Chỉ một tuần trước khi trận lũ lụt gây thương vong lớn quét qua miền trung châu Âu, Cộng hòa Séc dường như đã đạt được một chiến thắng nhỏ trong việc kiểm soát ngân sách, dự kiến sẽ là quốc gia đầu tiên trong khu vực đạt được mục tiêu thâm hụt ngân sách dưới 3% GDP theo quy định của Liên minh Châu Âu.
Giờ đây, chiến thắng nhỏ nhoi đó đối với tài chính công đang bị đe dọa khi Cộng hòa Séc và Ba Lan, những quốc gia gánh chịu hậu quả nặng nề nhất của trận lũ lụt, đang phải tính toán thiệt hại do trận lụt tồi tệ nhất tấn công khu vực này trong ít nhất hai thập niên qua.
Dựa trên ước tính của các quan chức địa phương, thiệt hại về cơ sở hạ tầng có thể lên tới tổng cộng 10 tỷ USD chỉ riêng ở hai quốc gia này.
Bộ trưởng tài chính Ba Lan cho biết 5,6 tỷ USD được phân bổ từ các quỹ của EU sẽ trang trải một số, nhưng không phải toàn bộ chi phí phục hồi sau lũ lụt.
Sự kiện này làm trầm trọng thêm những thách thức tài chính mà miền Trung châu Âu phải đối mặt, bao gồm ảnh hưởng của đại dịch Covid – 19, lạm phát gia tăng sau cuộc chiến ở Ukraina, và chi tiêu quốc phòng tăng.
Kể từ khi xảy ra đại dịch, khi các quốc gia thành viên EU gạt bỏ điều khoản của khối là phải duy trì mức thâm hụt hàng năm ở mức 3% tổng sản phẩm quốc nội, thâm hụt ngân sách trong khu vực đã tăng vọt lên tới 9% GDP ở Romania và 7% ở Ba Lan và Hungary.
Lạm phát và bầu cử ở Ba Lan, Hungary và Romania càng cản trở việc các nước này cắt giảm thâm hụt.
Đầu tư quân sự cao hơn, chi tiêu cho lương hưu theo lạm phát và chi phí trả nợ tăng cũng đang làm căng thẳng ngân sách.
Hôm 19/9 theo giờ địa phương, Bộ tài chính Séc cho biết họ sẽ phân bổ 1,3 tỷ USD, tương đương 0,4% GDP, để khắc phục thiệt hại do lũ lụt trong sửa đổi ngân sách năm 2024, cao hơn 25% so với ước tính ban đầu của chuyên gia kinh tế David Havrlant vào đầu tuần này.
Điều này có thể đẩy thâm hụt của Séc lên gần mức 3% theo quy định của EU, tăng so với mục tiêu ban đầu là 2,5%, với mức thâm hụt của năm tới hiện cũng được dự báo cao hơn các kế hoạch trước đó.
Steffen Dyck, Phó chủ tịch cấp cao của Moody’s Ratings, cho biết, khu vực này dường như đã chuẩn bị tốt hơn so với trước đây để ứng phó với lũ lụt, nhưng nơi này vẫn phải đối phó với các sự cố và tác động kinh tế thường xuyên hơn từ lũ lụt.
Áp lực bất ngờ lên tài chính của Séc làm nổi bật quy mô thách thức mà các nước thành viên phía đông EU còn lại đang phải đối mặt, vẫn đang vật lộn với mức thâm hụt lớn hơn, từ gần 7% ở Romania đến hơn 5% ở Ba Lan và Hungary.