Tuyết liên là vị thuốc quý hiếm được người xưa coi là ‘vua của trăm loài thảo dược’. Quanh nguồn gốc của nó còn ẩn chứa một câu chuyện khá thú vị.
Theo Đông y, loại thảo dược này có tên tuyết liên (sen tuyết) bởi có thể sinh trưởng, phát triển và ra hoa ngay trong thời tiết băng giá lạnh lẽo trên núi đá cao. Khi nở, có hình dạng giống hệt như một đóa sen. Người Tân Cương nhiều đời nay vẫn truyền tai nhau rằng, sở dĩ nó có hình dáng yêu kiều như thế là do nó được kết tinh từ gió, mây và tuyết.
Theo Phúc Nguyên Đường, tuyết liên được xem là bách thảo chi vương (vua của trăm loại dược thảo). Đây là loài cây hiếm, chỉ sinh trưởng ở trên núi cao 2.500 – 4.000m so với mực nước biển. Nó mọc trong các khe núi đá, là loài sinh trưởng chậm, mất 5 – 7 năm từ lúc nảy mầm đến khi nở hoa, và chỉ 5% số hạt có thể nảy mầm.
Hạt tuyết liên nảy mầm ở nhiệt độ 0 độ C, sinh trưởng trong điều kiện 3 – 5 độ C và chịu được lạnh -21 độ C. Nó có thể nảy mầm, sinh trưởng và ra hoa trong thời gian ngắn là kết quả của quá trình thích nghi với môi trường khắc nghiệt trên núi tuyết ở khu vực Tân Cương, Tây Tạng.
Sinh trưởng và phát triển trong những điều kiện vô cùng khắc nghiệt đã khiến thảo dược trở thành một trong những loại thực phẩm quý giá và có nhiều dược tính vô cùng kỳ diệu.
Theo sách y học cổ xưa có ghi, tuyết liên có khả năng giải độc, chủ trị các bệnh liên quan tới tạng Phế, bế kinh, thân thể đau nhức và các bệnh liên quan đến phong thấp. Người ta còn dùng loại hoa này để bồi bổ sinh lực cho đàn ông. Tương truyền, Thành Cát Tư Hãn – vị hoàng đế nổi tiếng nhất trong lịch sử đế chế Mông Cổ đã sử dụng bài thuốc này để nâng cao thể lực trên chiến trường cũng như trong chốn hậu cung.
Ngoài ra, còn có khả năng làm co bóp tử cung, vì thế loại hoa này nghiêm cấm sử dụng cho phụ nữ đang mang thai vì sẽ dẫn tới sảy thai hoặc thai chết lưu. Loại hoa này có tính nhiệt, khi ăn vào mồ hôi sẽ chảy nhiều. Tương truyền, sau khi ăn loài hoa này, người ta có thể cởi trần đi trong tuyết mà không thấy lạnh.
Các nhà khoa học nhận thấy các chất alkaloid và flavonoid trong tuyết liên có tác dụng rất tốt đối với các trường hợp nhức mỏi do phong thấp thận hư hay suy giảm chức năng sinh dục; phụ nữ kinh nguyệt không đều, thống kinh. Loài hoa này có chất hạ sốt và giải độc tự nhiên, thường sử dụng để chữa viêm thấp khớp.
Tuyết liên giàu protein và các loại axit amin, có thể điều tiết được độ kiềm trong cơ thể người, có tác dụng tăng cường khả năng miễn dịch, chống mệt mỏi, chống lão hóa.
Truyền thuyết về Tuyết liên hoa
Truyền thuyết kể rằng, cách đây rất lâu trên núi Thiên Sơn có một tiên nữ vô cùng xinh đẹp. Bởi phạm lỗi nơi thiên cung nên bị Vương Mẫu bắt hạ phàm sống trên đỉnh Thiên Sơn hàn lạnh để chịu tội, và không được phép nói chuyện với người phàm trần. Cô cứ sống một mình cô độc lạnh lẽo trên núi cho tới một ngày trên đỉnh núi xuất hiện một chàng trai với nét mặt khắc khổ lo lắng, quần áo cũ nát do phải vượt núi băng rừng. Dù vậy nhưng vẫn toát lên vẻ ngoài khôi ngô tuấn tú làm tiên nữ ngưỡng mộ.
