Một ngày của hoàng đế nhà Thanh có gì đặc biệt? Giáo dục và tôn giáo là hai phần không thể tách rời đối với thế giới quan của các vị vua anh minh nhà Thanh.
Là triều đại quân chủ cuối cùng của Trung Quốc, nhà Thanh được thành lập vào thế kỷ 17 khi quân Mãn Châu từ vùng Đông Bắc lạnh giá vượt qua Vạn Lý Trường Thành và lật đổ triều đại nhà Minh đang suy tàn.
Trong 250 năm tiếp theo, những người ngoại bang này đã thống trị hàng trăm triệu người Trung Quốc bằng cách chấp thuận theo văn hóa Trung Hoa. Dưới sự thống trị của họ, lãnh thổ Trung Quốc đã tăng lên gấp ba lần và đế chế Trung Hoa được các nhà tư tưởng vĩ đại của Thời kỳ Khai sáng ở Tây phương vô cùng kính phục.
Làm nên sự vĩ đại và hưng thịnh của một vương triều chính là công sức to lớn của các vị hoàng đế. Không chỉ có tài trị quốc, các vị hoàng đế nhà Thanh còn tạo dựng cho bản thân một lối sống kỷ luật cao và một đời sống tinh thần phong phú.
Thức dậy từ sớm và chuẩn bị thiết triều
Là một phần nhỏ của đại dân số Trung Hoa, dân tộc Mãn Châu đã tồn tại suốt một thời gian dài nhờ phương thức cai trị hiệu quả và hài hòa của các vị hoàng đế. Điều hành triều chính và đất nước từ Tử Cấm Thành tại kinh đô Bắc Kinh ở phía Bắc Trung Quốc, các hoàng đế nhà Thanh đã sống một cuộc đời siêng năng và cần mẫn.
Đặc biệt, ba vị hoàng đế tuyệt vời là Khang Hi, Ung Chính và Càn Long, những người nắm quyền trị vì trong khoảng 140 năm đã mang lại cho đất nước những tháng ngày thịnh vượng. Các vị đế vương luôn luôn được tưởng nhớ tới không chỉ bởi những đóng góp to lớn và quan trọng mà còn ở lối sống chuẩn tắc và những kỷ luật của bản thân họ.
Một ngày của hoàng đế sẽ bắt đầu vào lúc 5h sáng, ông làm các công việc cá nhân và thay y phục. Áo choàng của hoàng đế được lựa chọn phù hợp với từng mùa, từng tháng, từng sự kiện và thậm chí từng thời điểm khác nhau trong ngày.
Sau khi thay trang phục, ông sẽ bái Phật và dành buổi sáng của mình để tiếp thu các bài học lịch sử được truyền lại từ tổ tiên. Thông qua liên tục học tập và học hỏi, ông sẽ có thêm cảm hứng và khao khát điều hành tốt hơn đất nước của mình.
Lúc 7h sáng, hoàng đế đã hoàn thành việc nghiên cứu sử sách và bắt đầu dùng bữa điểm tâm. Theo phong tục Mãn Châu, các vị vua nhà Thanh ăn hai bữa chính mỗi ngày, một vào buổi sáng, một vào đầu giờ chiều. Bộ phận tạp vụ và Phòng Nội vụ của triều đình sẽ phụ trách chăm lo cho bữa ăn của hoàng đế.
Chú trọng việc hoạch định các chính sách
Các hoàng đế nhà Thanh vĩ đại nhất thường tổ chức các buổi lên triều sớm, nhanh chóng và đều đặn. Chính trong thời gian thiết triều, hoàng đế sẽ tuyên bố những chính sách và ban hành các chiếu lệnh.
Các văn võ bá quan đại diện cho các cơ quan tư vấn khác nhau và các cơ quan triều đình sẽ đệ trình các báo cáo hoặc tấu chương lên hoàng đế, và ông sẽ đọc vào lúc ăn sáng. Sau đó hoàng đế sẽ triệu tập những vị quan đến để gặp riêng từng người trong danh sách các vị quan có sẵn do một thái giám trình lên. Sau đó hoàng đế sẽ thiết triều trong khoảng 1 giờ 30 phút.
Buổi chầu chỉ bắt buộc vào một vài ngày của Âm lịch và thường bắt đầu vào lúc 9h 30 phút sáng. Nhưng các hoàng đế siêng năng sẽ tổ chức các buổi họp thường xuyên hơn. Điển hình là buổi thiết triều của Hoàng đế Khang Hi (1654-1722) bắt đầu vào lúc 9h sáng và ông gặp các quan chức gần như hàng ngày.
Sau các buổi chầu, hoàng đế thường lui về thư phòng của mình để giải quyết các tấu chương. Một cây bút son chu sa được thiết kế riêng cho hoàng đế để ông để viết lời ghi chú hoặc phê chuẩn các tấu chương.
Vào những ngày bận rộn, hoàng đế có thể phải thức đến tận đêm khuya để xem lại các chính sách điều hành của mình.
