Chuyện tu hành nơi thế gian quan trọng ở tu tâm. Khi tâm luôn bị danh lợi chi phối người ta sẽ vì có lợi mới vui, mất lợi sẽ khổ não. Nhưng “có được tất có mất” là chân lý của thế gian, vì thế cùng với vui vẻ khi được cũng cần học cách chấp nhận khi mất.
Được vẫn dửng dưng, mất vẫn ung dung
Mỗi cuộc đời qua đi thật không khác gì một vở kịch, khi ngoảnh nhìn lại thấy thành bại chỉ là hư ảo, công danh lợi lộc cũng thành mây thành khói. Cho dù là đế vương thừa tướng hay tiểu thương sai nha, dù là anh hùng hay kẻ nhu nhược, cuối cùng cũng chỉ là một nắm đất vàng. Những dấu tích hoành tráng và rực rỡ hùng vĩ cuối cùng cũng trở thành tro bụi trong dòng sông lịch sử.
Vạn vật tự nhiên ban đầu vốn yên bình, trăng thanh gió mát. Nhưng con người trong suốt chiều dài lịch sử, vì quan niệm tư lợi nên chỉ biết tranh giành vì lợi khiến loài người chiến tranh liên miên, luôn tự hủy diệt nhau, cá lớn nuốt cá bé. Sự thay đổi của thiên tượng hiện nay là tình trạng mưa lốc lũ lụt.
Tâm thái con người quyết định hành vi, còn hành vi quyết định hướng đi của cuộc đời. Tâm hồn tự tại, tính cách phóng khoáng, tấm lòng rộng rãi, và khí chất thoát tục sẽ giúp cuộc sống êm đềm. Phải có tâm tu luyện mới có cảnh giới như thế. Giữ tâm thái khoan dung vui vẻ mới có thể có tâm cảnh yên bình và trí tuệ sáng suốt, tự tin và lạc quan đối diện với muôn vàn nghịch cảnh và gian khó, mới có thể lấy lòng khoan dung độ lượng để tha thứ cho người và chấp nhận chính mình.
Trưởng Tôn Hoàng hậu đời Đường là người biết vì đại cuộc, quên tư lợi
Có câu nói chí lý: “Được mà dửng dưng, mất mà ung dung”. Câu nói này khiến chúng ta không khỏi nhớ đến nhân vật lịch sử thời Đường được ghi chép trong “Cựu Đường thư”: Trinh Quán năm thứ 8, Trưởng Tôn Hoàng hậu bị lâm trọng bệnh, Thái tử Lý Thừa Càn trong lúc chăm sóc thân mẫu đã thưa: “Hiện đã dùng đủ mọi cách nhưng bệnh tình của thân mẫu vẫn chưa có chuyển biến gì. Giờ cho con bẩm tấu Hoàng thượng xin miễn xá tù nhân, phổ độ để cầu đạo, mong rằng cách làm này có thể tăng thêm phúc thọ cho mẫu thân”. Hoàng hậu nghe thế thì trả lời: “Sống chết không phải chuyện sức người có thể dễ dàng thay đổi được. Miễn xá là đại sự quốc gia, sao lại vì một người đàn bà như ta mà làm loạn phép tắc thiên hạ?”
Rồi Thái tử không dám tấu xin Hoàng thượng, mà chỉ kể lại với Tả Phốc Xạ (tả Thừa tướng) Phòng Huyền Linh, nhưng Phòng Huyền Linh lại đem chuyện kể lại với Đường Thái Tông, Thái Tông cùng các thần tử ai nấy đều cảm động. Các quan đại thần trong triều đều thỉnh cầu miễn xá và Đường Thái Tông nghe theo, tuy nhiên khi Trưởng Tôn Hoàng hậu biết đã cực lực phản đối, cuối cùng Thái Tông đành từ bỏ ý định.
Câu chuyện cho thấy tâm thái điềm nhiên của Trưởng Tôn Hoàng hậu khi đối diện với cảnh giới sinh tử cuộc đời, quyết không vì chuyện riêng mà phải thay đổi pháp luật xã tắc.
Sự thành tín và uy đức của con người bắt nguồn từ phẩm đức cao thượng biết hy sinh cái tôi nhỏ nhen vì đại cuộc. Trưởng Tôn Hoàng hậu xứng danh là người đức hạnh cao cả, thà chết cũng không muốn mưu lợi riêng vì bản thân và gia tộc.