Chàng trai là người chăn gia súc dưới chân núi tên gọi Aheman. Vợ anh mắc bệnh kỳ lạ, toàn thân nóng bừng, chân tay run rẩy, sắc mặt trắng bệch nhợt nhạt, lại mọc rất nhiều vết tím toàn thân. Chàng trai lo lắng mời rất nhiều danh y nhưng đều không kết quả, tất cả đều bảo anh chuẩn bị hậu sự cho vợ. Chàng nghe những người già trên thảo nguyên hay kể câu chuyện về một loài hoa trị bách bệnh trên núi Thiên Sơn. Họ kể rằng trên đó thường xuyên xuất hiện những luồng ánh sáng vàng rực rỡ tuyệt đẹp, sau mỗi lần đó sẽ có một bông hoa tuyết màu trắng giống như hoa sen khai nở, mọi người gọi là tuyết liên. Tương truyền loài hoa này có liên quan tới Tây Vương Mẫu. Đây được coi là bảo bối thần kỳ trên núi Thiên Sơn, cũng giống như Nhân sâm rất có linh khí, nếu nghe thấy ai tiết lộ dấu tích sẽ biết mất vào trong tuyết. Đây là loài hoa rất thần kỳ, chỉ cần ngửi hương hoa tinh thần sẽ sảng khoái, bách bệnh tiêu tan. Các cụ già khuyên cậu muốn cứu tính mạng vợ hãy lên núi thử vận may.
Sau khi biết được nguyên nhân Aheman lên núi tìm thảo dược, dù có đôi chút thất vọng, tiên nữ vẫn cảm động trước tấm chân tình của chàng trai nên quyết định muốn thử lòng cậu. Cô không màng luật cấm của Vương Mẫu hiện hình và nói chuyện với chàng trai. Tiên nữ nói với chàng trai chỉ cần anh đồng ý bỏ vợ mình sau khi cứu sống cô ấy và cưới tiên nữ anh sẽ có được thảo dược Tuyết liên. Tuy nhiên chàng trai nhất mực từ chối. Cảm kích trước tấm chân tình của anh, tiên nữ liền biến thành đóa Tuyết liên tuyệt đẹp giúp chàng cứu được vợ.
Sau này, mọi người phát hiện trên núi xuất hiện rất nhiều thảo dược này và núi Thiên Sơn trở thành một trong những nơi trồng nhiều thảo dược này nhất. Mọi người nói rằng, tất cả những bông Tuyết liên trên núi Thiên Sơn đều do vị tiên nữ kia biến hóa mà thành. Cô vẫn bị Vương Mẫu trừng phạt, yêu cầu cô sống trong hình dạng đóa Tuyết liên để chữa bệnh tại nhân gian.
Bài thuốc trị bệnh từ tuyết liên hoa
1. Đối với phụ nữ có kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh, đau thắt lưng và đau bụng do lạnh
Nguyên liệu: Thiên sơn tuyết liên 5g, Câu kỷ tử 4g, Hồng hoa 2g.
Phương pháp sử dụng: Hãm với nước sôi uống thay trà hoặc đun nước uống.
2. Cho nam giới bị bất lực và vô sinh
Nguyên liệu: Thiên sơn tuyết liên 6g, Câu kỷ tử 10g, Đương quy 3g.
Phương pháp sử dụng: Hãm với nước sôi uống thay trà hoặc đun nước uống.
3. Giảm mỡ máu và cải thiện lưu thông máu
Nguyên liệu: Thiên sơn tuyết liên 2g, Hồng hoa 2g.
Phương pháp sử dụng: Pha kèm với các loại trà hoặc đun nước uống.
4. Thanh nhiệt và giải độc, giúp tinh thần tỉnh táo, giải khát, lý khí giải thử, giảm cân, hạ huyết áp, làm đẹp, kéo dài tuổi thọ, tăng sức đề kháng
Nguyên liệu: 2 lát chanh, 5g hoa tuyết liên và 1 muỗng mật ong.
Phương pháp sử dụng: Pha với nước sôi hãm trong 20 phút uống thay trà.
Kiên Định