Một số ý kiến ở Trung Quốc cho rằng: Khi đối phó với Bắc Kinh, bà Harris đang sử dụng dao phẫu thuật, trong khi ông Trump dùng búa tạ, và quan hệ Trung-Nga không phải là một khối thống nhất. Liệu con thuyền tình bạn này có thể đứng vững không?.
Vào ngày 5/11, kết quả cuộc bầu cử Mỹ được cả thế giới chú ý đã được công bố, ông Trump một lần nữa được bầu làm tổng thống. Chỉ cần ông đi đúng hướng, việc làm cho nước Mỹ trở nên vĩ đại trở lại không còn là một giấc mơ.
Chuyên gia các vấn đề thời sự người Hoa – Chu Hiểu Huy (周晓辉) đã có những phân tích rằng, liệu tình hữu nghị Trung-Nga có rạn nứt khi ông Trump đắc cử?.
Tại sao nước Mỹ vĩ đại? Một trong những tổng thống vĩ đại nhất trong lịch sử Mỹ, Reagan, đã từng nói: “Sự vĩ đại của nước Mỹ đến từ lòng tốt của nước Mỹ; nếu nó không còn tốt nữa, thì nó cũng sẽ không còn vĩ đại”. Điều này có nghĩa là ông Trump phải dẫn dắt nước Mỹ trở về với truyền thống, trở về với lòng tốt và trở về với sự tôn kính đối với Chúa. Sau khi bị ám sát, Trump đã có sự hiểu biết sâu sắc hơn về điều này.
Tại một buổi vận động tranh cử ở Wisconsin vào ngày 30/10, ông Trump nhấn mạnh ba điều lớn cần làm sau khi nhậm chức: Đặt lòng tôn kính Chúa lên hàng đầu, yêu thương đứng thứ hai và phục hồi kinh tế đứng cuối cùng. Để mang lại lợi ích cho đất nước và phục hồi nước Mỹ, vấn đề lớn mà ông Trump cần giải quyết đầu tiên trong thế giới đầy rắc rối này là chấm dứt chiến tranh Nga-Ukraina, điều mà trước đây ông cũng đã phát đi thông điệp rõ ràng.
Ngay sau khi công bố chiến thắng, ông Trump một lần nữa cho biết, kế hoạch của ông không phải là phát động chiến tranh, mà là chấm dứt chiến tranh. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga, Maria Zakharova, ngay lập tức trong một cuộc phỏng vấn truyền hình đã nói rằng, lập luận của ông Trump về việc phải chấm dứt xung đột cần có hành động cụ thể hỗ trợ. Điều này có nghĩa là Nga đang chờ đợi ông Trump đưa ra một kế hoạch rõ ràng.
Vào tháng 7 năm nay, khi tham dự hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải tại Kazakhstan, Tổng thống Nga Putin đã trả lời câu hỏi của phóng viên, về ý kiến của mình đối với việc ông Trump nói rằng sẽ chấm dứt xung đột Nga-Ukraina trong một ngày. Ông Putin trả lời rằng: “Tôi không nghi ngờ gì về việc ông ấy (Trump) nói những điều này một cách chân thành, chúng tôi ủng hộ”, nhưng “tôi không hiểu ông có thể đưa ra những đề xuất nào về cách làm điều đó”.
Rõ ràng, đối với ông Putin, trong bối cảnh chiến tranh Nga-Ukraina đã dẫn đến những khó khăn về kinh tế và chính trị, nếu có thể có một kế hoạch chấp nhận được để chấm dứt chiến tranh thì thật tuyệt vời. Dù sao đi nữa, trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, Matxcova không bị đối xử “không thân thiện” như với Đảng Cộng sản Trung Quốc, mà thực tế đã được áp dụng chính sách “kết thân” mạnh mẽ.
Trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump, vào ngày 5/9/2020, sau khi sự thật về vụ “Nga can thiệp” được phơi bày, ông Trump đã phát biểu tại một cuộc họp báo thường kỳ ở Toà Bạch Ốc, với những ý nghĩa sâu sắc:
- “Chúng tôi (Mỹ) hợp tác chặt chẽ với nhiều quốc gia trong nhiều vấn đề. Hành động của chúng tôi đối với Nga mạnh mẽ hơn bất kỳ quốc gia nào khác, Tổng thống Putin có thể nói với các bạn điều này. Nhưng mặc dù vậy, tôi vẫn hòa hợp với Nga”.
- “Chúng tôi hòa hợp với tất cả các quốc gia trên thế giới, trừ Trung Quốc. Những gì họ đã làm đối với Mỹ, châu Âu và các khu vực khác trên thế giới là quá tồi tệ”.
- Nhấn mạnh về sự hòa hợp với Tổng thống Putin.
Kể từ khi ông Trump nhậm chức, ông Putin cũng luôn mong muốn cải thiện quan hệ Nga-Mỹ. Vào tháng 12/2019, Bộ trưởng Ngoại giao Nga đã thăm Mỹ, và trong cuộc họp báo sau đó, ông Lavrov đã ngụ ý rằng việc cải thiện quan hệ với Mỹ là trong lợi ích của Nga, bao gồm cả lợi ích chính trị và kinh tế. Bộ trưởng Lavrov còn chỉ ra rằng dữ liệu về quân sự của Trung Quốc có sự chênh lệch lớn so với Mỹ và Nga, rằng Trung Quốc không phải là một đối thủ ngang tầm với Nga và Mỹ về số lượng (vũ khí) hay cấu trúc kho vũ khí hạt nhân, và ý nghĩa cảnh báo này ai cũng hiểu. Ngoài ra, Nga cũng đồng ý với đề xuất của Mỹ về việc để Trung Quốc tham gia các cuộc đàm phán kiểm soát vũ khí.
Từ tháng 3-4/2020, hai ông Trump và Putin đã có nhiều tương tác thân thiện trong vòng một tháng, chẳng hạn như thông báo cho nhau về các biện pháp mà mỗi nước áp dụng để chống lại dịch bệnh và các vấn đề tăng cường hợp tác giữa hai nước. Vào ngày 25 tháng 4, hai ông cũng đưa ra tuyên bố chung, trong đó họ tuyên bố rằng họ sẽ “gác bỏ những khác biệt”, đồng thời “xây dựng lòng tin và hợp tác để theo đuổi những mục tiêu lớn hơn”.
Rõ ràng, với “mối quan hệ hòa hợp” trước đây, ông Putin có thể vui mừng khi thấy quan hệ Nga-Mỹ được cải thiện, còn ông Trump hy vọng sẽ chấm dứt chiến tranh Nga-Ukraina càng sớm càng tốt nhằm chia rẽ và làm tan rã liên minh Trung-Nga càng sớm càng tốt, để Hoa Kỳ có thể đối phó hoàn toàn với ĐCSTQ. Bởi vì chính phủ Hoa Kỳ và các đảng đối lập đã đạt được sự đồng thuận từ trên xuống dưới rằng ĐCSTQ là đối thủ lớn nhất của Hoa Kỳ và thế giới. Đặc biệt là những người thuộc trường phái diều hâu xung quanh ông Trump, họ hiểu rằng “ĐCSTQ là mối đe dọa lớn nhất trên thế giới”. Nếu không có sự kiềm chế của Nga, Mỹ có thể bớt bị phân tâm hơn.
Sau khi ông Trump thất cử năm 2020, chính sách của chính quyền ông Biden đối với Nga đã khiến Matxcova một lần nữa chuyển sự chú ý sang Bắc Kinh. Đặc biệt sau khi Nga xâm lược Ukraina vào năm 2022 và bị phương Tây trừng phạt nặng nề, ĐCSTQ đã trở thành đồng minh quan trọng của Nga về chính trị, kinh tế, ngoại giao, công nghệ cao, quân sự và các lĩnh vực khác.
Tuy nhiên, bất chấp mối quan hệ cực kỳ thân thiết giữa Trung Quốc và Nga trong những năm gần đây, với việc hai ông Putin và Tập Cận Bình tiếp xúc nhiều lần, đưa ra các tuyên bố chung nhằm liên tục củng cố “không có giới hạn trên” trong hợp tác Trung-Nga, và thậm chí nhấn mạnh rằng quan hệ song phương sẽ không thay đổi do yếu tố bên ngoài, tình hữu nghị giữa Trung Quốc và Nga thực sự vẫn còn nguyên vẹn.
Từ tính toán của cả hai bên, từ việc Nga không hài lòng trước sự thao túng của ĐCSTQ đối với cả hai bên trong cuộc chiến Nga-Ukraina, từ việc Nga im lặng trước những nhận xét và biện pháp chống Mỹ của Bắc Kinh, từ việc Matxcova chỉ ủng hộ chính sách “Một vành đai, Một con đường” của ĐCSTQ” bằng lời nói,mà ít hành động thực tế, v.v. Một mặt, về lịch sử, những thăng trầm trong quan hệ Trung-Nga là bình thường. Nếu kế hoạch do nhóm của ông Trump đề xuất được ông Putin chấp nhận, thì ông Putin, người hiểu rõ bản chất của ĐCSTQ, sẽ quay đầu sang phía Mỹ để cải thiện quan hệ Nga-Mỹ, đó không phải là điều không thể.
Vậy đội ngũ ông Trump sẽ đưa ra giải pháp nào? Thủ tướng Hungary Orban, người đã gặp ông Trump vài tháng trước, nói rằng nếu ông Trump tái đắc cử, ông sẽ không cung cấp bất kỳ khoản tiền nào cho Ukraina, điều này sẽ đẩy nhanh sự kết thúc của cuộc chiến Nga-Ukraina. Nhưng tuyên bố của chiến dịch Trump khi đó chỉ nói rằng hai ông Trump và Orban đã thảo luận về các vấn đề quan hệ song phương như an ninh biên giới, chứ không đề cập đến vấn đề Ukraina.
Nếu ông Trump muốn chấm dứt chiến tranh Nga-Ukraina thì có thể đơn giản là không cấp vốn cho Ukraina. Cựu đại sứ Mỹ tại Ukraina và hiện là chủ tịch Trung tâm Á-Âu của Hội đồng Đại Tây Dương John Herbst, tin rằng một khi ông Trump đắc cử, “điều đó có thể khiến người Nga rất thất vọng”.
Mặc dù chúng ta không thể đoán trước được giải pháp của ông Trump trong cuộc chiến Nga-Ukraina nhưng có một điều chắc chắn là ĐCSTQ sẽ tiếp tục hứng chịu thêm nhiều đòn từ Washington và bị kiềm chế hơn trên các khía cạnh kinh tế, công nghệ. Một số người ở Trung Quốc đại lục cho rằng: Khi đối phó với Trung Quốc, bà Harris đang sử dụng dao phẫu thuật, trong khi ông Trump dùng búa tạ, và quan hệ Trung-Nga không phải là một khối thống nhất. Liệu con thuyền tình bạn này có thể đứng vững không? Rất khó nói!.