Tháng 9 năm ngoái, một phụ nữ ở Nevada (Mỹ) đã qua đời do nhiễm một loại vi khuẩn kháng tất cả các loại thuốc kháng sinh hiện hành.
Tháng 8 năm ngoái, một phụ nữ tại hạt Washoe, bang Nevada, Mỹ phải nhập viện trong tình trạng nguy kịch. Bà được cách ly để điều trị đặc biệt. Một tháng sau, bà qua đời. Kết quả chẩn đoán cho thấy bà nhiễm vi khuẩn enterobacteriaceae kháng lại kháng sinh carbapenem (CRE). Đây là loại vi khuẩn kháng tất cả các loại thuốc kháng sinh hiện hành. Nói cách khác, hiện chưa có phương pháp tối ưu để diệt trừ loại vi khuẩn này.
Vụ việc này được Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ CDC báo cáo hôm thứ 5 (13/1) vừa qua, cho thấy vấn nạn đang ngày càng gia tăng của hiện tượng kháng kháng sinh [1]. Hiện tượng này được dự đoán sẽ tước đoạt tính mạng của 10 triệu người vào năm 2050.
“Điều này rất đáng lo ngại. Chúng ta đã dựa dẫm quá lâu vào việc chỉ phát triển các loại kháng sinh mới, và mới hơn nữa.Nhưng rõ ràng các vi khuẩn này thường có thể phát triển đặc tính kháng thuốc nhanh hơn việc phát triển các loại thuốc mới”, TS Alexander Kallen, một nhân viên y tế tại CDC nhận định.
Một phần nguyên nhân là do cần nhiều thời gian hơn để phát triển các loại thuốc kháng sinh mới. Không chỉ vậy, nhiều hãng dược phẩm lớn, chủ yếu đã ngừng phát triển các loại thuốc kháng sinh mới. Lấy ví dụ vào năm ngoái, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ FDA đã từ chối một loại kháng sinh mới điều trị bệnh viêm phổi do vi khuẩn của hãng Cempra, gọi là solithromycin, với lý do có quá ít thông tin về ảnh hưởng của thuốc với gan. Nếu muốn thử nghiệm bổ sung, cần tiến hành trên 9.000 người.
Tại sao lại quá khó để các loại thuốc kháng sinh mới được phê chuẩn
Rất khó để các loại thuốc kháng sinh mới được phê chuẩn.
Lấy ví dụ, hãng công nghệ sinh học Paratek hiện đang nghiên cứu một loại thuốc kháng sinh mới gọi là omadacycline. Cho đến nay, quá trình phê chuẩn đã mất gần 2 thập kỷ.
“Phải sau 21 năm đầu tư … chúng tôi mới có các số liệu then chốt. Tính từ lúc loại thuốc mới được thử nghiệm trên người cho đến khi trên lý thuyết nó có thể được đưa ra thị trường, phải mất đến 15 năm”, Chủ tịch hãng Paratek TS Evan Loh nói.
Vậy tại sao cần nhiều thời gian đến vậy? Một phần vấn đề là thuộc phạm trù của khoa học thuần túy: cần kiểm định các hợp chất khác nhau để xác định loại thuốc kháng sinh nào có hiệu quả, và quá trình này cần thời gian. Đồng thời, hãng dược tiến hành thử nghiệm phải duy trì được tài chính ổn định.
Nếu được phê chuẩn, loại thuốc mới của Paratek có thể được bổ sung vào vào phác đồ chống lại vi khuẩn kháng thuốc, vốn trở nên trọng yếu khi ngày càng nhiều ca tử vong do vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh xuất hiện.
“Vào thời chưa có thuốc kháng sinh, người ta chết khi chưa đến 30 do nhiễm khuẩn. Liệu bạn có thể tưởng tượng được viễn cảnh chúng ta quay trở lại tình trạng khi đó? Từng có thời chúng ta bắt kịp [việc phát triển kháng sinh để đối phó với sự phát triển của vi khuẩn]. Hiện chúng ta đang tụt lại đằng sau. Và nhóm thuốc kháng sinh nên phải được đưa ra để chống lại những vi khuẩn này lại không có ở đó”, giám đốc thương mại Paratek ông Adam Woodrow nhận định.
Chú thích:
[1] Hiện tượng kháng kháng sinh xảy ra khi mầm bệnh hay vi khuẩn không bị diệt bởi thuốc kháng sinh, chúng vẫn tồn tại, sinh sản ra những thế hệ con cháu không nhạy ( sensible) với 1 hay với nhiều loại thuốc kháng sinh nào đó .
Quý Khải (theo Business Insider)
Xem thêm: