Thành công thường không đến bất ngờ, nhất là trong nghệ thuật. Nữ vũ công Shen Yun Angelia Wang, dù với tố chất bẩm sinh của một viên kim cương, để có thể ngày càng tỏa sáng trên sàn diễn, cũng phải nhờ những năm tháng miệt mài rèn giũa, để tâm hồn và trí tuệ của cô cũng trở nên trong suốt và lấp lánh như diện mạo trời cho, phản chiếu thiện niệm và khát khao cống hiến ngọt lành.
Một viên kim cương đã được mài giũa đến độ càng lấp lánh
Đôi khi đi xem tại nhà hát, ta cảm thấy ranh giới giữa thực tại và huyền ảo đã bị lu mờ. Lại càng như thế khi nữ vũ công này làm ta nhớ lại câu chuyện về một nàng tiên trên thiên giới, như trong câu chuyện mẹ từng kể cho ta trước khi chìm vào giấc ngủ – nàng hiện lên với sự duyên dáng, vương giả mà khoan thai, cùng những bước nhảy và xoay khỏe khoắn và tràn đầy nhựa sống; rồi, lưu lại trong ký ức ta sâu đậm nhất – đó có lẽ là vầng hào quang không có ở thế giới này, nhưng lại là điều mà thế nhân đang khao khát.. Đó là trải nghiệm của tôi khi xem tiết mục “Lady of the Moon” (Hằng Nga nơi tiên giới) – do Angelia Wang, một trong những vũ công chính của Shen Yun diễn xuất.
Khi gặp tôi, Wang đã nói về những thể hiện tinh tế của vai Hằng Nga, một trong những nhân vật thần thoại được kính trọng nhất trong lịch sử của Trung Quốc cổ đại. Trong tiết mục múa này, các cảm xúc của cô đã thực sự tuôn chảy như ánh trăng, đến mức “khán giả cũng có thể cảm nhận được dòng chảy đó”. Cô thổ lộ:
“Tôi đã hóa thân hoàn toàn vào nhân vật Hằng Nga”.
Đạt tới cấp độ có thể hoàn toàn nhập vai nữ thần cổ đại này, Wang của chúng ta đã phải trải qua biết bao sự xoay vần, cả về nghĩa đen và nghĩa bóng. Nhưng thành công của cô không thể thiếu đi những tố chất trời ban. Một thân hình mảnh dẻ, nhưng săn chắc và nhanh nhẹn, cùng với ngọn lửa đam mê hướng đến sự hoàn hảo, dường như đã được ban cho cô vì cùng một lí do – giống với lí do đã đưa cô rời khỏi Trung Quốc ở tuổi 13, đó là cô phải trở thành một trong những nữ vũ công múa cổ điển Trung Quốc được mến mộ nhất trên thế giới, và cô đã làm được.
Tại Học viện Phi Thiên ở New York – nơi bắt đầu sự nghiệp múa nghệ thuật của nhiều nghệ sỹ Shen Yun – Wang đã nhanh chóng trở nên thành thạo kĩ thuật nhào lộn, với tần suất cô thực hành kĩ thuật này là hơn 100 lần mỗi ngày.
Sự cống hiến hết mình như thế đã cho cô trái ngọt. Trong thời gian sáu năm đầu tiên tham gia đoàn lưu diễn của Shen Yun, cô đã giành tới ba huy chương vàng tại các cuộc thi múa quốc tế. Mặc dù còn trẻ tuổi, nhưng với vốn liếng nghệ thuật gần một nghìn màn trình diễn trên khắp thế giới, Wang đã trưởng thành vượt bậc so với tuổi đời của bản thân mình.
Cho dù tiến bộ nhanh chóng trên các sân khấu đẳng cấp thế giới, cô vẫn luôn theo đuổi một chủ nghĩa cầu hoàn hảo mà khiêm tốn. Wang nói: “Tôi luôn cảm thấy mình làm chưa đủ tốt. Nhưng tôi không hề có cảm giác chán nản, chỉ là tôi chưa đủ tốt mà thôi”.
Một cuộc biến đổi từ trong ra ngoài
Trình diễn vũ đạo cổ điển của Trung Quốc cũng tương tự như quá trình lột bỏ các lớp của một củ hành. Khi Wang hướng đến các mức độ hoàn hảo hơn của môn nghệ thuật này, cô nhận ra rằng các lớp bên dưới bề mặt mới là quan trọng nhất, và cũng là ngọt ngào nhất.
Một điểm rất đặc trưng của múa cổ điển Trung Quốc là khái niệm ‘nội hàm’ – đó là ý tứ rằng mỗi một cử chỉ, động tác quay, hay cử động của thân thể và sự biểu hiện ra ngoài của người vũ công đều xuất phát từ nội tâm. Nói ví von, nó cũng giống như một bánh xe với trục ở trung tâm, và các nan bánh xe chính là các đặc trưng đa dạng của múa cổ điển của Trung Quốc, chẳng hạn như các động tác uốn, xòe của bàn và ngón tay, các bước chân xoay tròn hoặc các bước lật mình – tượng tự như phóng ra và quay tròn xung quanh trục trung tâm của bánh xe – tạo ra những cảm giác về sự trôi chảy, hứng khởi và thần thánh.
Đó có lẽ là một trong những lý do vì sao múa cổ điển Trung Quốc lại tạo cho người xem một cảm giác khác lạ đến vậy – bởi vì ‘nội hàm’ trong đó là hoàn toàn không thể bị bắt chước. Hơn nữa, đó còn là một chuyến du hành chân thành và mật thiết của tâm hồn người vũ công.
Wang nói: “Nếu các vũ công diễn xuất không xuất phát từ trái tim, mà biểu hiện theo một cách cố ý, khán giả sẽ dễ dàng cảm thấy họ đang diễn trò; khi đó có thể vũ điệu nhìn sẽ lúng túng và ngượng nghịu”.
Trong khi Wang dễ dàng làm chủ các động tác nhào lộn và một số động tác khó mà ít người thực hiện được, quá trình vun đắp ‘nội hàm’ của cô lại diễn ra chậm hơn, vì nó đòi hỏi ở cô một sự giác ngộ cũng nhiều như khối lượng tập luyện.
Wang kể về vai diễn của cô 4 năm trước là Mộc Quế Anh, một người phụ nữ danh giá và tài hoa: “Tôi đã nghiên cứu và phân tích kĩ càng đặc điểm của nhân vật đó, nhưng những gì tôi biểu hiện ra được khi đó vẫn còn quá đơn giản”.
Các vũ công Shen Yun không chỉ nuôi dưỡng cốt cách đạo đức để nâng cao nội hàm của bản thân họ, mà còn làm vậy để hiểu rõ hơn về chiều sâu khôn lường của các nhân vật huyền thoại trong các vở kịch mà họ sắm vai. Wang cho rằng khi đó cô còn chưa diễn xuất được biểu hiện tinh tế của lòng dũng cảm, sự gan dạ và chân chính của nhân vật Mộc Quế Anh, những phẩm chất mà đã khiến bà đứng lên chiến đấu bảo vệ quê hương.
Nhưng không ai có thể nghi ngờ giải pháp của chính Wang, khi cô dùng sự trưởng thành bên trong để cải thiện diễn xuất bên ngoài. Trong chuyến lưu diễn toàn cầu năm ngoái, Wang đã có cơ hội vàng để miêu tả Hằng Nga, vị nữ thần của cung trăng; nơi cô đã đưa cả trái tim mình vào vai diễn đó.
Wang kể lại: “Để hiểu được những thay đổi trong cảm xúc của nhân vật này, tôi đã nghe đi nghe lại bản nhạc nền rất nhiều lần”. Cô cũng đã ghi hình lại tất cả các buổi diễn tập, rồi nghiên cứu chúng cùng với các biên đạo múa, để hoàn thiện việc hài hòa cảm xúc, động tác và âm nhạc. Cô nói một cách bóng bẩy: “Tôi đã thực sự xỏ được chân mình vào đôi giày của Hằng Nga rồi”.
Sự cố gắng của Wang, trong việc tạo nên mối liên kết mạnh mẽ hơn giữa tinh thần và thân thể của nhân vật, đã có tác dụng làm chuyển biến, cho cả cá nhân cô và khán giả.
Wang nói: “Lần trình diễn này của tôi đã khác hoàn toàn so với trước. Tôi đã học được cách biểu hiện cảm xúc của mình và truyền đạt chúng một cách tự nhiên đến khán giả. Khi trong tâm tôi mới chỉ có một phản ứng nhẹ nhàng, thì các xương và cơ của tôi đã có những thay đổi tinh tế theo, giúp tôi truyền tải đúng thông điệp mong muốn đến người xem”.
Sự tương tác dễ dàng này của tâm trí và chuyển động đã tạo thêm cho nghệ thuật múa của Wang một chiều không gian mới mà cô đang ấp ủ hơn bao giờ hết.
“Trong quá khứ, tôi không quan tâm quá nhiều đến việc trở thành một vũ công chính hay là đóng một vai trò khác. Nhưng bây giờ tôi đã coi việc dẫn dắt cả đội là một cơ hội quý báu cho mình. Từ giờ trở đi, tôi phải cố gắng hết sức để hoàn thành mọi vai diễn, tận dụng mọi phút, và mọi giây mà tôi có”.
Chuyển biến từ bên ngoài vào bên trong
“Bên cạnh những tìm tòi để dung dưỡng nghề nghiệp của bản thân bằng cách nhìn vào bên trong nội tâm, Wang cũng nhìn ra bên ngoài, để tìm những nguồn cảm hứng mới cho sự trưởng thành. Truyền nghề cho thế hệ tiếp theo của các vũ công Shen Yun, như cô nói, là “một quá trình học tập và làm phong phú thêm trải nghiệm của tôi”.
Nhìn sự việc qua đôi mắt của người khác cũng giúp cô trở nên khách quan hơn. Wang chia sẻ: “Tôi phải giúp đỡ họ, dựa theo nhu cầu cá nhân của chính họ, và để giải quyết vấn đề của chính họ. Lời khuyên của một giáo viên cũ như vẫn còn vang vọng bên tai cô, rằng:
“Nếu con muốn học múa, trước tiên con hãy học cách để trở thành một người tốt, rồi sau đó con mới có thể tác động đến người xem được”.
Cô nhận xét. “Đối với tôi, lời khuyên đó không chỉ là một áp lực mà còn là một động lực để thay đổi bản thân”.
Dành cho các di sản của nhân loại một sự tôn kính ngưỡng mộ, cũng đã trở thành một bộ phận mới mẻ và không thể tách rời trong tư duy nhận thức của một vũ công múa cổ điển như cô; nó giúp cô hiểu rõ hơn về sự phức tạp phong phú của những nhân vật mà cô sẽ thể hiện trên sân khấu.
Wang nói: “Trước đây mỗi khi tôi tới thăm các di tích lịch sử trên thế giới, tôi chỉ nhìn lướt qua chúng. Giờ đây tôi thường học nền tảng lịch sử của chúng trước, rồi sau đó mới quan sát mọi thứ một cách cẩn thận, thậm chí tới cả những viên gạch ngói và kiến trúc xây dựng. Tôi cũng có thể cho phép mình ăn uống ở các cửa hàng đặc sản để nếm trải những hương vị thật sự của địa phương nào đó”.
Khi Wang đi lưu diễn khắp nơi trên thế giới, bên cạnh sự chia sẻ những tinh hoa qua nhiều thế kỉ của di sản Trung Hoa đích thực, cô vẫn phải sống trong một nghịch lý đau buồn – đó là Shen Yun không thể được biểu diễn ở nơi vốn đã khai sinh ra nền văn hoá xinh đẹp này. Kể từ cuộc Cách mạng Văn hoá vào những năm 60 của thế kỉ trước, chính quyền Trung Quốc đã tiến hành phá hủy các truyền thống linh thiêng của đất nước và dân tộc Trung Hoa. Thực tế này, cùng với các cơ hội bị bỏ lỡ trong tuổi trẻ, đã lưu lại trong trái tim Wang một nỗi đau riêng; như cô tâm sự:
“Khi còn nhỏ, tôi sống ở thành phố cổ Tây An. Do hồi đó các di tích lịch sử có ở khắp nơi trong thành phố, nên tôi không cảm thấy chúng quý hiếm. Tôi còn chưa tới thăm đội quân đất nung trong lăng mộ của Tần Thủy Hoàng; đó là điều làm tôi vô cùng tiếc nuối”.
Để giờ đây, Wang chỉ còn trải nghiệm nền văn hóa thần kỳ của quê hương mình trên sàn diễn, trước phần còn lại của thế giới, mang tới cho họ cũng như bản thân cô một món quà tinh thần giá trị. Cô nói: “Con người hiện nay luôn tìm cách giải tỏa các cảm xúc của họ, cho dù dó là hạnh phúc hay thất vọng trong cuộc sống. Nhưng thật khó để họ tìm ra được những phương cách thích hợp, vì vậy có thể dẫn tới làm những điều cực đoan. Kết quả là, có nhiều hiện tượng kỳ dị và không tốt đẹp đã xảy ra trong xã hội. Tôi là người rất may mắn khi đã tìm được vũ đạo cổ truyền để diễn tả bản thân thông qua vũ đạo”.
Một niềm vui và nét thành thật dễ mến lan tỏa ra từ cô gái trẻ, chợt đem lại trong tôi một sắc thái mới cho cụm từ ‘nhân vật huyền thoại’ cổ. Wang mỉm cười khẳng định: “Tôi mong mình luôn có thể múa. Và tôi sẽ múa tới chừng nào tôi còn có thể”.
Thời báo Đại Kỷ Nguyên xem nghệ thuật Shen Yun là sự kiện văn hoá quan trọng của thời đại bởi tính đột phá trong việc khôi phục những giá trị nghệ thuật truyền thống chân chính của lịch sử văn hóa Đông phương và Tây phương huy hoàng. Đại Kỷ Nguyên chọn đăng các câu chuyện đời và nghề thú vị của các nghệ sĩ thành viên của đoàn Nghệ thuật Shen Yun, để độc giả hiểu thêm về các phương diện như niềm tin, quá trình tu rèn nhân cách và nỗ lực nghề nghiệp đáng kinh ngạc của họ, trên con đường đi tới thành công rực rỡ của ngày hôm nay – một quá trình mài giũa đá quý thành ngọc báu thực thụ.
Theo J.H. White / Taste of Life
Hạo Nhiên biên dịch