Johan Cruyff là tượng đài của bóng đá Hà Lan cũng như thế giới. Tuy nhiên điều làm ông trở nên thực sự vĩ đại chính là một di sản bóng đá vô cùng to lớn mà ông để lại cho hậu thế. Sức ảnh hưởng của ông có thể được tóm gọn trong câu nói của HLV Pep Guardiola: “Tôi sẽ chẳng biết gì về bóng đá nếu không có Johan Cruyff”
Ông được xem là người có tầm ảnh hưởng lớn nhất đến bóng đá thế kỷ 21. Nhắc đến Johan Cruyff tức là nhắc đến triết lý “Total football” mà chúng ta hay dịch là bóng đá tổng lực. Triết lý bóng đá tổng lực ngày nay có thể thấy rõ nhất chính là tại Barcelona và tuyển Tây Ban Nha.
Johan Cruyff bắt đầu sự nghiệp cầu thủ tại Ajax
Từ nhỏ người ta đã luôn thấy ông bên cạnh trái bóng không thì cũng là trái bóng bên cạnh ông. Sự nghiệp của ông bắt đầu khi lên 10, ông được lựa chọn trong 300 đứa trẻ để vào tham gia học viện bóng đá của CLB Ajax. Cruyff thể hiện tài năng của mình ở cả vị trí cầu thủ chạy cánh cũng như tiền vệ công.
Ông có trận đấu đầu tiên ra mắt đội một Ajax vào ngày 15/11/1964. Nhưng phải đến mùa giải 1965-1966 ông mới thực sự nổi lên và chiếm vị trí chính thức trong đội một. Ông trở thành vua phá lưới ở mùa giải 1966-1967 với 33 bàn. Càng thi đấu Cruyff và Ajax càng thăng hoa, đến năm 1972 ông đưa Ajax lên đỉnh châu Âu lần thứ 2 sau khi ông ghi cả hai bàn thắng giúp Ajax đánh bại Inter Milan 2-0 trong trận chung kết C1, đây cũng là lúc người ta nhận ra sự bất lực của triết lý phòng ngự Italia trước bóng đá tổng lực.
Johan Cruyff giúp Barcelona vô địch Laliga
Năm 1973 ông được Ajax bán sang Barcelona với mức phí chuyển nhượng kỷ lục 6 triệu bảng. Ngay trong mùa giải đầu tiên cho Barcelona, Cruyff nhanh chóng chứng minh giá trị bằng việc giúp đội bóng vô địch Laliga sau 14 năm dòng dã chờ đợi. Đặc biệt hơn ông giúp đội bóng xứ Catalan thảm sát đối thủ truyền kiếp Real 5-0 ngay tại Santiago Bernabéu. Năm 1974 ông dành danh hiệu quả bóng vàng châu Âu lần thứ 3 sau 2 năm 1971 và 1973.
Trong màu áo Hà Lan, ông thi đấu 48 trận và ghi được tổng cộng 33 bàn thắng. Mỗi khi Cruyff nổ súng thì Hà Lan chưa bao giờ thất bại. World Cup năm 1974 với triết lý bóng đá tổng lực, ông cùng HLV Rinus Michel giúp Hà Lan hạ knock-out Argentina (4-0, Cruyff ghi 2 bàn), Đông Đức (2-0) và Brazil (2-0, Cruyff ghi 2 bàn) trước khi tiến vào trận chung kết với Tây Đức. Trận đấu này có lẽ là đáng tiếc nhất trong sự nghiệp của Cruyff và Hà Lan khi họ đã dẫn 1-0 khi đối thủ còn chưa chạm chân vào bóng nhưng sau đó thua chung cuộc 1-2, đây cũng là thành tích tốt nhất mà đội tuyển Hà Lan có được tại World Cup. Ông sau đó từ giã đội tuyển quốc gia vào năm 1977 khi đang giúp Hà Lan thi đấu vòng loại World Cup.
Sự nghiệp huấn luyện viên của Johan Cruyff
Ông bắt đầu sự nghiệp HLV của mình tại chính Ajax từ năm 1985 đến 1988. Ông giúp CLB vô địch cúp Hà Lan (KNVB) vào các năm 1986, 1987 và vô địch cúp C2 châu Âu 1987 và 1988. Ông chuyển sang dẫn dắt Barcelona bắt đầu mùa giải 1988-1989, tại đây ông thổi vào đội bóng xứ Catalan một lối chơi cuốt hút, ông đưa về đội bóng những danh thủ nổi tiếng Pep Guardiola, Ronald Koeman, Michael Laudrup, Romário, Hristo Stoichkov.
Dưới thời hoàng kim cùng Cruyff, Barcelona thống trị La Liga 4 mùa giải liên tiếp từ 1991 đến 1994, đoạt Siêu cúp TBN ba mùa giải, vô địch cúp C2 châu âu 1989 và 1991, vô địch cúp C1 năm 1992. Ngoài ra, ông còn đem về phòng truyền thống CLB cúp nhà vua Tây Ban Nha (Copa del Rey) và siêu cúp châu Âu (UEFA Super cup). Với tổng cộng 11 danh hiệu lớn nhỏ đạt được, ông là HLV thành công nhất Barcelona cho đến thời Pep Guardiola.
Tuy nhiên, điều làm cules tôn thờ ông trở thành biểu tượng của CLB không chỉ bởi ông mang đến các danh hiệu mà còn cả một tin thần chiến thắng, ông xây dựng nên hệ thống đào tạo mang tên “Barçajax school”, ông gia cố và biến lối chơi “tiki-taka” cũng như triết lý bóng đá tổng lực trở thành thương hiệu tại Barcelona. Ảnh hưởng cuối cùng của ông tại CLB là ý tưởng thay đổi hệ thống đào tạo trẻ thành lò đào tạo “La Masia” nổi tiếng mà đã sản sinh ra những Messi, Iniesta, Xavi,.. ngày nay.
Johan Cruyff là người có ảnh hưởng rất lớn đến bóng đá
Sự nghiệp thi đấu của Johan Cruyff kết thúc vào năm 1984 và thời hoàng kim trong vai trò huấn luyện viên của ông cũng đã kết thúc cách đây 20 năm. Vậy mà cho đến tận hôm nay, tên ông vẫn luôn được các tờ báo, các đài truyền hình nhắc đi nhắc lại, bởi chỉ với những phát ngôn của mình, ông đã làm thay đổi cả thế giới bóng đá.
Năm 2016, Johan Cruyff qua đời vì ung thư phổi ở tuổi 68. Mặc dù tuổi thọ của ông không dài nhưng những đóng góp của ông cho bóng đá thế giới thì vẫn sẽ kéo dài mãi cho đến tương lai. Và tất nhiên tại World Cup 2018 sắp diễn ra, chúng ta vẫn sẽ luôn được xem và cảm nhận triết lý bóng đá của ông qua các đội bóng tham dự, và nhà vô địch rất có thể là đội bóng áp dụng tốt nhất triết lý của Cruyff.
Kiên Tâm