Trong lịch sử Trung Quốc, có thể thấy Lưu Bang là một hoàng đế kỳ lạ, vốn dĩ xuất thân từ một kẻ thất nghiệp lang thang nhưng cuối cùng có thể chuyển núi, lấp sông, thống nhất thiên hạ, lập lên triều đại nhà Hán huy hoàng 400 năm.

Trong quá trình này, có thể thấy chiếm cứ được Ba Thục chính là bước đi tối quan trọng, là gây dựng nên nền móng cho bá nghiệp của Lưu Bang. Tuy nhiên, khi đến cuối thời Đông Hán, hậu nhân của Lưu Bang là Lưu Bị phải đối diện với cảnh nước mất, nhà tan, thiên hạ điêu tàn, lại cũng cùng với một xuất phát điểm giống Lưu Bang trước đây.

Lưu Bị xuất thân nghèo khó, rồi cũng chiếm được Ba Thục, dựng lên ngọn cờ phục hưng Hán thất. Tiếc thay, cuối cùng không những đại nghiệp bất thành mà phải khó khăn lắm mới có thể lập nên nhà Thục. Vậy nguyên nhân vì đâu?

Đại nghiệp bất thành mà phải khó khăn lắm mới có thể lập nên nhà Thục của Lưu Bị. Vậy nguyên nhân vì đâu? (Ảnh: youtube.com)

Đất đai giàu có

Khi Lưu Bang bắt đầu dẫn đại quân của mình vào Ba Thục thì đã biết đây là một nơi hiểm địa. Ba Thục là nơi dễ thủ khó công, đây là một trong những nơi yếu địa chiến lược của Lưu Bang. Lúc đầu khi Lưu Bang dẫn quân vào Ba Thục, đây tuy là một nơi hoang vắng, nhưng thổ nhưỡng phì nhiêu. Sau này khi Lưu Bang đánh bại Chương Hàm trấn thủ Quan Trung hay Tư Mã Hân… các cứ địa của Quan Trung đều quy dần thuộc về Lưu Bang.

Nhà Tần lúc này đã diệt vong, nhưng Quan Trung lại là đô thành của nhà Tần, giàu có, đông đúc vượt xa so với những nơi khác. Vậy nên Lưu Bang không chỉ có được kho lương thảo Ba Thục đầy đủ mà còn chiếm được sự dồi dào của Quan Trung.

Còn Lưu Bị thời Tam Quốc, đô thành của nhà Hán đã chuyển đến Lạc Dương, cứ địa Quan Trung kinh tế đã đi vào cảnh lụi tàn, lạc hậu, không thể so bì với thời kỳ nhà Tần.

Nhân tài

Khi Lưu Bang đoạt thiên hạ, có thể nói là nhân tài đông đúc, kiện toàn, về mưu lược thì có Trương Lương, hậu cần thì có Tiêu Hà, võ tướng thì có Hàn Tín cộng thêm Phàn Khoái, Lộ Quán, Chu Bột, Tào Tham… toàn là những nhân tài kiệt xuất.

Về phần Lưu Bị, sự khác biệt lại là quá lớn, tuy có được mấy võ tướng như Quan Vũ, Trương Phi, Ngụy Diên nhưng đây chỉ thuộc hàng tướng mạnh về thực chiến cá nhân, còn năng lực lãnh đạo, thống lĩnh ba quân lại yếu, về cơ bản chẳng cách nào so sánh được với Hàn Tín thời kỳ Hán Sở tranh hùng.

Nói về mưu lược thì Trương Lương có thể được so được với Gia Cát Lượng, Bàng Thống cũng có thể miễn cưỡng so với Tiêu Hà. Nhưng tài năng của Hàn Tín thì quả thật nhà Thục không ai có thể theo kịp, cho dù đó là đệ nhất dũng tướng như Quan Vũ.

Tài năng của Hàn Tín thì quả thật nhà Thục không ai có thể theo kịp. (Ảnh: dkn.tv)

Cục diện thiên hạ

Thế cục thiên hạ thời Lưu Bang, các nước chư hầu đa phần là khác họ tộc nên dễ lôi kéo phản gián, địch thủ chủ yếu chỉ có một, không ngại người khác hạ thủ sau lưng. Ngay cả khi Hàn Tín ở đất Tề khi xưa cũng chưa từng bị phản kháng.

Còn thế cục của Lưu Bị thời Tam Quốc, địch thủ chủ yếu có 2 nhà, Tào Tháo và Đông Ngô. Đông Ngô tuy đã liên minh với Lưu Bị nhưng trên thực tế chiến tranh không có tình bạn bất biến, chỉ có lợi ích bất biến. Thực tế là sau trận Bích Xích thì Kinh Châu, Quan Vũ, Di Lăng đây đều là những vết thương không thể lành của nhà Thục. Còn nhà Ngụy, dù sao cũng không tạo nên tổn thất nặng nề như vậy cho nhà Thục.

Địch thủ của Lưu Bang khi đó là Hạng Vũ. Hạng Vũ tuy là một chiến thần dũng mãnh vô song, nhưng lại là người không có mưu lược dài lâu. Ngược lại, địch thủ của Lưu Bị là Tào Tháo, văn võ toàn tài, cầm quân đánh trận, mưu lược quốc gia đều cao tay hơn Hạng Vũ, là một địch thủ khó nhằn. Về phía Tôn Quyền, tuy võ lược không mạnh, nhưng mưu lược lại hơn người, sở trường lại giỏi chính trị.

Quốc lực nhỏ bé

Thế cục cuối thời Đông Hán thiên hạ chia ba, Lưu Bị tuy cắt cứ Ba Thục xưng đế, nhưng nhà Thục nhân khẩu, binh sĩ lại ít hơn so với hai địch thủ còn lại. Địch thủ Tào Tháo lại chiếm quá nửa thiên hạ, thực lực kinh tế, chính trị, quân đội đều vượt quá xa so với Lưu Bị.

Hán Sở tranh hùng, Lưu Bang tuy đối diện với chiến thần Hạng Vũ nhưng sau khi Hàn Tín đánh đông dẹp bắc, chiếm Yến, diệt Triệu, phá Ngụy, cướp Tề, Lưu Bang lúc này có thể nói cũng đã có được già nửa thiên hạ, cộng thêm có không ít chư hầu bỏ cuộc, thế lực của Lưu Bang lúc này quá lớn, đánh bại Hạng Vũ cũng là lẽ tất nhiên.

Thế cục cuối thời Đông Hán thiên hạ chia ba, Tào Tháo chiếm quá nửa thiên hạ, thực lực kinh tế, chính trị, quân đội đều vượt quá xa so với Lưu Bị. (Ảnh: dkn.tv)

Số kiếp đã định

Vạn vật trên đời đều có thành trụ hoại diệt, có sinh lão bệnh tử định ra cho mỗi người mỗi việc, thiên hạ hợp hợp rồi lại tan tan đó là định số, sức người khó tránh. Ngay sau khi Lưu Bị 3 lần đến lều tranh tìm Gia Cát Lượng, gặp được Châu Bình cũng đã nói với Lưu Bị:

“Ông lấy việc dẹp loạn làm chủ yếu, thế cũng là nhân đức rồi. Nhưng từ xưa đến nay, khi yên khi loạn bất thường. Từ khi Cao tổ chém rắn khởi nghĩa, trừ được nhà Tần vô đạo, thế là hết đời loạn sang đời thái bình. Đến đời vua Ai đế, Bình đế nhà Hán đã được hơn hai trăm năm, thái bình lâu rồi, Vương Mãng thoán nghịch, thế là hết đời trị lại đến đời loạn.

Về sau vua Quang Vũ trung hưng, sửa sang cơ nghiệp, thế là lại hết đời loạn sang đời trị đó. Từ bấy cho đến nay được hai trăm năm rồi, dân hưởng thái bình đã lâu thì can qua bùng nổ, đây chính là thời kỳ từ yên đến loạn, chưa dễ bình định ngay được. Tướng quân muốn khiến Khổng Minh chuyển xoay trời đất, chắp vá càn khôn, tôi e khó lắm, chỉ uổng hơi sức mà thôi. Tướng quân chẳng nghe người ta nói: “Thuận trời thì an nhàn, trái trời thì vất vả”, “Số đã định, thì không chống lại được” hay sao?”.

Đây có thể nói, việc nhà Hán phải lụi tàn nó đã là định số, dù cho Lưu Bị có được Gia Cát Lượng, dụng binh như Thần, hay có thêm bất cứ ai ra sức trợ giúp thì việc nhà Hán diệt vong, Lưu Bị không thể thống nhất thiên hạ đó cũng là điều không thể tránh khỏi. Ngay cả Thủy Kính Tiên Sinh cũng đã dự đoán được kết cục này trước khi Gia Cát Lượng xuống núi: “Tuy Khổng Minh gặp được minh chủ nhưng lại không gặp đúng thời”.

Đúc kết lại những yếu tố trên, có thể nói, nhà Hán diệt vong là số Trời, mà Lưu Bị không thể thống nhất giang sơn đó là định số.

Minh Vũ

Từ Khóa: