Mọi chuyện trên đời luôn tuân theo quy luật “có được ắt có mất”. Tình yêu có thể mang lại niềm vui, nhưng cũng mang đến không ít đau khổ. Tiền tài có thể mang lại giàu sang, nhưng cũng kèm theo không ít phiền não. Thành công có thể khiến bạn vui vẻ, nhưng đến khi thất bại nỗi thống khổ lại càng mạnh mẽ hơn.
Nếu đạt được mục đích mà bạn vẫn hằng mong đợi, đó thật là niềm vui. Tuy nhiên khi mất đi, bạn cũng sẽ cảm thấy bi thương ngang bằng như vậy. Khi bạn nhận được, đó là tám phần hạnh phúc, còn khi mất đi, cũng là tám phần đau khổ.
Có người vì làm giàu mà phải đánh đổi sức khỏe, gia đình hay tình cảm. Có người trong sự nghiệp và thành tựu mất đi ba phần, nhưng chất lượng cuộc sống, sức khỏe hoặc thời gian lại nhiều hơn ba phần. Có những thứ nhìn vào thì thấy như bất công, nhưng nếu nghĩ kỹ một chút, bạn sẽ cảm thấy mọi thứ thật ra đều công bằng.
Có người nghĩ rằng người giàu thường sẽ hạnh phúc hơn, đây thật là nhận thức sai lầm. Một người nghèo chỉ cần có vài trăm đồng liền thấy vui, nhưng người giàu phải bỏ ra hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu mới có được niềm vui như vậy.
Tiền của càng tăng lên, thì giá trị đồng tiền lại càng giảm xuống. Khẩu vị càng nặng, thì khả năng cảm nhận hương vị lại càng kém đi. Khi bụng rất đói, một chiếc bánh bao bỗng trở nên thơm ngon hấp dẫn. Nhưng khi đã thưởng thức 5, 6 chiếc bánh rồi, cảm nhận lúc này không còn như ban đầu.
Chuyện đời là vậy: Có quá nhiều tiền thì sợ bị cướp giật, nhà quá lớn lại sợ phải quét dọn, ăn quá nhiều lại sợ sẽ phát phì… Bạn có biết, tỷ phú đại gia nay ăn gì? Họ đều đang ăn trái cây, rau củ, ngô khoai, và ngũ cốc, lại uống nước rau má, bí đao, lúa mạch, hết thảy đều từng là thức ăn của hộ nghèo.
Điều này khiến tôi nhớ đến câu chuyện cổ:
Một con cáo nhìn thấy giàn nho bên trong bức tường rào, những chùm chín mọng núc nỉu trên cây khiến con cáo thèm nhỏ dãi muốn ăn. Nó đi vòng quanh vòng quanh, cố tìm kiếm một lối vào, cuối cùng nó thấy một kẽ hở, nhưng kẽ hở quá nhỏ nên nó không cách nào chui lọt được.
Thế là, nó chờ ở bên ngoài tường rào nhịn đói suốt 6 ngày, đến lúc thân mình nó gầy khô lại, nó mới chui vào được hàng rào. Tuy nhiên sau bữa đánh chén no nê nó phát hiện cái bụng no căng kia khiến nó không cách nào chui ra ngoài được nữa. Vì vậy, nó lại nhịn ăn 6 ngày, khiến thân thể gầy khô lần nữa, nó mới có thể chui ra qua kẽ hở nhỏ ban đầu. Vì vậy, có được thì phải mất, khi mất thì sẽ được, tổng số luôn là như nhau, chẳng phải vậy sao? Điểm kết thúc lại quay trở về điểm bắt đầu, điểm bắt đầu nguyên vốn đã là điểm kết thúc.
Cho dù có trong tay cả thế giới, chúng ta cũng chỉ có thể ngày ăn ba bữa, đêm ngủ một chiếc giường. Thậm chí có hàng trăm biệt thự, thì vẫn chỉ cần đến một mà thôi. Ngay cả khi bạn có một nghìn đôi giày, cuối cùng vẫn chỉ có thể diện một đôi. Đứng trước bữa tiệc thịnh soạn trăm nghìn món, thì cũng chỉ có thể ăn đủ một khẩu phần. Người ta đến thế gian này là để trải nghiệm, tài sản địa vị của mỗi một người dẫu cao hay thấp, nhưng cảm nhận về niềm vui và hạnh phúc lại không phân biệt cao thấp sang hèn. Chỉ là, niềm vui của những người giàu khá phức tạp, còn niềm vui của người nghèo thì đơn giản hơn, sự khác biệt chỉ ở một điểm này.
Khi bạn vui vẻ, phiền muộn cũng liền kề bên cạnh, và khi bạn đau buồn, đi kèm cũng chính là niềm vui. Cuối cùng, bạn sẽ nhận thấy rằng mọi sự phối hợp rất nhịp nhàng. Mỗi một lần đau khổ và hạnh phúc, mọi thứ bạn có được và mất đi, cái tốt và cái xấu, đến cuối cùng, tất cả là như nhau.
Có người đạt được sớm một chút, có người thì đạt được muộn một chút, nhưng tổng số mất và được sẽ là như nhau. Bạn được bao nhiêu niềm vui, khi mất đi thì sẽ có bấy nhiêu nỗi buồn. Đến khi rời bỏ thế gian này, mỗi một sự việc đều sẽ trở thành hư không cả.
Cái chết sẽ làm cho mọi thứ đều trở nên công bằng. Đến lúc nhắm mắt xuôi tay, sẽ không phân biệt người sang kẻ hèn, không phải người giàu sẽ chết dễ chịu hơn, và người nghèo thì đau đớn hơn. Cái chết sẽ tiết lộ tất cả. Có người được mười phần, đến lúc anh ta rời đi thì sẽ phải mất đi mười phần. Có người được ba, lại có người được bảy. Người có được ba, chỉ cần ba phần hạnh phúc, nhưng có được bảy phần niềm vui. Người có được bảy, là bảy phần hạnh phúc, nhưng lại chỉ có được ba phần niềm vui.
Người có được trước thì phải mất trước, người có được sau thì sẽ mất sau. Vì vậy, đời người vốn dĩ không cần phải quá so đo, không phải quá tính toán, chỉ cần tự mình trải nghiệm là được rồi.
Theo Phật Đệ Tử Văn Khố
Thuận An dịch