Một trong những bí ẩn hàng hải vĩ đại nhất mọi thời đại có thể đã được giải đáp: Phát hiện về tàu nghiên cứu hải quân hoàng gia Anh HMS Endeavour – con tàu mà thuyền trưởng James Cook đã chỉ huy trong chuyến đi đầu tiên của các nhà thám hiểm người Anh đến Úc.
Sắp tới đây, các nhà khảo cổ biển dự kiến sẽ công bố một bước đột phá trong việc tìm kiếm kéo dài suốt 25 năm cho chiếc tàu 250 tuổi này.
Người ta tin rằng nơi an nghỉ cuối cùng của con tàu là ở Newport Harbor, ngoài khơi Rhode Island trên bờ biển phía Đông Bắc của Hoa Kỳ. Việc tìm kiếm đã được thu hẹp xuống một khu vực ngay gần bờ đảo Goat gần khu nghỉ dưỡng Gurneys Resort.
Các nhà khảo cổ từ Bảo tàng Hàng hải Quốc gia Úc (ANMM) và Dự án Khảo cổ học Biển Rhode (RIMAP) sẽ công bố đầy đủ chi tiết về những phát hiện của họ và hình ảnh 3D của khu vực khai quật trong một cuộc họp báo tại Newport Harbor vào cuối tuần này.
Nguồn gốc của con tàu không thể được xác nhận cho đến khi tàn tích của nó được khai quật, các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ thực hiện quá trình này vào năm tới.
Giám đốc truyền thông ANMM, bà Shirani Aththas nói với news.com.au rằng các nhà nghiên cứu đã tiến rất gần tới con tàu đắm. Bà chia sẻ: “Nó sẽ không giống như tàu Mary Rose, chúng ta sẽ không thể nâng cả con tàu lên khỏi mặt nước. Chúng ta sẽ chỉ thu được những mảnh gỗ và tàu có thể được phục hồi sau đó.”
Theo bà Aththas, khu vực đã được xác định là địa điểm được cho rằng là tàn tích của Endeavour “trông đầy hứa hẹn”. Bà cho biết: “Sau khi khai quật, chúng tôi sẽ yêu cầu lấy mẫu, thử nghiệm loại gỗ và đinh được đóng trên tàu để phân tích. Chúng ta sẽ có được câu trả lời cuối cùng trong 18 tháng nữa.”
Cuộc tìm kiếm bắt đầu sau khi giám đốc RIMAP Kathy Abbass xác định được vị trí trong các tài liệu lịch sử ở Luân Đôn, sau đó bà đã hướng dẫn nhóm của mình đến Newport Harbor. Tiến sĩ Abbass cho biết:
“Bây giờ RIMAP và ANMM đã xác định được một khu vực khảo cổ ở Newport Harbor, công việc chúng ta phải làm bây giờ là chứng minh điều đó.”
Endeavour đã được Hải quân Anh mua vào năm 1768 và được điều hành bởi thuyền trưởng Cook. Nó đã trở thành con tàu đầu tiên đến bờ biển phía Đông của Úc khi Cook đến địa điểm hiện nay được gọi là Vịnh Botany vào năm 1770.
Con tàu này sau đó được đổi tên thành Earl of Sandwich 2 và được nhìn thấy lần cuối vào năm 1778 trong khi được sử dụng cho mục đích vận chuyển trong Chiến tranh giành độc lập của Hoa Kỳ. Các nhà nghiên cứu tin rằng Endeavour là một phần của một hạm đội gồm 13 tàu bị người Anh tấn công trong Chiến tranh giành độc lập để phong tỏa cảng Newport khỏi người Pháp.
RIMAP bắt đầu nghiên cứu về các con tàu vận chuyển bị đắm ở Newport Harbor vào năm 1993 với một cuộc khảo sát viễn thám. Có 13 tàu tiềm năng có thể là Endeavour nhưng tìm kiếm gần đây đã thu hẹp lại có thể là “một hoặc hai địa điểm khảo cổ”.
Một bản sao của Endeavour đã được trưng bày vào năm 1993 tại Bảo tàng Hàng hải Quốc gia Úc của Sydney, một hình ảnh của con tàu cũng được in trên đồng xu 50 xu của New Zealand, tàu con thoi Endeavour của NASA được đặt theo tên của chiếc thuyền huyền thoại này.
Mặc dù có ý nghĩa lịch sử đối với nước Úc nhưng có khả năng là Endeavour, nếu được tìm thấy, sẽ vẫn ở lại Rhode Island. Năm 1999, cựu Tổng chưởng lý của đảo Rhode, Sheldon Whitehouse, đã đảm bảo quyền sở hữu của Rhode Island với đội tàu Newport lịch sử, bao gồm cả Lord Sandwich.
Ủy ban di sản và bảo tồn di tích lịch sử đảo Rhode cũng là người quản lý các xác tàu đắm ở Newport Harbor.
Video:
Nhật Quang