Cuộc gặp giữa hai ông Trump và Zelensky vào thời điểm này trở thành một tin tức nóng hổi và rất đáng quan tâm. Bởi ông Trump đang chuẩn bị cho cuộc đua vào Toà Bạch Ốc và việc có quan điểm khắt khe đối với sự ủng hộ Ukraina đang làm ông mất lợi thế trước đối thủ. Còn ông Zelensky đang tận dụng mọi cơ hội và thời gian để tháo nút thắt tài trợ phương Tây, để có thể có bước tiến trong cuộc chiến bảo toàn lãnh thổ. Bản thân việc hai ông đứng cạnh nhau đã là một tin tức, và những lời hứa của ông Trump cũng như sự hoá giải tinh tế tình huống mâu thuẫn trước đây đã dấy lên hy vọng cho những người ủng hộ Ukraina.
Đứng bên cạnh Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky, ông Donald Trump, cựu Tổng thống Mỹ, đã nghiêm túc cam kết vào thứ Sáu rằng nếu tái đắc cử, ông sẽ nỗ lực thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình có lợi cho “cả hai bên” giữa Nga và Ukraina. Ông cũng nhấn mạnh mối quan hệ cá nhân sâu sắc với Tổng thống Nga Vladimir Putin một cách không hề ngại ngùng ngay cả khi ông đang đứng bên cạnh ông Zelensky.
Cuộc gặp gỡ giữa hai ông Trump và Zelensky tại New York đã mang lại cho Tổng thống Ukraina cơ hội quý báu để trực tiếp trình bày lập trường của mình với ứng cử viên đảng Cộng hòa, mặc dù ông Trump đã từng công khai nghi ngờ về tính cần thiết của việc Mỹ tiếp tục cung cấp hỗ trợ an ninh cho Ukraina chống lại Nga.
Trong bầu không khí của cuộc họp, sự căng thẳng tinh tế giữa hai người do những chỉ trích lẫn nhau trước đó đã lộ rõ khi họ trả lời các câu hỏi của báo chí. “Mối quan hệ của chúng tôi rất tốt đẹp”, ông Trump nói với giới truyền thông trước cuộc họp, “và như mọi người đã biết, tôi cũng duy trì mối quan hệ tốt với Tổng thống Putin. Tôi tin rằng, một khi chúng tôi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử, sẽ nhanh chóng tìm ra cách giải quyết các vấn đề hiện tại”.
Ông Zelensky đã kịp thời ngắt lời một cách tinh tế, bày tỏ mong muốn về việc tăng cường mối quan hệ hữu nghị giữa hai bên: “Tôi hy vọng mối quan hệ tốt đẹp giữa chúng ta sẽ tiếp tục được củng cố”.
Ông Trump đã giải tỏa không khí bằng một câu đùa: “Ồ, tôi hiểu. Tango cần có hai người nhảy mới được. Yên tâm, chúng ta sẽ làm được — cuộc họp hôm nay chắc chắn sẽ rất thành công. Thực tế, việc chúng ta đứng cùng nhau hôm nay đã là một tín hiệu rất tích cực”.
Cuộc gặp gỡ này diễn ra vào thời điểm quan trọng trước thềm cuộc bầu cử Mỹ vào tháng 11. Trong tuần này, ông Zelensky đã tích cực vận động chính phủ của ông Biden và cộng đồng quốc tế, tin rằng chỉ cần Mỹ và các nước khác có thể nhanh chóng và rõ rệt tăng cường hỗ trợ quân sự cho Ukraina, Ukraina vẫn có khả năng giành chiến thắng trong cuộc chiến kéo dài từ tháng 2 năm 2022 khi Nga phát động xâm lược.
Ngược lại, ông Trump trước đó đã nhiều lần bày tỏ sự không hài lòng về việc Mỹ cung cấp hỗ trợ tài chính cho Ukraina và tuyên bố rằng nếu ông lên nắm quyền, ông sẽ nhanh chóng chấm dứt cuộc chiến này. Đối với điều này, ông Zelensky trong tuần này đã thẳng thắn chỉ ra rằng ông Trump dường như thiếu một chiến lược rõ ràng về cách thực sự kết thúc cuộc xâm lược của Nga đối với Ukraina.
Ông Trump nói khi đề cập đến cuộc cạnh tranh với đối thủ đảng Dân chủ: “Tôi thực sự hy vọng chúng tôi có thể giành chiến thắng trong cuộc bầu cử này, vì, nói trắng ra, nếu đối thủ của tôi, ứng cử viên tổng thống đảng Dân chủ Kamala Harris, thắng, tôi không nghĩ các bạn có thể giành ưu thế trong bất kỳ vấn đề nào”.
Ông nói thêm: “Vì vậy, một khi chúng tôi giành chiến thắng, chúng ta sẽ ngồi lại và thảo luận kỹ lưỡng về vấn đề này. Tôi tin rằng, thậm chí trước khi tôi chính thức nhậm chức tổng thống, tức là rất sớm, trước ngày 20 tháng 1, chúng ta có thể đưa ra một kế hoạch có lợi cho cả hai bên. Bây giờ là thời điểm thích hợp”. Ông Trump bổ sung: “Nhân tiện, Tổng thống (Zelensky) cũng hiểu điều này. Ông ấy khao khát có những hành động, chứ không phải ngồi im”.
Ông Zelensky cảm ơn ông Trump vì đã đồng ý gặp gỡ và nhớ lại lần gặp mặt trước đây của hai người đã cách đây năm năm. Ông bày tỏ niềm tin vững chắc vào lập trường chung của hai bên rằng cần phải ngăn chặn hành động tiếp theo của ông Putin.
Ông Zelensky nói: “Tôi nghĩ chúng ta có điểm chung, đó là cuộc chiến ở Ukraina phải dừng lại, Putin không thể thắng, và Ukraina phải giành chiến thắng. Tôi muốn thảo luận sâu hơn với ngài về các chi tiết cụ thể trong vấn đề này”.
Mặc dù cho biết “đã biết được thêm nhiều điều”, nhưng Trump dường như không thay đổi quan điểm ban đầu của mình về cuộc xung đột Nga-Ukraina. Sau cuộc thảo luận, hai ông Trump và Zelensky cùng nhau tham gia phỏng vấn với Fox News. Trump nhấn mạnh rằng ông tin việc đạt được một thỏa thuận công bằng là hoàn toàn khả thi, và quá trình này có thể được thúc đẩy nhanh chóng, mặc dù ông Zelensky đã rõ ràng tuyên bố rằng lập trường của ông là hoàn toàn đánh đuổi quân đội Nga ra khỏi Ukraina.
Ông Trump phát biểu trong cuộc phỏng vấn với Fox News: “Tôi thực sự đã biết thêm được nhiều điều, nhưng tôi nghĩ rằng lập trường của tôi không thay đổi. Chúng ta đều khao khát thấy sự chấm dứt của cuộc xung đột này và mong muốn đạt được một thỏa thuận công bằng. Hơn nữa, thỏa thuận này phải là công bằng, và tôi tin rằng vào thời điểm thích hợp, tất cả sẽ diễn ra”.
Ông nói thêm: “Cuộc chiến này nên dừng lại, Tổng thống (Zelensky) mong rằng nó sẽ dừng lại, và tôi tin rằng Tổng thống Putin cũng có mong muốn tương tự. Đây là một cơ hội tốt. Vì vậy, chúng tôi cam kết đạt được một thỏa thuận công bằng cho tất cả các bên”.
Khi được hỏi về ý nghĩa cụ thể của “công bằng”, Trump cho biết: “Bây giờ còn quá sớm để bàn về những điều này. Tôi có những cân nhắc của mình, và tôi tin rằng Tổng thống (Zelensky) cũng có những suy nghĩ riêng. Nhưng điều quan trọng là thỏa thuận này phải công bằng”.
Ông Zelensky đã cắt lời, đề cập đến cách mà ông Putin đã xâm lược lãnh thổ Ukraina.
Ông nói: “Cuộc chiến này không nên xảy ra, tôi nghĩ rằng ông Putin đã gây ra rất nhiều thương vong. Chúng tôi chắc chắn cần làm mọi cách có thể để gây áp lực lên ông ấy và buộc ông dừng lại. Ông ấy hiện đang ở trên lãnh thổ của chúng tôi, điều này là rất quan trọng. Ông ấy ở trên đất của chúng tôi, và chúng tôi phải thảo luận về cách làm thế nào để dừng cuộc chiến, gây áp lực tối đa mà chúng tôi có thể”.
Ông Trump sau khi nghe xong đã khen ông Zelensky là “nói rất hay” và cho rằng “đây là một cuộc chiến không nên xảy ra”, đồng thời cho biết việc họ gặp lại nhau “rất có thể sẽ xảy ra”.
Khi nói về cách Ukraina có thể tái thiết và phục hồi các thành phố của mình, ông Trump nói rằng “điều này gần như là không thể”.
Ông Zelensky đã mời ông Trump: “Nhân tiện, Tổng thống, ông nên đến xem tình hình của tất cả chúng tôi ở đó”.
Ông Trump đáp lại: “Tôi sẽ đến, đây là một đất nước xinh đẹp”.
Cuộc gặp gỡ này đối với ông Zelensky là một cuộc họp quan trọng nhưng nhạy cảm về mặt chính trị. Ngay hôm trước, ông Zelensky đã có cuộc gặp với Tổng thống Biden và bà Kamala Harris tại Toà Bạch Ốc, điều này khiến ông nổi bật lên như một sự đối lập rõ rệt với ông Trump về vấn đề Ukraina.
Bà Harris trong cuộc thảo luận đã phát biểu: “Trong nước tôi, có một số người thực sự nghiêng về việc ép Ukraina từ bỏ phần lớn lãnh thổ chủ quyền của mình. Họ sẽ yêu cầu Ukraina giữ trung lập và từ bỏ các mối quan hệ an ninh với các quốc gia khác”.
Ông Zelensky đã gặp ông Trump một ngày ngay sau khi thăm Toà Bạch Ốc, điều này khiến ông lại một lần nữa tham gia vào cuộc chạy đua chính trị gay gắt của Mỹ. Thực tế, cuộc gặp trước đó với ông Trump cách đây năm năm đã gây ra một cơn bão chính trị trong nước. Trong lần gặp đó, ông Trump đã từ chối cho Zelensky thăm Toà Bạch Ốc và từ chối hỗ trợ của Mỹ cho Ukraina, trong khi ông đang cố gắng thuyết phục người Ukraina điều tra ứng cử viên tổng thống Biden lúc bấy giờ.
Cuối cùng, ông Trump đã bị Hạ viện đảng Dân chủ luận tội vì đã gây áp lực lên Tổng thống Ukraina Zelensky yêu cầu điều tra ông Biden. Trong bối cảnh như vậy, Tổng thống Ukraina Zelensky cuối cùng đã bước vào Phòng Bầu dục của Toà Bạch Ốc vào tháng 9 năm 2021 để gặp Tổng thống Biden.
Khi đề cập đến sự kiện này, ông Trump đã dành lời khen ngợi cao cho Zelensky, mô tả ông đã thể hiện sự “vững vàng như đá” trong cơn bão luận tội xung quanh nội dung cuộc gọi của họ.
Ông Trump nói: “Ông ấy hoàn toàn có thể chọn cách gây sự chú ý hoặc giả bộ dễ mến, nhưng ông đã không làm như vậy. Ông ấy kiên quyết tuyên bố, ‘Tổng thống Trump chắc chắn không làm sai điều gì’. Giọng nói của ông ấy to và rõ ràng, và như vậy, trò luận tội đó đã hoàn toàn thất bại”.
Tuy nhiên, không lâu sau đó, tại một cuộc họp của đảng Cộng hòa, ông Trump đã chỉ trích ông Zelensky một cách sắc bén, cáo buộc ông “từ chối đạt được thỏa thuận với Nga”, đây có thể coi là lời chỉ trích trực tiếp và nghiêm khắc nhất của ông Trump đối với cách xử lý vấn đề chiến tranh của ông Zelensky cho đến nay.
“Nhìn xem những thành phố đó, chúng đã biến mất, hoàn toàn biến mất”, Trump phẫn nộ nói trong bài phát biểu vận động ở Mint Hill, Bắc Carolina, “trong khi chúng ta vẫn tiếp tục cung cấp hàng tỷ đô la hỗ trợ cho Zelensky, người từ chối đạt được thỏa thuận. Bất kỳ thỏa thuận nào mà ông ấy có thể đạt được đều sẽ không tốt hơn tình huống mà các bạn đang phải đối mặt hiện tại. Quốc gia của bạn đã bị tàn phá đến mức gần như không thể tái thiết”.
Các đồng minh đảng Cộng hòa trong Quốc hội đã bày tỏ sự không hài lòng mạnh mẽ đối với hành động của ông Zelensky khi ông tham quan một nhà máy đạn dược ở Pennsylvania cùng với thống đốc đảng Dân chủ Josh Shapiro. Họ cho rằng hành động này có động cơ chính trị, vì Pennsylvania là một bang chiến trường quan trọng với đông đảo dân số gốc Ukraina. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson đã kêu gọi ông Zelensky thay thế đại sứ Ukraina tại Mỹ để thể hiện sự phẫn nộ của họ.
Ngoài ra, các đảng viên Cộng hòa cũng phản đối những phát biểu của ôngg Zelensky trong cuộc phỏng vấn với tạp chí The New Yorker được xuất bản vào ngày 22/9, trong đó ông gọi ứng cử viên phó tổng thống đảng Cộng hòa, thượng nghị sĩ bang Ohio JD Vance là “quá cực đoan”. Nhận định này chắc chắn đã làm gia tăng bầu không khí căng thẳng trong chính trường Mỹ.
Trong cùng một cuộc phỏng vấn, ông Zelensky cũng không ngần ngại chỉ trích Trump, ông nói: “Cảm giác của tôi là Trump thực sự không hiểu cách kết thúc cuộc chiến, mặc dù ông ấy có thể tự cho rằng mình biết rõ. Trong cuộc chiến này, càng tìm hiểu sâu, bạn càng nhận ra sự thiếu hiểu biết của mình”.
Vào thứ Năm, trước khi gặp ông Zelensky, khi được truyền thông hỏi liệu ông có nghĩ rằng Ukraina nên cắt nhượng lãnh thổ cho Nga để kết thúc cuộc chiến hay không, ông Trump đã chọn cách tránh câu hỏi và không đưa ra câu trả lời rõ ràng.
“Chúng ta hãy xem tình hình sẽ phát triển ra sao”, ông Trump nói với các phóng viên đang vây quanh tại Trump Tower, thể hiện một thái độ không muốn can thiệp quá nhiều.
Nhìn lại quá khứ, cuộc gặp trước đó giữa hai ông Trump và Zelensky diễn ra trong bối cảnh cuộc điều tra luận tội của đảng Dân chủ, và lần gặp này lại một lần nữa đưa hai người vào tâm điểm chú ý, trở thành một nét đặc biệt trong cuộc chạy đua chính trị của Mỹ.