Thái Kỳ soán ngôi Lý Cường? Bắc Kinh ‘tự chặt’ chân tay mình?

Từ động thái gần đây của các lãnh đạo cấp cao Trung Quốc, chuyên gia nhận định, rằng ông Thái Kỳ đang chiếm thế thượng phong trong cuộc đấu tranh nội bộ với ông Lý Cường. Cơ chế ra quyết định của ĐCSTQ đã trở nên biến dạng, và tình hình chính trị có thể dẫn đến tình trạng hỗn loạn mới.

Ngày 16/1, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã có bài phát biểu trước các nhà đầu tư nước ngoài tại Diễn đàn Davos ở Thụy Sĩ; cùng ngày, nhà lãnh đạo Tập Cận Bình phát biểu tại hội thảo tài chính đặc biệt dành cho cán bộ cấp tỉnh và cấp bộ. Ủy viên Ban Thường vụ Bộ Chính trị ĐCSTQ Thái Kỳ chủ trì lễ khai mạc.

Nhà bình luận các vấn đề thời sự gốc Hoa – Chung Nguyên (钟原) cho hay, Ủy ban Trung ương ĐCSTQ bàn về công tác tài chính khi Thủ tướng vắng mặt, cho thấy ông Lý Cường lại bị phớt lờ, sức nặng tuyên truyền đối ngoại của ông cũng bị hạn chế.

Ông Thái Kỳ chiếm thế thượng phong trong cuộc đấu tranh nội bộ với ông Lý Cường. Cơ chế ra quyết định của ĐCSTQ đã trở nên biến dạng, và tình hình chính trị có thể dẫn đến tình trạng hỗn loạn mới.

Trung ương ĐCSTQ qua mặt thủ tướng Lý Cường tổ chức hội thảo tài chính cho cán bộ

Ngày 16/1, một hội thảo đặc biệt về tài chính dành cho cán bộ lãnh đạo cấp tỉnh và cấp bộ của ĐCSTQ đã được tổ chức tại Trường Đảng Trung ương, và ông Tập Cận Bình đã tham dự. Ngoài thủ tướng Lý Cường, các thành viên Thường vụ Bộ Chính trị và Phó tổng bí thư ĐCSTQ Hàn Chính (韩正) cũng xuất hiện, ông Thái Kỳ chủ trì lễ khai mạc.

ĐCSTQ thường triệu tập cán bộ cấp tỉnh, cấp bộ để tổ chức các lớp học tại Trường Đảng Trung ương vào đầu năm. Ông Tập Cận Bình đã có bài phát biểu tại lễ khai mạc. Hội thảo tài chính đặc biệt năm nay dành cho cán bộ cấp tỉnh, cấp bộ thực chất thông báo rằng “Ban Chấp hành Trung ương Đảng” tham gia sâu vào công tác kinh tế tài chính, còn Hội đồng Nhà nước về cơ bản đã bị dẹp sang một bên.
Cùng ngày, ông Lý Cường phát biểu tại Diễn đàn Davos, Thụy Sĩ, nói rằng “tất cả các bên nên gạt bỏ định kiến, thu hẹp sự khác biệt… và phá bỏ sự thâm hụt niềm tin”; một lần nữa ông Lý khẳng định rằng đầu tư vào Trung Quốc “không phải là rủi ro”.

Theo nhà bình luận Chung Nguyên, nếu đó là bài phát biểu trước đây của người tiền nhiệm Lý Khắc Cường thì các công ty từ nhiều quốc gia khác nhau có thể vẫn lắng nghe. Hiện giờ ông Lý Cường, người đã bị suy giảm đáng kể địa vị, đang lên tiếng, các công ty từ nhiều quốc gia khác nhau có thể đã mất hứng thú. Các doanh nhân nước ngoài từ lâu đã thấy ông Lý Cường không có nhiều ảnh hưởng trong giới ra quyết định cốt lõi của ĐCSTQ. Ủy ban Trung ương Đảng đã lợi dụng khi ông Lý Cường vắng mặt để tổ chức một hội thảo tài chính đặc biệt dành cho cán bộ cấp tỉnh và cấp bộ, điều này càng khẳng định địa vị thực sự của ông Lý Cường, lời nói của ông Lý không có trọng lượng.

Để làm nổi bật bài phát biểu của ông Tập Cận Bình tại hội thảo tài chính dành cho cán bộ cấp tỉnh và cấp bộ, các phương tiện truyền thông của ĐCSTQ đã hoãn việc đưa tin về ông Lý Cường. Bài phát biểu của ông Tập Cận Bình một lần nữa nhấn mạnh sự cần thiết phải “ủng hộ sự lãnh đạo tập trung và thống nhất của Ban Chấp hành Trung ương Đảng đối với công tác tài chính”, và đề xuất khẩu hiệu mới “tài chính xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc”, cho rằng “về cơ bản, khẩu hiệu mới khác với mô hình tài chính phương Tây”.

Hơn hai tháng trước, từ ngày 30 đến ngày 31 tháng 10 năm 2023, Bắc Kinh đã tổ chức hội nghị công tác tài chính. Các phương tiện truyền thông của ĐCSTQ tập trung vào bài phát biểu của ông Tập Cận Bình, và chỉ đề cập đến những thỏa thuận cụ thể về vấn đề tài chính của ông Lý Cường. Tuy nhiên, bài phát biểu bế mạc của ông Hà Lập Phong cho thấy, ông Lý Cường thực sự đã bị phớt lờ.

Ông Thái Kỳ phải mất 10 năm mới vượt qua được ông Lý Cường

Tại Đại hội toàn quốc lần thứ 20 của ĐCSTQ, ông Lý Cường trở thành nhân vật thứ hai trong ủy ban thường vụ Bộ Chính trị, còn ông Thái Kỳ đứng thứ năm. Việc ông Thái Kỳ được thăng chức vào Ban Thường vụ Bộ Chính trị từng khiến ngoại giới ngạc nhiên.

Vào tháng 3 năm 2023, ông Lý Cường lên nắm quyền Thủ tướng Trung Quốc, và sau đó trao lại quyền ra quyết định quan trọng cho Hội đồng Nhà nước. Khi ông Tập Cận Bình đi thị sát các địa phương, ông liên tục triệu tập ông Lý Cường và ông Đinh Tiết Tường (丁薛祥) đi cùng. Không có chiếc chuyên cơ nào cho chuyến thăm của ông Lý Cường.

Ông Thái Kỳ trở thành Bí thư Ban Bí thư Trung ương, nắm quyền điều hành Văn phòng Trung ương Đảng, đồng thời phụ trách công tác tuyên truyền, sau đó giữ chức Phó Giám đốc Ban An ninh Trung ương Trung Quốc và một loạt chức danh khác, trở thành một nhân vật thực sự mạnh mẽ.

Từ ngày 27 đến ngày 28 tháng 12 năm 2023, Bắc Kinh tổ chức hội nghị công tác đối ngoại, ông Tập Cận Bình triệu tập tất cả các phái viên ở nước ngoài về giảng dạy, và các quan chức cấp cao khác cùng đi nghe. Ông Tập đặc biệt gặp gỡ đại diện các phái viên ngoại giao, chỉ có ông Thái Kỳ và Vương Nghị đi cùng.

Ngày 4/1, Thường vụ Bộ Chính trị Trung Quốc họp phiên đầu tiên vào năm 2024. Như thường lệ, Hội nghị nghe báo cáo từ Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc, Hội đồng nhà nước, Hội nghị hiệp thương chính trị nhân dân, Tòa án tối cao, vv.

Ông Tập hiếm khi khen ngợi Ban Bí thư Trung ương vì “những hành động tích cực, chủ động… đã làm được nhiều việc hiệu quả trong việc thúc đẩy thực hiện các quyết định, sắp xếp của Trung ương Đảng…”.

Ông Tập thực sự đang nâng cao vị thế của ông Thái Kỳ. Vào ngày 16 tháng 1, một hội thảo đặc biệt về tài chính dành cho cán bộ cấp tỉnh và cấp bộ đã bắt đầu, ông Thái Kỳ chủ trì lễ khai mạc. Sau khi ông Tập phát biểu xong, ông Thái Kỳ kết luận rằng bài phát biểu của ông Tập có ý nghĩa rất lớn để “toàn đảng, đặc biệt là các cán bộ cấp cao, hiểu đúng về tình hình và nhiệm vụ phát triển tài chính của Trung Quốc… nâng cao toàn diện kỹ năng công tác tài chính và khả năng ứng phó rủi ro… nhằm thống nhất tư tưởng và hành động một cách hiệu quả trong việc ra quyết định và điều hành của Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Tham dự khai mạc Hội thảo có các lãnh đạo Bộ Chính trị, các cơ quan Trung ương, lãnh đạo các tỉnh, khu tự trị, thành phố trực thuộc trung ương. Theo nhà bình luận Chung Nguyên, khi lên tiếng vào dịp như vậy, ông Thái Kỳ dường như mới là nhân vật số hai thực sự trong Ủy ban Thường vụ. Đầu năm 2023, do dịch bệnh lên đến đỉnh điểm, hội thảo cán bộ cấp tỉnh, cấp bộ được hoãn lại đến ngày 7/2. Khi đó, Thủ tướng Lý Cường chủ trì lễ khai mạc và phát biểu kết luận. Một năm sau, ông Tập lợi dụng chuyến đi Thụy Sĩ của ông Lý Cường để tổ chức lễ khai mạc hội thảo, khiến ông Lý Cường trở thành nhân vật không quan trọng, và đẩy ông Thái Kỳ lên vị trí thứ hai.

Năm 1999, ông Thái Kỳ được chuyển từ tỉnh Phúc Kiến về Chiết Giang, nhưng phải đến khi ông Tập Cận Bình đến Chiết Giang vào năm 2002, sự nghiệp của ông Thái mới thực sự khởi sắc. Sau khi ông Tập trở thành lãnh đạo ĐCSTQ vào năm 2012, ông Thái Kỳ được thăng chức liên tục. Tháng 11 năm 2013, ông Thái Kỳ được bổ nhiệm làm Phó Tỉnh trưởng điều hành và Phó Bí thư Ban Lãnh đạo Đảng tỉnh Chiết Giang. Ông Lý Cường trở thành Tỉnh trưởng tỉnh Chiết Giang vào tháng 1 cùng năm, và ông Thái Kỳ trở thành cấp phó của Lý Cường.

Vào tháng 6 năm 2016, ông Lý Cường được bổ nhiệm làm Bí thư Tỉnh ủy Giang Tô. Tháng 5 năm 2017, ông Thái Kỳ trở thành Bí thư Thành ủy Bắc Kinh, hai chức vụ ngang bằng nhau. Tuy nhiên, ông Lý Cường được bổ nhiệm làm ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương, còn ông Thái Kỳ thì không.

Tại Đại hội toàn quốc lần thứ 19 của ĐCSTQ năm 2017, hai ông Thái Kỳ và Lý Cường cùng vào Bộ Chính trị, chính thức được thăng cấp, ông Lý sau đó được chuyển sang giữ chức Bí thư Thành ủy Thượng Hải.

Tại Đại hội toàn quốc lần thứ 20 năm 2022, cả hai ông đều được đề bạt vào Thường vụ Bộ Chính trị cùng lúc, nhưng ông Lý Cường đứng thứ hai và ông Thái Kỳ đứng thứ năm.

Nhà bình luận Chung Nguyên nhận thấy, năm 2023, ông Thái Kỳ ngày càng trở nên mạnh mẽ và ông Lý Cường không ngừng bị lấn át. Đầu năm 2024, ông Lý Cường đi công tác nước ngoài, ông Thái Kỳ chủ trì lễ khai mạc hội thảo dành cho cán bộ cấp tỉnh và cấp bộ, tương đương với việc thực tế ông Thái Kỳ mới là nhân vật thứ hai thực sự. Mười năm sau, ông Thái Kỳ cuối cùng cũng vượt qua được ông Lý Cường.

Cơ chế ra quyết định của “Ban Chấp hành Trung ương ĐCSTQ” biến dạng

Theo nhà bình luận Chung Nguyên, diễn biến chính trị ngày 16/1 cho thấy rõ “Ban Chấp hành Trung ương Đảng ĐCSTQ đã nắm quyền tài chính, kinh tế và Quốc vụ viện bị gạt ra ngoài lề. Trong cuộc xung đột nội bộ trong phe của ông Tập, ông Lý Cường ngày càng mất quyền lực, ông Thái Kỳ trở nên mạnh mẽ hơn, và cơ chế ra quyết định của “Ban Chấp hành Trung ương Đảng” ngày càng biến dạng.

Ông Lý Cường đã đến thăm Thụy Sĩ với tư cách là Thủ tướng Trung Quốc, nhưng chuyến thăm của ông rõ ràng cho thấy vị thế của ông đã bị suy giảm. Trước đây, Thủ tướng Trung Quốc, nhân vật đứng thứ hai trong đảng, vẫn có quyền hạn nhất định. Về đối ngoại, trên danh nghĩa Thủ tướng là quan chức hành chính cao nhất của Trung Quốc, khi tiếp khách nước ngoài không cần phải luôn nói về cấp trên của mình.

Ngày nay, các hoạt động đối ngoại mà ông Lý Cường tham gia đã trở nên hình thức hơn, ông không có thực quyền giải quyết những tình huống cụ thể, và các chuyến thăm nước ngoài ít có ý nghĩa thực tế.

Khi phát biểu tại Diễn đàn Davos, Thụy Sĩ, như thường lệ ngay từ đầu, ông Lý Cường đã đặt ông Tập Cận Bình lên trước, cố ý hạ thấp vị trí của mình, do đó, theo nhà bình luận Chung Nguyên, sức nặng bài phát biểu của ông Lý đương nhiên giảm đi rất nhiều.

Số lượng nguyên thủ quốc gia tham gia Diễn đàn Davos tương đối hạn chế, Tân Hoa Xã chỉ đề cập đến nước chủ nhà Liên bang Thụy Sĩ, Tổng thống Viola Amherd của Thụy Sĩ, cũng như Tổng thống Tharman Shanmugaratnam của Singapore, Quốc vương Philippe của Bỉ, vv.

Tiêu chuẩn của diễn đàn không cao. Theo nhà bình luận Chung Nguyên, có vẻ như ông Lý Cường đã cố tình được sắp xếp để rời Bắc Kinh và vắng mặt trong cuộc họp chính trị do “Ban Chấp hành Trung ương Đảng” tổ chức.

Ông Chung Nguyên nhận định, nếu ông Lý Cường đến thăm một quốc gia nào đó trong tương lai, ông có thể sẽ khó thu hút được sự chú ý từ các quốc gia này. Chính sách ngoại giao của Bắc Kinh giống như tự cắt đứt tay chân của chính mình.

Ông Mã Triều Húc (马朝旭) Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc, đi theo ông Lý Cường đến Thụy Sĩ, trong khi Bộ trưởng ngoại giao Vương Nghị tự mình đến thăm Ai Cập, Tunisia, Togo, Cote d’Ivoire, Brazil và Jamaica. Ông Vương Nghị tạm thời không cần phải ở cạnh ông Tập, những quốc gia ông Vương đến thăm cũng không phải là quan trọng hay cấp bách, nhưng có vẻ như ông Vương Nghị không thể đi cùng ông Lý Cường trong các chuyến thăm của mình.