Khi bệnh tình nguy kịch Trưởng Tôn Hoàng hậu đã nói lời từ biệt Đường Thái Tông, khi đó Phòng Huyền Linh vì bị Vua quở trách đã trở về nhà. Hoàng hậu nói: “Phòng Huyền Linh theo hầu Bệ hạ thời gian dài nhất, là vị tướng tài mưu kế không ai đoán được và luôn kín đáo, mọi việc đều biết dự tính trước mà không để lộ, vì thế mong Bệ hạ đừng bỏ ông ấy. Tổ tiên thần thiếp may mắn được kết thông gia cùng Bệ hạ, họ sẽ không vì đạo đức mà từ bỏ vinh quang, sau này dễ có lúc gặp nguy hiểm. Muốn bảo toàn họ thì xin đừng xếp cho họ những vị trí quan trọng. Chỉ cần để họ lấy thân phận ngoại thích thừa hành theo triều đình, như thế là may mắn cho họ rồi. Thiếp khi còn sống không có ích gì cho triều đình, giờ chết cũng không cần an táng long trọng. Thiếp xin chỉ an táng âm thầm, đừng cho ai biết. Các bậc thánh hiền xưa nay đều xem trọng việc mai táng giản tiện; chỉ có thời loạn vô đạo mới xây lăng tẩm to lớn, hao tổn sức người vô ích, bị những người hiểu biết chê cười. Thiếp thỉnh cầu hãy chôn thiếp núp vào núi, không cần xây mộ, không cần quan tài, những đồ thiết yếu chỉ dùng ngói gỗ, ma chay thật giản tiện, làm như thế chính là Bệ hạ không quên thần thiếp.”
Được mất qua đi như mây khói
Ngày 21/06 năm thứ 10 Trinh Quán, Hoàng Hậu qua đời tại điện Lập Chính, lúc vừa mới 36 tuổi. Cung nữ trong cung dâng vua Đường Thái Tông một cuốn sách tên “Nữ tắc” do Hoàng hậu biên soạn và nói: “Hoàng hậu khi còn sống đã sưu tập những câu chuyện về nữ nhân tham gia việc triều chính trong lịch sử rồi soạn thành sách này, vì người cảm thấy viết chưa được chuẩn mực nên chưa dám trình dâng. Không ngờ Hoàng hậu chưa kịp tu sửa xong thì…” Thái Tông mở sách ra xem không kìm được đã bật khóc nghẹn ngào, tiếng khóc vô cùng bi thương. Thái Tông tay cầm sách “Nữ tắc” nói với các cận thần: “Sách này của Hoàng hậu có thể lưu lại làm gương cho muôn đời!” Thái Tông còn nói, mình không phải không biết đây là mệnh trời, đau thương cũng không làm được gì; nhưng từ nay về sau vào cung điện không còn nghe được những lời khuyên nhủ của Hoàng hậu, cũng có nghĩa là đã mất đi một người phụ tá xuất sắc, ta cảm thấy vô cùng đau xót!
Lợi ích vật chất nơi trần thế rồi cũng qua đi như mây khói, giành được cũng không đáng để vui, không cần phải tự đắc huênh hoang; mất đi cũng không đáng xót xa để rồi tinh thần sa sút mà chán nản thất vọng. Tấm lòng hỉ xả quên mình sẽ luôn được tạc đá ghi vàng; phẩm đức cao thượng và tinh thần kiên trung bất khuất sẽ lưu danh sông núi, người người ngưỡng mộ. Tâm thái sống giản dị, khiêm nhường, rộng lượng giúp tâm hồn luôn thanh thản. Vạn sự đừng gò ép mà hãy thuận theo tự nhiên, đó là đạt được cảnh giới tinh thần ung dung tự tại.
Nhiều khi chúng ta liều mình cố chấp, lại thường là vật ngoài thân không đáng kể; mục tiêu khổ công theo đuổi cũng không phải là nguồn dinh dưỡng tinh thần thiết yếu. Vận may thường không có bao nhiều, mà ngược lại là muôn vàn gian khó bủa vây xung quanh.
Mỗi khi ngước nhìn ngọn núi cao tôi thường thầm ngưỡng mộ vẻ đồ sộ của nó, dù gặp mưa sa bão táp vẫn sừng sững bất động; nhìn ra biển cả mênh mông tôi thầm kinh sợ sức chứa lớn lao có thể chứa được trăm sông của nó. Tôi thầm nhủ hãy cố gắng làm sao giữ cho mình có tâm thái “được mà dửng dưng, mất mà ung dung” để đối diện khó khăn, để lòng được điềm tĩnh, yên bình.
Vân Trung Quân (云中君), secretchina
Tinh Vệ biên dịch
Xem thêm:
- Tại sao người khoan dung rộng lượng thường thành công?
- Thiền định cải thiện chất xám chỉ sau 8 tuần luyện tập
- Hoa hậu thế giới Canada và diễn viên Richard Gere lên tiếng tố cáo TQ đàn áp tự do tín ngưỡng
- Sức mạnh của tấm lòng lương thiện
- Bí quyết trường thọ của Lão Tử: Chỉ cần loại bỏ ‘Lục hại’ và ‘Tam hoạn’
- Phụ nữ nên sửa lông mày vượng tài và vượng phu như thế nào?