Tại sao nước cam lại có vị đắng sau khi đánh răng?

Còn điều gì tuyệt vời hơn khi được thưởng thức một ly nước cam tươi mát vào bữa sáng? Nhưng nếu bạn uống nước cam ngay sau khi vừa mới đánh răng thì vị của nó sẽ không còn…tuyệt vời nữa.

Tại sao kem đánh răng lại ảnh hưởng đến vị của nước cam? Ông Guy Crosby, Chuyên gia dinh dưỡng tại Trường Y tế Công cộng Harvard, cho rằng điều này xảy ra với thụ thể vị giác (receptor) của chúng ta, nghĩa là một hợp chất trong kem đánh răng gọi là sodium lauryl sulfate (SLS) làm thay đổi tạm thời cách chúng ta cảm nhận vị thực phẩm.

Để hiểu vấn đề rõ hơn, trước hết hãy bắt đầu với câu hỏi làm thế nào mà chúng ta cảm nhận được các vị khác nhau. Nếu bạn sờ vào lưỡi của mình, bạn sẽ nhận thấy rằng nó được bao phủ bởi các gai lưỡi hay còn gọi là núm vị giác. Các núm vị giác sẽ chịu trách nhiệm cho việc cảm nhận các vị của thực phẩm. Một người trưởng thành trung bình có tổng cộng khoảng 2000 – 4000 núm vị giác, và mỗi núm vị giác lại có từ 10 đến 50 thụ thể vị giác. Nói cách khác, con người đã được trang bị một loại “công cụ” tốt để thưởng thức các loại thực phẩm khác nhau.

Lưỡi chúng ta nhờ các núm vị giác có thể cảm nhận được năm vị: ngọt, mặn, chua, đắng và umami (vị ngọt thịt). 

Hành động nếm thức ăn cũng tương tự như một phản ứng hóa học. Khi chúng ta nhai một loại thức ăn, nó giải phóng các phân tử có hình dạng nhất định, và những hình dạng này trôi nổi trong miệng chúng ta. Mỗi một vị của thực phẩm có một hình dạng nhất định phù hợp với một loại thụ thể vị giác có hình dạng tương ứng. Ví dụ, khi các phân tử đắng từ món mướp đắng liên kết với một thụ thể cảm nhận vị đắng, nó sẽ gửi một loạt các tín hiệu qua dây thần kinh vị giác đến não của chúng ta để thông báo rằng chúng ta đang ăn một cái gì đó đắng.

Tuy nhiên, một hợp chất có trong hầu hết các loại thuốc đánh răng đã phá hủy sự hài hòa này giữa các phân tử vị của thực phẩm và các thụ thể vị giác.

Khi chúng ta đánh răng, sự chà xát của bàn chải lên răng sẽ tạo thành bọt kem đánh răng trong miệng. Điều này xảy ra bởi vì kem đánh răng có chứa hợp chất SLS nói trên. SLS hoạt động như một chất tẩy rửa trên răng của bạn.

Hoạt chất này được tìm thấy trong các sản phẩm tạo bọt bao gồm các sản phẩm chăm sóc cá nhân như như kem cạo râu và các sản phẩm tẩy rửa gia dụng như xà phòng rửa bát. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hợp chất SLS gây ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận của các thụ thể vị giác trên lưỡi; nó làm cho lưỡi dễ nhạy cảm hơn với vị đắng.

Nước cam hơi có vị đắng do có axit citric, nhưng vị đó thường bị lấn áp bởi lượng đường mà các nhà sản xuất trộn vào thức uống. SLS làm giảm vị ngọt của đường sucrose (đường kính), độ mặn của natri clorua (muối) và vị đắng của quinine (một loại hương liệu được sử dụng trong nước Tonic), nhưng lại làm tăng vị đắng của axit citric (hay tìm thấy trong các loại trái cây như chanh và cam). Biểu hiện trên thực tế là vị giác của chúng ta đột nhiên cảm nhận thấy nhiều vị đắng của nước cam hơn là vị ngọt của nó.

Nhưng những ai yêu thích nước cam cũng không nên lo lắng vì hiệu ứng này sẽ biến mất ngay sau một vài phút bởi vì phản ứng vật lý giữa SLS và các tế bào vị giác chỉ xảy ra tạm thời. Các SLS hòa tan với nước bọt, và ngay khi chúng ta ăn các loại thực phẩm khác, vị giác sẽ trở lại bình thường.

Như vậy chờ đợi một vài phút sau khi đánh răng hoặc uống một chút nước là tất cả những gì chúng ta cần làm. Nói một cách đơn giản, lần tới khi bạn muốn uống nước cam vào bữa sáng, bạn có thể đánh răng, tắm rồi mới đi đến tủ lạnh để lấy nước cam uống. Một số khác lại có thói quen xúc miệng, ăn sáng rồi mới đánh răng trước khi tới công sở, những người này rất ít khi gặp tình huống nêu trên.

Hương Giang