Gần 100 loại phụ cấp, công chức Việt Nam không sống chủ yếu bằng lương

Số liệu vừa được Bộ Nội vụ công bố đã nêu rõ một nghịch lý đang tồn tại ở Việt Nam lâu nay, đó là tiền lương của các cán bộ, công chức lại thấp hơn so với phụ cấp, khiến “phần phụ trở thành phần chính”.  

Trang tin Vietnamnet dẫn thống kê của Bộ Nội vụ cho biết phụ cấp chiếm tới 54,6% tổng thu nhập của các cán bộ, công chức, viên chức.

Theo tính toán của Ban Chỉ đạo trung ương về Cải cách Chính sách Tiền lương, Bảo hiểm xã hội, chính sách tiền lương hiện hành của Việt Nam quy định tới 20 nhóm phụ cấp với gần 100 loại.

Các loại phụ cấp điển hình được kể đến là phụ cấp chức vụ, chức danh; phụ cấp chức vụ lãnh đạo; phụ cấp trách nhiệm; phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; phụ cấp thâm niên; phụ cấp khu vực…

Tuy nhiên, ban chỉ đạo cải cách tiền lương cho biết nhiều loại phụ cấp có tính chất giống nhau, như phụ cấp chức vụ, chức danh giống với phụ cấp lãnh đạo, nhưng vẫn được duy trì và đều do ngân sách chi trả. Vì vậy mới có chuyện một cán bộ, công viên chức có thể hưởng nhiều loại phụ cấp na ná nhau.

Vụ trưởng Vụ Tiền lương (Bộ Nội vụ) Nguyễn Quang Dũng cho biết tình trạng phụ cấp tràn lan dẫn đến trường hợp khó tin là lương của cấp dưới lại cao hơn cấp trên.

Sự chênh lệch lớn giữa lương và phụ cấp hiện nay cũng dẫn đến một bất cập là thu nhập của cán bộ, công chức chủ yếu nhờ phụ cấp chứ không phải nhờ lương.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho biết các chuyên gia nước ngoài đánh giá tiền lương của Việt Nam quá thấp, nhưng phụ cấp lại quá nhiều, khiến “phần phụ trở thành phần chính”.

Nhận định về những bất cập của chính sách tiền lương hiện tại, Phó chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc Hội, ông Bùi Sỹ Lợi, cho rằng việc các loại phụ cấp nhiều hơn lương chính làm cho cơ chế tiền lương của bị phá vỡ, không còn bản chất của tiền lương nữa.

Ông Lợi cho biết, theo nguyên lý chung, phần lương chính bao giờ cũng chiếm 70% trong tổng thu nhập, các khoản phụ cấp chỉ một phần nhỏ, tối đa không quá 30%. Nhưng ở Việt Nam, điều này ngược lại, tiền lương là phần chính lại bé hơn phần phụ. Hệ quả là hệ thống tiền lương và thu nhập của cán bộ, công chức không minh bạch.

“Đã đến lúc phải cải cách toàn diện cả thang lương, bảng lương, mức lương cơ sở, hệ số lương, bội số lương và các khoản phụ cấp nhằm đảm bảo tiền lương thực sự là đòn bẩy thúc đẩy tăng năng suất lao động, hiệu quả công tác và coi đầu tư cho tiền lương cũng là đầu tư cho phát triển”, vị đại biểu Quốc hội này đề nghị.

Để khắc phục những bất cập về phụ cấp hiện nay, Đề án Cải cách tiền lương đang được đưa ra khảo sát, trong đó đưa ra quan điểm “tiền lương phải là thu nhập chính”.

Đề án đã thiết kế thu gọn các nhóm phụ cấp, từ 20 nhóm hiện nay sẽ xuống còn 5 loại phụ cấp; rà soát, chuyển nhiều loại phụ cấp vào vị trí việc làm – tiền lương và tính giá trị tuyệt đối của tiền lương chứ không tính theo ngạch, bậc, thang bảng lương như hiện nay, bảo đảm tổng quỹ phụ cấp chiếm tối đa 30% trong tổng quỹ lương.

Cũng theo đề án cải cách, mức lương cơ bản được thiết kế chiếm khoảng 70% tổng quỹ lương, các khoản phụ cấp chiếm tối đa 30% tổng quỹ lương, tiền thưởng bằng khoảng 10% tổng quỹ lương.

Minh Tuệ