Kinh tế Trung Quốc đang tăng trưởng chậm lại. Nhưng thực sự nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới đang gặp phải bao nhiêu rắc rối?
Theo CNN Money, rắc rối mới đây nhất của Trung Quốc đó là rơi vào một cuộc chiến thương mại với Mỹ. Hai nền kinh tế hàng đầu thế giới hiện đang áp đặt gói thuế quan trị giá 50 tỷ USD lên hàng hóa của nhau và đe dọa sẽ còn áp thuế nhiều hơn nữa.
Ông Larry Kudlow, cố vấn kinh tế của Tổng thống Mỹ Donald Trump, nhận định rằng kinh tế Trung Quốc sẽ “trông thật thảm hại” trong khi bị kinh tế Mỹ “nghiền nát”.
Thực tế còn phức tạp hơn thế. Những gì xảy ra đối với nền kinh tế Trung Quốc đang tác động đến các doanh nghiệp trên toàn cầu. Quốc gia có ngành công nghiệp chế biến chế tạo khổng lồ này thu mua chất bán dẫn và vật liệu từ các nước trên thế giới rồi biến chúng thành hàng hóa để xuất khẩu hoặc bán ở Trung Quốc.
Tăng trưởng chững lại
Trung Quốc là một trong những nền kinh tế lớn tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Theo số liệu của chính phủ, tăng trưởng GDP năm 2017 của nước này đạt 6,9%. Nhưng tốc độ tăng trưởng đã bắt đầu mất đà trong năm nay và thậm chí đang có dấu hiệu tiếp tục trầm trọng hơn.
Các số liệu về đầu tư, sản xuất và doanh số bán lẻ trong tháng 7 của Trung Quốc đều ghi nhận tốc độ tăng chậm lại.
Cuộc chiến thương mại với Mỹ là một lo ngại, nhưng đó không phải là mối nguy lớn nhất.
“Xung đột thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc tất nhiên sẽ gây ra sự sụt giảm của một vài lĩnh vực, tuy nhiên đó có thể chỉ là những tác động nhỏ. Thay vào đó, chúng tôi cho rằng kinh tế Trung Quốc suy yếu phần nhiều là do tác động từ những khó khăn trong nước trong bối cảnh tín dụng tăng trưởng chậm hơn”, ông Chang Liu, chuyên gia nghiên cứu kinh tế Trung Quốc tại hãng Capital Economics nhận định.
Thị trường sụt giảm
Thị trường chứng khoán Trung Quốc và đồng Nhân dân tệ đang sụt giảm mạnh khi giới đầu tư lo ngại về triển vọng của nền kinh tế nước này cũng như tác động của cuộc chiến thương mại với Mỹ.
Chỉ số chứng khoán chính của Trung Quốc, Shanghai Composite Index, bắt đầu trượt dốc vào vùng thị trường “con gấu” từ 2 tháng trước và hiện đã giảm khoảng 23% so với mức đỉnh gần đây đạt được vào tháng 1/2018.
Đồng Nhân dân tệ đã giảm khoảng 9% so với đồng USD kể từ tháng 4/2018.
Một trong những nguyên nhân tạo ra sự sụt giảm mạnh này là do Cục Dự trữ Liên Bang Mỹ tăng lãi suất, khiến các nhà đầu tư chuyển sang nắm giữ đồng USD và bán ra những đồng tiền khác, trong đó có đồng Nhân dân tệ.
Mặc dù đồng Nhân dân tệ yếu hơn có thể khiến hàng xuất khẩu của Trung Quốc có lợi thế cạnh tranh, giúp bù đắp phần nào thiệt hại từ tác động của gói thuế quan của Mỹ, nhưng giới phân tích cho rằng chính quyền Bắc Kinh nên quan tâm nhiều hơn đến việc hỗ trợ để tránh đồng tiền nước này mất giá, rơi vào tình thế không thể kiểm soát.
Gánh nặng nợ nần
Sự giảm tốc của kinh tế Trung Quốc diễn ra ngay khi Bắc Kinh đang phải cố gắng giải quyết gánh nặng nợ khổng lồ – một “di sản” của các chương trình kích thích quá mức trong bối cảnh khủng hoảng tài chính toàn cầu trước đó.
Những khoản nợ đáng lo ngại nhất là các khoản vay cao ngất ngưởng của các công ty, đặc biệt là những doanh nghiệp nhà nước của Trung Quốc.
Chủ tịch Tập Cận Bình và các quan chức cấp cao khác của nước này đã kêu gọi hệ thống tài chính của Trung Quốc cắt giảm những khoản cho vay rủi ro hơn – một chiến dịch được gọi là “giảm đòn bẩy tài chính”. Chính phủ Trung Quốc cũng đang cố gắng trấn áp hoạt động ngân hàng ngầm của nước này.
Tuy nhiên, các nhà phân tích lo ngại rằng hoạt động cho vay sụt giảm sẽ kìm hãm tăng trưởng kinh tế.
Kích thích kinh tế
Trung Quốc đang tìm cách thúc đẩy nền kinh tế khi tăng trưởng giảm tốc.
Chính quyền Bắc Kinh đã công bố hàng loạt các biện pháp bao gồm cắt giảm thuế, tăng đầu tư cho cơ sở hạ tầng và tạo các khoản cho vay mới đối với doanh nghiệp.
Chính phủ Trung Quốc cho biết động thái này nhằm đối phó với “một môi trường bất trắc bên ngoài”.
Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã bơm số tiền khổng lồ vào hệ thống tài chính bằng cách cung cấp các khoản vay mới và giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc trong các ngân hàng khác.
“Ngay cả khi tăng trưởng kinh tế Trung Quốc chậm lại, Bắc Kinh vẫn có nhiều đòn bẩy chính sách để ngăn chặn suy thoái”, chiến lược gia Cam Hui tại công ty nghiên cứu Pennock Idea Hub nhận định.
Tuy nhiên, các tuyên bố của Trung Quốc lại đi ngược với hành động khi khăng khăng nói rằng họ không có kế hoạch chi tiêu lớn.
“Chúng tôi không nói về các gói kích thích lớn và chúng tôi không muốn xảy ra rủi ro tài chính,” Bộ trưởng Tài chính Liu Kun cho biết.
Kiều Ngọc