm. Khí huyết từ ngũ tạng thông qua kinh mạch và dịch của cơ thể, sẽ thể hiện ra bên ngoài, da, lông tóc, khuôn mặt và tứ chi.
Ngũ tạng gồm có tim, phổi, tỳ, ganvà thận:
1. Tim: chủ quản về tinh thần, hợp nhất với kinh mạch trong cơ thể, tương thông với lưỡi, thể hiện trên khuôn mặt.
Khí huyết của tim đầy đủ khiến sắc mặt hồng nhuận. Nếu huyết tại tim không đủ, sắc mặt nhợt nhạt, thậm chí vàng vọt. Khí huyết tắc nghẽn, thì sắc mặt tím tái, vô hồn.
2. Phổi: chủ trị về hô hấp, hợp với da, bắt đầu từ mũi, biểu hiện tại lông, tóc.
Khí tại phổi sung mãn, thì lông tóc mượt, lỗ chân lông đóng mở bình thường, nhiệt độ cơ thể bình ổn. Nếu khí tại phổi hư nhược, lông tóc sẽ khô, cơ thể mất cân bằng về nhiệt độ và dễ bị tà khí xâm nhập.
3. Tỳ (lá lách): chủ quản về vận động, tiêu hoá, huyết thống, hợp nhất với hệ cơ, bắt đầu từ miệng, hoá tại môi.
Khí tỳ vận chuyển tốt thì thân thể khoẻ mạnh, hệ cơ săn chắc, sắc môi hồng nhuận. Nếu khí tỳ mất cân bằng, thì hệ cơ tiêu mòn, tứ chi mệt mỏi, sắc môi nhợt nhạt.
4. Gan: chủ về bài tiết, tàng huyết, hợp nhất với gân trong cơ thể, bắt đầu từ mắt, hoá tại móng.
Khí huyết của gan sung mãn, gân cốt linh hoạt, hai mắt sáng tỏ. Nếu huyết của gan không đủ, thì co duỗi chậm chạp, móng chân móng tay khô, hai mắt nhìn không rõ. Gan bốc hoả thì mắt sưng đỏ.
5. Thận: chủ về tàng tinh, hợp nhất với xương cốt trong cơ thể, bắt đầu từ tai và tiền âm, hậu âm, kết thúc tại tóc.
Thận tinh sung mãn thì xương cốt rắn chắc, tứ chi nhẹ nhàng, hành động nhanh nhẹn, tóc đen tốt, răng chắc. Nếu thận tinh bất túc thì hệ xương mềm yếu, lưng cong, chân yếu nhược, tóc khô rụng, răng lung lay.
Tướng mạo của một người như vậy có liên quan mật thiết tới chức năng của ngũ tạng.
Khi có dịp chúng ta sẽ bàn tiếp về sự tương quan của tính khí, tính cách tới các tạng phủ để từ đó thấy được “tướng do tâm sinh”.
Chẳng hạn nóng giận hại gan. Khí của gan suy yếu làm mắt kèm nhèm. Chữa mắt kém có thể dùng thuốc bổ gan, nhưng tốt nhất là sửa đi cái tính nóng nảy. Nóng nảy thường đi với uất hận, là từ tâm danh và đố kỵ mà ra.
(Nguồn: camnangcuocsong.com).