Thời xưa, Trung Hoa từng nổi tiếng với tên gọi “Thần Châu” – một vùng đất được các vị thần dẫn dắt. Người xưa tin rằng nền văn hóa rực rỡ Trung Hoa là món quà từ thiên thượng truyền xuống cho nhân loại. Quả thật, lịch sử 5000 năm với từng triều đại đa dạng nối tiếp nhau và vô số truyện cổ và điển tích là nguồn kiến thức quý giá của nhân loại.
Nhưng ngày nay, những truyền thống cổ xưa tạo dựng nên nền văn hóa Trung Hoa đã bị hủy hoại hoàn toàn bởi chính quyền Trung Quốc, đặc biệt là sau Đại Cách mạng văn hóa. Các chương trình nghệ thuật tại Trung Quốc hiện nay mang nặng tính tuyên truyền, đã mất đi vẻ đẹp lung linh thực sự của văn hóa truyền thống.
Trong bối cảnh ấy, Nghệ Thuật Shen Yun đã ra đời với mong muốn khôi phục lại di sản văn hóa 5000 năm của nhân loại. Bằng biểu diễn nghệ thuật múa cổ truyền hạng nhất, cùng công nghệ kĩ thuật số hiện đại, chỉ trong mấy năm Shen Yun đã tạo tiếng vang lớn tại Hoa Kỳ và trên thế giới.
Đoàn Nghệ Thuật Shen Yun là công ty âm nhạc và vũ đạo truyền thống Trung Hoa có trụ sở tại New York. Là chương trình âm nhạc và vũ múa truyền thống được đánh giá xếp hạng 5 sao bởi giới nghệ thuật đỉnh cao, Shen Yun nổi tiếng toàn cầu chỉ sau mấy năm ngắn ngủi từ khi ra mắt những chương trình đầu tiên.
Cho tới nay Shen Yun đã là một hệ thống hoành tráng gồm 5 đoàn diễn lớn, luôn kín lịch lưu diễn hàng năm ở hơn 100 thành phố trên thế giới với khoảng 400 – 500 suất diễn mỗi năm.
Chương trình lưu diễn vòng quanh thế giới hàng năm của đoàn trình diễn những vũ đạo và ca khúc tái hiện những câu chuyện từ lịch sử 5.000 năm Trung Hoa.
Trong 5.000 năm văn minh lịch sử ấy, văn hóa tín ngưỡng Thần, Phật, đã ngấm sâu vào từng nếp tư tưởng của người phương Đông cổ xưa. Khi xem Shen Yun, khán giả được thưởng thức sự tái hiện của các câu chuyện lịch sử qua những điệu múa cổ, những khung cảnh rực rỡ trên sân khấu, mang đến cho người xem hình ảnh sống động qua từng thời kì lịch sử, những giá trị đạo đức của người xưa.
Các nghệ sĩ khắc họa sống động những huyền thoại lịch sử, như Nữ tướng Hoa Mộc Lan, những vở chuyện từ các tác phẩm kinh điển như Tây Du Ký và cả những biến cố tại Trung Hoa đương đại.
Sứ mệnh phục hưng nền văn hóa
Shen Yun được thành lập vào năm 2006 bởi một nhóm các nghệ sĩ người Hoa tại Mỹ, họ quy tụ với ước nguyện hồi sinh di sản quý báu của Trung Hoa – nền văn minh 5.000 năm lịch sử. Miệt mài làm việc trong môi trường tự do nghệ thuật tại New York, họ lập nên Đoàn Nghệ Thuật Shen Yun và thực hiện phục hưng nền văn hóa thất truyền bấy lâu.
‘Shen Yun’ mang ý nghĩa là “vẻ đẹp của những vũ điệu thần thánh”, theo Julianne Xu, một trong những người dẫn chương trình song ngữ của đoàn nghệ thuật. “Đây là một đoàn nghệ thuật hiếm có. Shen Yun trình diễn đến khán giả toàn thế giới một nền văn hóa thật sự – những giá trị nhân văn bạn không thể tìm được ở Trung Quốc ngày nay.”
Thông qua ngôn ngữ kỳ diệu mà ai cũng hiểu – âm nhạc và vũ đạo – Shen Yun đưa khán giả đến một cuộc hành trình 5.000 năm của văn minh Trung Hoa. Những phông màn sân khấu đầy sức sống đưa người xem đến những vùng đất xa xôi, những vương triều, và những thời đại khác nhau. Một dàn nhạc sống bán cổ điển “độc nhất vô nhị”, kết hợp nhạc cụ Trung Hoa (sáo, đàn nhị…) và phương Tây (violin, trumpet…), nâng bước những vũ công cùng những bản nhạc nền độc đáo và hào hứng.
“Đó là một trải nghiệm tuyệt vời” Cate Blanchett, nữ diễn viên giành giải Oscar 2014, sau khi xem Shen Yun tại Sydney 2011 cho biết. “Không chỉ bởi đẳng cấp kỹ thuật mà còn bởi khả năng tái hiện và dẫn dắt mạnh mẽ đến kinh ngạc”
“Một vẻ đẹp thanh khiết” Cô nói thêm.
