Tháng 10 vừa qua, Bắc Cực đã trải qua một giai đoạn ấm áp bất thường, tại một thời kỳ mà đáng nhẽ ra nên phải là lạnh nhất. Thông thường, trong những tháng mùa đông, nhiệt độ sụt giảm và lớp băng biển bắt đầu dày lên đồng thời mở rộng, nhưng điểm dị thường là Bắc Cực hiện đang nóng hơn thường lệ đến 20 độ C.
Đây không phải là tin tốt. Toàn bộ hệ sinh thái Bắc Cực đang chịu ảnh hưởng từ sự dao động, biến đổi của quy mô băng biển. Từ những chú gấu bắc cực đang dùng băng biển làm nơi trốn trú, neo đậu tạm thời khi săn bắt trong những tháng đông khắc nghiệt cho đến hải cẩu đang nó dùng làm nơi sinh đẻ, cuộc sống của các loài động vật vùng cực và băng biển có mối liên hệ chặt chẽ. Nếu băng biển không thể hình thành trong mùa đông do thời tiết quá ấm áp, thì mọi việc sẽ không hề thuận lợi trong năm tiếp theo.
Nghiên cứu sinh ngành khoa học Trái Đất Zack Labe viết trên Twittter: “Nhiệt độ trung bình mới nhất hôm nay tại Bắc Cực tiếp tục di chuyển theo chiều hướng sai lệch… lên trên. Quả là một đỉnh nhọn chưa từng thấy!”
Băng Bắc Cực về cơ bản được phân thành hai loại: 1) băng mỏng “trẻ” hình thành hàng năm và tan chảy trong cùng năm và 2) băng dày “già” thường tồn tại qua nhiều năm (ít nhất hơn 1 năm), thậm chí trong thời kỳ đỉnh điểm của mùa hè Bắc Cực. Nhìn chung, băng càng dày thì càng già, tức có tuổi thọ lớn hơn. Tuy nhiên, một xu hướng đáng lo ngại đã xuất hiện trong thập kỷ vừa qua, khi quy mô phạm vi của loại băng già này đang giảm thiểu, thu hẹp ngày càng nhiều cùng với sự gia tăng của nhiệt độ không khí và đại dương. Rất có thể sớm muộn chúng ta sẽ phải đối mặt với một mùa hè không băng [tại Bắc Cực], khi không còn tồn tại lớp băng già hơn 1 năm tuổi.
Tuy rằng toàn bộ Trái Đất có thể chỉ ấm lên trung bình 1 độ C hàng năm, nhưng Bắc Cực lại là một bức tranh hoàn toàn khác hẳn. Được gọi là “hiện tượng khuếch đại vùng cực”, Bắc Cực đang ấm lên với tỷ lệ trung bình gấp đôi các nơi khác trên thế giới, với một số vùng ở Alaska ghi nhận mức nhiệt độ lớn hơn trung bình đến 11 độ C vào thời điểm này trong năm. Dường như mọi thứ đều đang theo chiều hướng xấu.
Xem video quá trình biển Bắc Cực tan băng trong 25 năm, được cô đọng trong 1 phút:
Các số liệu thu thập từ Bắc Cực khi sang mùa đông đang thách thức tất cả kỳ vọng.
“Bất chấp sự bắt đầu của hiện tượng đêm vùng cực [thời gian mà đêm kéo dài trên 24 giờ, diễn ra bên trong Bắc Cực vào mùa đông], nhiệt độ gần Bắc Cực vẫn tiếp tục gia tăng. [Ghi nhận] tình trạng bất thường ngay hiện nay tại Bắc Cực, với lượng băng biển thấp kỷ lục”, Daniel Swain đăng trên tài khoản twitter cá nhân. Daniel Swain là một nhà khoa học khí hậu từ Đại học California, Los Angeles [Mỹ]. Vào thời điểm này hàng năm, lượng băng biển nên phải đạt mức tối đa, nhưng hiện nó còn kém xa kỳ vọng và không hề theo mô thức thông thường trên tất cả phương diện.
Điều này sẽ tác động đến khu vực trong những tháng tới như thế nào; đây hoàn toàn là một ẩn số. Đây là một hiện tượng chưa rõ căn nguyên, thứ gì đó chưa từng thấy xuất hiện và hẳn sẽ có tác động to lớn đến không chỉ Bắc Cực, mà toàn bộ Trái Đất.
Video mô phỏng quá trình nóng lên của Trái Đất trong giai đoạn 1880 – 2015:
Theo IFL Science
Quý Khải biên dịch
Xem thêm: