Nhật Bản, nơi quy tụ những thợ thủ công bậc thầy nổi tiếng, nơi tinh thần cầu thị và sự hoàn mỹ đã đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật. Cùng với sự phát triển về kinh tế và đời sống, người Nhật vẫn tiếp tục hoàn thiện những kỹ thuật thủ công đã được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Cũng như bao sản phẩm thủ công khác, Yosegi zaiku là một trong những di sản tuyệt vời biểu trưng cho tâm hồn yêu thiên nhiên, khối óc sáng tạo và sự cần mẫn đến đáng kinh ngạc của người Nhật trong suốt hàng trăm năm qua.
Người ta thường nói: “Để hiểu vẻ đẹp thực sự, phải hiểu cả một quá trình”. Đúng vậy, bạn sẽ khó lòng hiểu hết được vẻ đẹp của những sản phẩm Yosegi Zaiku nếu không được chiêm ngưỡng quá trình làm ra chúng. Đó thật sự là tinh hoa được chắt lọc từ những gì tinh túy nhất của con người, với mong ước bảo tồn trọn vẹn sắc màu thiên nhiên đem hòa hợp với sinh hoạt của con người.
Tại một ngôi làng nhỏ của Hatajuku, thuộc vùng núi Hakone. Các công nhân và thợ thủ công đang tỉ mỉ chắp ghép những mảnh gỗ nhỏ với sắc màu khác nhau để làm nên những sản phẩm đẹp mắt, biến vẻ đẹp thiên nhiên trở thành nguồn cảm hứng vô tận trong những sản phẩm gỗ khảm Yosegi Zaiku.
Yosegi Zaiku là một loại hình nghệ thuật thủ công khảm gỗ có từ thời Edo khoảng năm 1800. Để chế tác ra các Yosegi tinh xảo, người nghệ nhân cần ghép nhiều thanh gỗ đã được mài giũa công phu với màu sắc khác nhau, ghép lại thành các hình khối. Điều đặc biệt của Yosegi Zaiku đó chính là màu sắc gỗ đều là màu tự nhiên, không dùng phẩm nhuộm hay hóa chất.
Từ miền rừng núi Hakone, nơi sản sinh là loại hình nghệ thuật thủ công này, đã từ rất xưa người Nhật đi chọn các loại gỗ có những màu sắc khác nhau như, cây dâu tằm trắng, câu urushi hay cây sơn mài Trung Quốc sẽ cho loại gỗ màu vàng, cây long não và cây Maackia cho màu nâu, cây óc chó đen cho loại gỗ màu tím, cây phác hay cây dưa leo sẽ cho những loại gỗ màu xanh da trời, cây hương xuân hoặc cây tuyết tùng Trung Quốc có những loại gỗ màu đỏ.
Sau khi các khối gỗ được dính và ghép lại với nhau, nghệ nhân sẽ dùng dây cotton buộc để cố định lại. Khối gỗ được chia làm 4 phần để làm những khối gỗ vuông. Khối gỗ vuông sau đó được ghép lại với nhau để làm nên những tấm gỗ nền.
Khi có được tấm gỗ nền, nghệ nhân sẽ dùng một chiếc bào, với sự ước lượng chính xác và lực tay ổn định và mạnh để bào ra một lớp gỗ mỏng như decal được gọi là Zuku, dùng để trang trí các sản phẩm thủ công như hộp quà, ví, túi xách,… Thông thường, sau khi có được lá gỗ Zuku, người ta sẽ phun lên đó một lớp sơn bóng để bảo vệ đồ bền và đem đến thẩm mỹ cho sản phẩm. Yêu cầu đối với mỗi nghệ nhân khi làm ra các tác phẩm đó chính là khối óc liên tưởng và sáng tạo, kỹ năng hội họa và hình học vững chắc và trên hơn cả là tâm huyết bền bỉ và cần mẫn mới có thể làm nên những tác phẩm ấn tượng như vậy.
Để hoàn thành một sản phẩm Yosegi Zaiku có thể mất rất nhiều ngày đôi khi là vài tuần để cắt, ghép và khảm thành những sản phẩm hoàn chỉnh. Yosegi Zaiku thật sự đã trở thành niềm tự hào của người Nhật. Cũng không lạ gì khi thương hiệu thời trang cao cấp Gucci chi nhánh tại Nhật bản đã đưa Yosegi là một loại hình nghệ thuật thủ công bậc thầy độc đáo mà không tồn tại bất kỳ đâu trên thế giới.
Hãy nhìn, lắng nghe và chiêm ngưỡng…
Hồng Tâm