Kẻ tiểu nhân trách người, còn bậc quân tử thường trách mình

Ở một làng nọ, có hai gia đình sống cạnh nhau nhưng lại rất trái ngược. Gia đình ông Vương sống ở phía Đông thường xuyên xảy ra cãi vã, lâu lâu hàng xóm lại nghe thấy tiếng khóc lóc, quát tháo inh ỏi, cuộc sống rất đau khổ; còn ở phía tây. Gia đình ông Lý thì ngược lại, rất đoàn kết và hòa ái, trên khuôn mặt họ lúc nào cũng nở một cười tươi, cuộc sống vui vẻ, an lạc không gì bằng.

Một ngày nọ, ông Vương do không chịu nổi những trận chiến liên miên không dứt trong gia đình, liền đi sang nhà ông Lý xin thỉnh giáo.

“Gia đình ông làm thế nào mà lúc nào cũng có thể luôn được vui vẻ dễ chịu như thế?” Ông Vương hỏi.

“Bởi vì chúng tôi thường xuyên để xảy ra những việc sai sót”, ông Lý cười trả lời.

Trong lúc ông Vương còn đang cảm thấy ngơ ngác, khó hiểu thì bỗng dưng thấy cô con dâu của gia đình ông Lý đang vội vàng đi từ ngoài vào, vào tới phòng khách do sơ ý không cẩn thận nên bị ngã nhào. Mẹ chồng cô đang lau nhà thấy vậy vội vàng chạy lại, đỡ con dâu lên và nói: “Đều là mẹ làm sai, mẹ lau nhà ướt quá đấy mà!”.

Anh con trai đang đứng ngoài cửa phòng khách, thấy vợ ngã nhào, cũng vội vàng chạy lại: “Đều là lỗi của anh, anh đã không nói với em là phòng khách đang được lau, hại em bị ngã!”

Người con dâu sau khi được đỡ dậy cũng tự trách mình và nói: “Không! Không! Là lỗi của con, là do bản thân con không cẩn thận ạ!”

Sau khi chứng kiến hết sự việc ông Vương bỗng ngẩn người như hiểu ra gì đó.

Nếu ngay lúc đầu, người mẹ chồng trách mắng con dâu khi bị ngã là: “Sao đi đứng không có mắt à, thật đáng đời!”. Những người khác trong gia đình nếu cũng không để ý tới cảm nhận của cô ấy mà cười nhạo cô ấy, vậy thì gia đình ông Lý có thể có được không khí nhẹ nhàng, ấm áp hay không?

Có rất nhiều người luôn mang trong lòng tâm lý “đều do người khác làm sai” nên tự nhiên sinh ra một cảm giác khó có thể tiếp xúc với người xung quanh.

Cổ nhân xưa có câu: “Kẻ tiểu nhân trách người, người quân tử tự trách mình”. Thật vậy, nếu như sau khi tự xem xét lại chính mình, nhận thấy mình có chỗ thiếu sót, cần phải thay đổi, đề cao thì không chỉ có thể “chuyện lớn hóa nhỏ, chuyện nhỏ hóa không”, mà còn có thể càng ngày càng giành được sự tôn trọng từ người khác.

Kiên Định biên dịch