Franz Liszt (1811 – 1886), là nhà soạn nhạc nổi tiếng người Hungary, ông là nghệ sĩ piano, dương cầm, nhạc trưởng và là nhân vật đại biểu cho chủ nghĩa âm nhạc lãng mạn.
Liszt đã viết ra hơn 700 bản nhạc trong cuộc đời và tạo ra một thể loại âm nhạc thơ ca giao hưởng. Liszt là một nhà sáng tạo âm nhạc tuyệt vời, ông đóng một vai trò quan trọng trong việc cải thiện địa vị của các nhà âm nhạc và thúc đẩy phong cách âm nhạc lịch sử tới các học sinh sau này. Những đóng góp nổi tiếng nhất của ông bao gồm phát minh ra thể loại thơ giao hưởng…
Liszt đã thiết lập một phong cách tuyệt vời, cũng tạo ra kiểu mẫu trình diễn với phong cách hoa lệ. Ông đã từng tạo nên hiệu quả trong dàn nhạc giao hưởng với chiếc đàn piano của mình, làm phong phú thêm sức mạnh biểu cảm của piano. Như Mendels từng nói: “Màn trình diễn của Liszt thật sự vô song. Tôi chưa bao giờ thấy một người nghệ sĩ có thể trong nháy mắt đem âm nhạc cảm thụ truyền đạt lên từng đầu ngón tay như vậy, một âm cảm nhạy bén, khó có người trên thế gian này có thể sánh đôi.”
Cuộc đời của Franz Liszt
Franz Liszt sinh ra trong một ngôi làng tên Redding ở miền đông nước Áo, cha ông là người Hungary, mẹ ông là người gốc Đức, vì vậy mà ông có hai cái tên, sự kết hợp giữa tên Hungary, Đức và Áo. Ông đã nói tiếng Đức với mẹ của mình từ khi còn nhỏ, cho đến tuổi già mới thành thạo việc viết văn bằng tiếng Hungary.
Cha của Liszt là một nhạc sĩ nghiệp dư, vì thế ông được sống trong môi trường âm nhạc từ rất nhỏ. Lên 5 tuổi được giáo hoàng của Giáo hội dạy chơi piano, ông bắt đầu sáng tác ở năm 8 tuổi, đến 9 tuổi đã được lên sân khấu biểu diễn. Ông có được sự giáo dục âm nhạc từ những nhà quý tộc Hungary đến Vienna, ở Vienna ông học cùng Carl Czerny, người từng là học trò của Beethoven. Khi ông tổ chức concert thứ hai của mình tại Vienna, Beethoven đã tới thưởng thức. Vào cuối buổi biểu diễn, Beethoven lên sân khấu để ôm hôn Liszt. Sau đó, Liszt vội vã cho làm một bức tượng Beethoven để thể hiện sự ngưỡng mộ và tôn trọng của mình. Năm 1823, Liszt chuyển đến Paris và có buổi biểu diễn đầu tiên tại đó vào năm sau.
Năm 1830, Liszt gặp ba người có ảnh hưởng lớn đến âm nhạc của ông: Paganini, Berlioz và Chopard. Paganini thu hút Liszt với những kỹ năng độc đáo của mình. Khi tiếp xúc với chủ nghĩa lãng mạn của Liszt, Berlioz quyết định mở rộng biên chế, cho piano vào trong dàn nhạc. Ảnh hưởng của Chopard đối với Liszt là: chữa lành những cảm xúc bất an của Liszt.
Năm 1835, Liszt trong một bữa tiệc gặp mặt đã quen một người phụ nữ: bá tước Marie d’Agoult, bà định cư tại Thụy Sĩ. Dưới ảnh hưởng của Marie, Liszt bắt đầu nghiên cứu tác phẩm của Goethe và Dante và sáng tác nhạc. Đây là lúc bản nhạc “Annees de pelerinage” (Du ngoạn dưới ánh trăng) ra đời. Trong những năm sau đó, xuất hiện một “hội chứng cuồng Liszt”, ông đã tổ chức 10 buổi hòa nhạc ở Vienna.
Năm 1847, Liszt 36 tuổi nói lời tạm biệt với Marie và gặp gỡ công chúa Ba Lan 28 tuổi Carolyne Sayn-Wittgenstein. Liszt thấy rằng ông có thể chia sẻ cảm xúc về tình yêu văn học và sự thể nghiệm tôn giáo sâu sắc với Carolyne nên quyết định từ bỏ cuộc sống du lãm vui chơi về sống cùng Carolyne tại Woronince ở miền nam nước Nga, tại đây ông chỉ tập trung vào việc sáng tác. Tuy nhiên, cuộc sống này chỉ kéo dài trong 12 năm. Sau đó vào năm 1865, ông quyết tâm giữ bốn lời thề trong Giáo hội Công giáo, thể hiện lòng tin vào Công giáo trong suốt cuộc đời của mình, ông quyết định giữ nguyên tắc độc thân.
Vào cuối cuộc đời Liszt, ông đã dành những năm cuối cùng còn lại ở Rome, Weimar và Budapest, dành thời gian của mình cho âm nhạc, tôn giáo. Năm 1886, ông bị nhiễm lạnh trên đường đến Beirut, ông bị viêm phổi và qua đời.
Giới thiệu sơ lược về các tác phẩm nổi bật của Franz Liszt
Liszt đã tạo ra hơn 700 bản nhạc trong cuộc đời và tạo ra một thể loại âm nhạc thơ ca giao hưởng. Liszt là một nhà sáng tạo âm nhạc tuyệt vời, ông đóng một vai trò quan trọng trong việc cải thiện địa vị của các nhà soạn nhạc và thúc đẩy phong cách âm nhạc lịch sử tới các học sinh sau này. Những đóng góp nổi tiếng nhất của ông bao gồm phát minh ra thể loại thơ giao hưởng. Bài tiểu luận “Luận bàn tình cảnh của nghệ thuật gia” đã có ảnh hưởng lớn tới việc cải thiện địa vị xã hội của các nhạc sĩ.
Tác phẩm Liebestraum (Love Dream)
“Love Dream ” được gắn liền với những bài thơ của Ludwig Uhland (1788-1862) và Ferainand Freiligrath. Bản thứ nhất dựa theo bài “Tình yêu cao quý” của Uhland mà phổ khúc, điệu trưởng giáng A. Bản thứ hai phổ khúc trên bài thơ “Cái chết của thần” của Uhland, là một bản có nhịp chậm, điệu trưởng E. Bản thứ 3 có tiết tấu nhanh hơn, biến âm cũng ưu nhã, điệu trưởng giáng A, phổ khúc theo bài “Hãy yêu nếu bạn còn có thể” của Freiligrath.
Tác phẩm “Don Wise” (Tannhauser)
“Don Wise” ban đầu là một vở opera ba tác phẩm được viết bởi Richard Wagner. Năm 1842-1845, tiêu đề đầy đủ là “Don Wise and Walter Castle”. Sau đó được Liszt biên cải lại. Âm nhạc của vở opera này thích hợp trình diễn trong một buổi lễ lớn, âm nhạc cực kỳ thanh lịch, khiến mọi người như được chiêm ngưỡng sự xuất hiện của những quý ông sang trọng và những công nương quý phái.
Bản mở đầu cho “Don Wise” có thể được cho là hình ảnh thu nhỏ của toàn bộ câu chuyện. Toàn bộ tác phẩm không chỉ có kỹ thuật phức tạo mà âm thanh còn tuyệt vời tuyệt mỹ. Đây là một tác phẩm điển hình của Liszt.
Tác phẩm “Les Predule”
Đây là bản thứ ba trong số 13 bài thơ giao hưởng của Liszt, cũng là bài thơ giao hưởng nổi tiếng nhất. Khúc đầu tiên được viết vào năm 1844, phần điệp khúc được viết dựa theo bài thơ của Autran. Năm 1854 Liszt viết lại nó như một bản giao hưởng độc lập. Bài thơ được kèm theo một bài viết trong bài thơ “Thiền định” của một nhà thơ người Pháp tên là Lamartine. Vào ngày 23 tháng 2 năm 1854, Liszt đích thân đạo diễn buổi ra mắt khúc nhạc tại buổi hòa nhạc “Hoftheater” ở Weimar.
Cho dù Franz Liszt không phải là người nghệ sĩ vĩ đại nhất trong lịch sử âm nhạc, nhưng ông vẫn là một trong những nghệ sĩ piano hàng đầu. Những khúc dương cầm của ông luôn độc đáo, các bản giao hưởng thơ ca đã mở ra một hình thức nghệ thuật mới, những bản giao hưởng phong phú và các tác phẩm về tôn giáo của ông luôn là những tác phẩm cao cấp.
Cùng lắng nghe bản Love Dream của Franz Liszt:
Theo epochtimes.com
Uyển Vân biên dịch