Một ngày của hoàng đế luôn bận rộn các sự kiện và họ làm việc với hiệu quả cao. Có thể tổng kết lại thời gian biểu một ngày của hoàng đế như sau:
5 giờ: Bái Phật và tự xem xét bản thân: Không chỉ các quan lại triều đình phải sẵn sàng cho buổi thiết triều từ 4 giờ sáng mà hoàng đế cũng thức dậy từ rất sớm. Hàng ngày ông hành lễ bái Phật vào lúc 5 giờ sáng và học tập các bài học giáo huấn từ tổ tiên. Bái Phật, cầu nguyện vào buổi sáng và buổi tối là truyền thống do hoàng đế Thuận Trị truyền lại và là điều tất cả các đời hoàng đế đều coi trọng.
7 giờ: Hoàng đế dùng bữa sáng xong sẽ đọc các tấu chương do thái giám trình lên và quyết định những quan viên sẽ gặp.
9 giờ 30: Hoàng đế thiết triều. Trong buổi chầu khoảng 90 phút, hoàng đế sẽ gặp các quan thần để bàn việc triều chính và đưa ra các quyết định, chính sách. Các bộ phận cố vấn cũng tham gia trợ giúp hoàng đế cai trị đất nước.
11 giờ: Hoàng đế ăn trưa và xử lý các công việc giấy tờ, xem xét các bản tấu trình trước giờ ngủ trưa.
14 giờ 30: Học tập và giải trí. Các bậc đế vương của triều đại nhà Thanh rất tập trung và đầu tư vào giáo dục. Buổi chiều thường là thời gian dành cho việc đọc sách hoặc các hoạt động văn hóa khác như thơ ca và âm nhạc và thường có sự góp mặt của các phi tần.
17 giờ: Thời gian này dành cho các nghi lễ và đức tin. Các hoàng đế nhà Thanh đều sùng đạo và nghiêm khắc tu luyện bản thân. Họ tổ chức các nghi lễ pháp sư đã được tổ tiên Mãn Châu thực hiện. Ngoài ra còn các nghi lễ Phật giáo.
21 giờ: Hoàng đế thường đi ngủ sớm từ 9h tối, để họ có thể thức dậy trước bình minh vào ngày hôm sau. Cuộc sống của các hoàng đế thực sự có tính kỷ luật cao và họ tập trung cao độ vào từng việc họ làm. Ngay cả các hoạt động giải trí cũng là để hàm dưỡng tâm hồn, bồi đắp đức tin Thần Phật và làm phong phú đời sống tinh thần.
Coi trọng đời sống tinh thần và thiền định
Nếu hoàng đế không bận rộn với công việc triều chính, ông có thể dành buổi chiều để đọc sách hoặc thưởng thức một số thú vui tao nhã như vẽ tranh, làm thơ hoặc xem kinh kịch.
Giáo dục và tôn giáo là hai phần không thể tách rời đối với thế giới quan của các vị vua anh minh nhà Thanh, bắt đầu từ Thuận Trị – hoàng đế đầu tiên cai trị toàn cõi Trung Hoa đồng thời là người thiết lập truyền thống tín ngưỡng và thờ Phật hàng ngày.
Bởi vì buổi sáng dành phần lớn thời gian cho công việc nên Hoàng đế sẽ tham dự vào các nghi thức cầu nguyện của Phật giáo hay các nghi lễ của các pháp sư được truyền lại theo phong tục Mãn Châu vào buổi tối. Tất cả các nghi lễ quan trọng như tôn trọng Thiên Địa, nghi lễ đất đai và mùa màng, chắc chắn sẽ có sự tham dự của các vị đế vương và đích thân ông sẽ chủ trì nghi lễ này.
Những vị vua cai trị thành công nhất của triều đại nhà Thanh cũng là những người có tâm tính cao, coi trọng tâm linh và họ đã viết nhiều về vấn đề tu luyện và triết lý Phật giáo. Tất cả các hoàng đế cũng đã nhận được các bài học truyền thống từ những người thuộc giới tu luyện. Ngay cả nơi ở của nhà vua cũng có tên là Dưỡng Tâm điện.
Các hoàng đế nhà Thanh cũng là những nghệ sĩ tài năng nhiều thành tựu. Vua Càn Long (1736-1795) nổi tiếng với tài thư pháp, còn vua Khang Hi đã dành thời gian rảnh để nghiên cứu về âm nhạc của cả phương Đông và phương Tây.
Người Mãn Châu truyền bá nghệ thuật và văn hoá từ thuở đầu cai trị đất nước và không còn nghi ngờ gì, điều đó đã góp phần vào sự thành công trong việc cai quản Trung Quốc của triều đại nhà Thanh.
Có thể thấy rằng, bắt đầu một ngày mới bằng việc thành tâm bái Phật và soi xét bản thân, đã giúp các vị hoàng đế nhà Thanh vẫn có thể giữ tâm mình bình thản giữa bộn bề công việc. Có lẽ, cũng nhờ vậy mới thực sự xứng danh ‘Thiên tử’, vừa hợp với lòng dân lại tuân theo mệnh trời.
Thiên Uy