Chỉ trong vòng hơn một năm, giá lợn hơi từ chạm đáy đã lên đỉnh, thậm chí được xếp vào mức cao nhất khu vực. Tình trạng này cho thấy sự bất ổn của ngành chăn nuôi Việt Nam và vai trò quản lý, điều tiết, định hướng của các bộ, ngành liên quan rất có vấn đề.
Theo Lao động, chỉ trong vòng 2 tháng qua, giá lợn hơi liên tục tăng cao và có thời điểm lên đến 56.000-57.000 đồng/kg, cao gấp 2,5 lần so với cùng thời điểm năm trước.
Giá lợn hơi tăng chóng mặt đã khiến giá thịt lợn bán lẻ trên thị trường cũng liên tục “phi mã” và có thời điểm thịt lợn loại ngon chạm mốc 130.000-150.000 đồng/kg.
Tuy nhiên, mức tăng này không phải là tín hiệu lạc quan với ngành chăn nuôi khi chính Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhận định giá thịt lợn hơi xuất chuồng hiện nay tăng quá cao và diễn biến phức tạp, ảnh hưởng lớn đến chỉ số tiêu dùng (CPI). Đồng thời, giá lợn tăng chóng mặt tiềm ẩn nguy cơ phá vỡ các cân đối của ngành hàng thịt lợn trong thời gian tới.
Từ chỗ khủng hoảng trầm trọng khi mỗi cân thịt lợn hơi rớt giá thảm hại xuống chỉ bằng 3-4 cốc trà đá trong năm 2017, giá lợn những tháng gần đây bất ngờ hồi phục nhanh chóng. Tuy nhiên, theo Kinh tế & Đô thị, mức tăng đột biến như hiện nay của giá lợn là khá “bất thường”.
Nói bất thường là bởi số liệu thống kê cho thấy nguồn cung lợn thịt sản xuất trong nước có giảm so với cùng kỳ năm 2017, nhưng số lượng không lớn. Cụ thể, sản lượng thịt lợn giảm khoảng 1,2% trong quý I/2018, sang đến quý II đã phục hồi tăng khoảng 0,4% và dự kiến tăng 1,5-2% vào quý III và quý IV.
Đáng chú ý, trong khi giá thịt lợn trong nước đang ở mức cao kỷ lục, giá thịt lợn nhập khẩu vào Việt Nam lại rất thấp. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, giá lợn nhập khẩu bình quân trong 6 tháng đầu năm 2018 chỉ khoảng 40.000 đồng/kg.
Nhận định về giá lợn hơi trong nước đang thuộc nhóm cao trong khu vực, Bộ NN&PTNT cho rằng nguyên nhân hoàn toàn do thị trường trong nước và người chăn nuôi chi phối.
Theo đó, giá lợn hơi hiện tăng cao hơn ở các khu vực nông thôn, chợ cóc, khu vực giết mổ nhỏ lẻ. Nguyên nhân là do thợ mổ ở khu vực này không có điều kiện tiếp cận được những cơ sở chăn nuôi lớn nên càng làm cho giá lợn thịt cục bộ ở nhiều nơi tăng cao, từ đó lan toả tâm lý thị trường đang thiếu nguồn cung lợn thịt và kéo giá thịt lợn lên cao.
Trước đó, hồi tháng 4/2018, khi giá lợn hơi có dấu hiệu phục hồi, cán mốc 40.000 đồng/kg, Cục Chăn nuôi cho rằng đây là kết quả của giải pháp cân đối cung cầu mặt hàng thịt lợn do Bộ NN&PTNT chỉ đạo, đồng thời khuyến cáo các địa phương kiểm soát giảm đàn lợn nái.
Tuy nhiên, sau đó, có thời điểm giá lợn hơi tăng nhanh bất thường, mỗi ngày tăng 2.000 đồng/kg. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do người chăn nuôi găm hàng, tạo hiệu ứng “khan hiếm giả” nguồn cung. Những động thái này, nếu không có giải pháp điều tiết đúng sẽ gây thêm rủi ro cho ngành chăn nuôi.
Thế nhưng, thực tế những tháng gần đây, điệp khúc giá lợn tăng phi mã vẫn lặp lại. Điều này cho thấy vai trò quản lý, điều tiết, định hướng của các bộ, ngành liên quan rất yếu. Thậm chí, nhiều đơn vị quản lý chuyên ngành, địa phương không có được số liệu thống kê chính xác quy mô đàn lợn, sản lượng thịt lợn trong từng tháng, do đó không có biện pháp can thiệp kịp thời để bình ổn thị trường.
Rõ ràng, chỉ trong vòng hơn một năm, giá lợn từ chạm đáy đã lên cao kỷ lục, dấu hiệu cho thấy sự bất ổn của ngành chăn nuôi Việt Nam. Mới đây, Bộ NN&PTNT đã có công văn yêu cầu “kìm” giá lợn, không để vượt ngưỡng 50.000 đồng/kg, bình ổn thị trường, song dư luận vẫn cho rằng như vậy là chưa đủ.
Muốn sản xuất nông nghiệp bền vững và hiệu quả, giới phân tích cho rằng Bộ NN&PTNT và Công Thương cần làm tốt hơn vai trò điều tiết từ sản xuất đến thị trường, đặc biệt là thông tin minh bạch về tình hình thực tế.
Chia sẻ trên VOV, TS. Đặng Kim Sơn cho rằng để tăng cường tiêu thụ, thúc đẩy thương mại hàng hóa nông sản trong xu thế hiện nay, quan trọng nhất vẫn là thông tin thị trường. Tuy nhiên, hiện nay, cả Bộ NN&PTNT và Bộ Công Thương đều không có cơ quan phân tích thông tin thị trường.
“Nếu coi nông nghiệp là ‘mặt trận’ mũi nhọn, trước mắt phải thành lập cơ quan thông tin thị trường. Cơ quan này không cần trực thuộc Chính phủ, Bộ hay ngành nào mà nên hình thành theo hình thức hợp tác công tư”, TS. Đặng Kim Sơn nói.
Vỹ An