Ông Lý Cường tuyên bố đơn phương miễn thị thực cho Thụy Sĩ, cùng với thử nghiệm miễn thị thực trước đó cho Pháp, Đức, Ý, Hà Lan và Tây Ban Nha. Bắc Kinh đang cố gắng thu hút đầu tư nước ngoài, nhưng có thể không hiệu quả. Các quan chức Đài Loan thông báo rằng đầu tư của các doanh nhân Đài Loan vào Trung Quốc trong năm 2023 là khoảng 3 tỷ USD, mức thấp nhất trong 21 năm, và là năm thứ hai liên tiếp thấp hơn so với đầu tư vào các quốc gia mới hướng về phía Nam. Động thái của doanh nhân Đài Loan cho thấy, chuỗi cung ứng đang tăng tốc tổ chức lại để rời khỏi Trung Quốc.

Nhà bình luận Chung Nguyên cho rằng, bài phát biểu của ông Lý Cường và việc công bố miễn thị thực một chiều có thể đã được “Ban Chấp hành Trung ương Đảng” Trung Quốc quyết định từ trước, còn ông Lý Cường chỉ là một chiếc micro truyền thông tin. Cơ chế điều hành của ĐCSTQ đã quay trở lại trạng thái “hai tầng” trước cải cách mở cửa, sự bất thường trong cơ chế ra quyết định đã gây ra hàng loạt hậu quả tiêu cực trong năm 2023.

Vào ngày 16 tháng 1, một hội thảo tài chính đặc biệt dành cho cán bộ cấp tỉnh và cấp bộ của ĐCSTQ đã được tổ chức, cùng ngày, tỷ giá hối đoái giữa đồng Nhân dân tệ trong nước và đồng đô la Mỹ đã giảm xuống dưới mốc 7,2. “Ban Chấp hành Trung ương Đảng” một lần nữa nhấn mạnh “sự lãnh đạo tập trung và thống nhất về công tác tài chính”. Theo nhà bình luận Chung Nguyên, điều này rõ ràng khiến ngoại giới mất niềm tin. Lời nói suông của ông Lý Cường về việc “xây dựng lại niềm tin” ở Davos chẳng có ích gì.

So với người tiền nhiệm Lý Khắc Cường, ông Lý Cường kém hơn rất nhiều về năng lực và kinh nghiệm quản lý kinh tế. Nhưng ngoài ông Lý Cường, trong phe ông Tập hầu như không có ứng cử viên nào khác. Ít nhất ông Lý Cường đã từng giữ chức Tỉnh trưởng tỉnh Chiết Giang, trong khi những người khác lý lịch còn không bằng. Ông Lý Cường nay lại bị gạt ra ngoài và “Ban Chấp hành Trung ương Đảng” phụ trách kinh tế và tài chính, điều này càng làm tình hình trở nên tệ hơn.

ĐCSTQ tự mình tạo ra sự hỗn loạn lớn hơn

Theo nhà bình luận Chung Nguyên, Ban Chấp hành Trung ương ĐCSTQ không thực sự hiểu về tài chính nên đã đưa ra khẩu hiệu mới là “tài chính xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc”, cố tình phân biệt với “mô hình tài chính phương Tây”.

Biết vốn đầu tư nước ngoài khó quay trở lại, khi tô vẽ miếng bánh “quyền lực tài chính”, nhà lãnh đạo Trung Quốc cũng cho rằng cần “ngăn ngừa, tháo gỡ rủi ro tài chính, nhất là rủi ro hệ thống”; đồng thời yêu cầu giám sát tài chính phải quyết liệt, mặt khác cũng đề xuất “không được hành động liều lĩnh”.

Theo nhà bình luận Chung Nguyên, có lẽ nhiều cán bộ và cấp tỉnh đã bối rối. Cuối cùng ông Tập nói: “Lãnh đạo các cấp phải nâng cao tư duy tài chính và năng lực công tác tài chính”. Ông Thái Kỳ đã lặp lại lời kêu gọi của ông Tập, kêu gọi “thống nhất tư duy và hành động trong việc ra quyết định và điều động của Ban Chấp hành Trung ương Đảng”.

Nhiều quan chức cấp cao không dám nói “không”, nhưng có thể họ đang lẩm bẩm trong lòng rằng, đi theo một “ban chấp hành trung ương đảng” như vậy, sớm muộn gì cũng sẽ xảy ra chuyện lớn. Cải cách thể chế trung ương đã gạt Thủ tướng Quốc vụ viện ra ngoài, nếu cải cách thể chế các tỉnh, thành phố cũng đòi hỏi phải loại bỏ các Tỉnh trưởng và phó tỉnh trưởng, buộc bí thư tỉnh ủy, thành ủy phải học cách quản lý tài chính, kinh tế, e rằng họ sẽ phàn nàn hết lần này đến lần khác.

Đỉnh dịch hiện vẫn chưa rút, các quan chức cấp cao của ĐCSTQ thường xuyên bị triệu tập đến Bắc Kinh để đào tạo và không đeo khẩu trang, gây ra rủi ro đáng kể.

Ngày 16/1, Văn phòng Thông tin Hội đồng Nhà nước Trung Quốc đã tổ chức họp báo. Ông Lôi Chính Long, Giám đốc Cục Phòng chống bệnh truyền nhiễm thuộc Cục Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Trung Quốc, cho biết, “dự kiến, dịch Covid – 19 chủng mới có thể bùng phát ở một mức độ nhất định vào dịp Tết, nhiều nơi trên cả nước có thể tiếp tục xuất hiện nhiều loại dịch bệnh khác nhau. Bệnh nhân có xu hướng nhiễm các bệnh truyền nhiễm đường hô hấp xen kẽ hoặc đồng dịch.

Tuyên bố này trái ngược với tuyên bố của Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc đưa ra hai ngày trước. Vào ngày 14 tháng 1, Mễ Phong (米锋), người phát ngôn Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc, cho biết số lượt khám tại phòng khám sốt tại các cơ sở y tế trên cả nước đã giảm dần. Vậy tuyên bố của ai là đúng?

Ngày 10/1, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc (CCD) đã ban hành báo cáo về dịch bệnh, cố tình hạ tỷ lệ dương tính với COVID-19 xuống 0,8% trong tuần cuối cùng của năm 2023; tuy nhiên, tỷ lệ dương tính với virus cúm lên tới 45%, đồng thời tiếp tục ghi nhận 11 trường hợp tử vong vì dịch bệnh. Các chuyên gia của CDC vẫn chưa giải thích được lý do tại sao họ cố tình đưa tỷ lệ dương tính với cúm rất cao trong báo cáo về dịch Covid-19, rồi nói dối tình hình dịch Covid-19 rất thấp.

Theo nhà bình luận Chung Nguyên, đây cũng là thực hiện quyết định của “Ban Chấp hành Trung ương Đảng”. Dịch bệnh tiếp tục lây lan từ năm 2023 đến năm 2024. Trong bối cảnh đó, sự hỗn loạn chính trị của Trung Quốc cũng lan rộng đến năm 2024. Vấn đề quân sự của Trung Quốc cũng vẫn chưa kết thúc, ĐCSTQ đã can thiệp vào cuộc bầu cử ở Đài Loan và chịu thất bại nặng nề, các cải cách tài chính, kinh tế, ngoại giao và thể chế dưới sự kiểm soát của “Ban Chấp hành Trung ương Đảng” có khả năng sẽ tạo ra những rắc rối lớn.

(Nguồn: aboluowang.com)