Nghệ thuật vượt thời gian
Cốt lõi của những buổi trình diễn Shen Yun là vũ đạo Trung Hoa truyền thống, một loại hình nghệ thuật lâu đời với cả một hệ thống tập luyện và các kỹ thuật cao cấp, theo website Shen Yun.
Là loại hình nghệ thuật được lưu truyền trong dân gian, trong cung điện hoàng gia, và qua những vở diễn cổ xưa đã hàng ngàn năm lịch sử, nó khởi nguồn từ những tiêu chuẩn thẩm mỹ truyền thống, nhờ vậy gìn giữ những tinh hoa của nền văn hóa đến tận ngày nay.
Vũ đạo Trung Hoa truyền thống nổi tiếng với giá trị biểu cảm, cho phép các vũ công miêu tả sinh động nhiều cung bậc cảm xúc và tính cách khác nhau – ví dụ từ tính ngay thẳng, lòng trung thành đến nhân từ và sự bao dung.
Động tác có thể mạnh mẽ hay dịu dàng, hùng dũng hay duyên dáng, ưu sầu hay vui tươi. Những điều này đạt được qua cử chỉ và hình thể của vũ công.
Cử chỉ là sự biểu đạt của nội tâm. Trong vũ đạo Trung Hoa truyền thống, thế giới nội tâm của vũ công cũng quan trọng như độ chính xác trong kỹ thuật của họ. Họ cần có sự tập trung cao độ để hợp nhất hơi thở và cử chỉ của mình, khiến những cử động biểu diễn ra đều bắt nguồn từ sâu thẳm tâm hồn của người nghệ sĩ.
Dáng vẻ bên ngoài bao gồm hàng trăm tư thế và độc tác đặc thù. Một nghệ sỹ tài năng sẽ tự nhiên thể hiện được như vậy, nhưng chúng đòi hỏi sự phối hợp hoàn hảo của toàn bộ cơ thể, điều này cần qua nhiều năm luyện tập gian khổ. Nội tâm và thân thể của vũ công – từ đầu đến chân – đều phải hòa điệu một cách hoàn hảo.
Những cú nhảy, quay, lật, và những kỹ thuật nhào lộn với độ khó cao làm tăng sức mạnh truyền cảm của vũ đạo truyền thống, kết hợp với năng lượng to lớn từ dàn nhạc giao hưởng làm lay động con tim khán giả trên toàn thế giới.
Shen Yun cũng khắc họa những vũ điệu dân gian và văn hóa của dân tộc thiểu số – từ những đồng cỏ Mông Cổ rộng lớn đến những đỉnh núi quanh năm tuyết phủ của dãy Himalayas.
Những câu chuyện và tinh thần Trung Hoa
Những câu chuyện cổ đi vào cuộc sống được thể hiện trên sân khấu khắc họa những nhân vật tốt bụng, can đảm, và có cả hài hước. Khán giả cùng hân hoan trong chiến thắng của những anh hùng huyền thoại như Nhạc Phi, phấn khích với Tôn Ngộ Không trong Tây Du Ký, và xúc động trước lòng quả cảm của những con người tại Trung Quốc ngày nay.
“Tôi nghĩ khía cạnh độc đáo nhất của buổi biểu diễn Shen Yun là nó truyền tải một thông điệp mạnh mẽ về niềm hy vọng, điều đó thực sự lay động trái tim của khán giả” vũ công chính Miranda Zhou-Galati cho biết.
Cảnh khán giả lau nước mắt trong suốt buổi biểu diễn không phải là điều hiếm thấy.
Hầu hết những khán giả – từ những diễn viên đạt giải thưởng, nhạc sĩ, đến các chính trị gia và các lãnh đạo doanh nghiệp – đều đồng ý như vậy. Cảnh khán giả lau nước mắt trong suốt buổi biểu diễn không phải là điều hiếm thấy. Thật khó tin nổi, những câu chuyện từ hàng ngàn năm qua nay vẫn gây xúc động mạnh mẽ cho những khán giả đương đại.
Điều gì khiến Shen Yun trở thành biểu diễn nghệ thuật 5 sao theo đánh giá của giới chuyên môn?
Dàn nhạc giao hưởng sống gồm hàng trăm nhạc công biểu diễn nhạc nền tinh tế cho vũ điệu trên sân khấu: Đây là điều thực sự “xa xỉ” ít chương trình có được.
Đẳng cấp của Shen Yun thể hiện đầu tiên ở âm thanh nổi bật và hàng trăm nghệ sĩ biểu diễn múa trên nền nhạc sống, được chơi bởi dàn nhạc giao hưởng cũng gồm cả trăm nghệ sĩ. Đây là điều mà rất ít chương trình có thể làm được vì thông thường các chương trình biểu diễn múa chỉ dùng âm nhạc thu sẵn làm nhạc nền.
Thứ nữa là sự kết hợp tinh tế và hài hòa giữa dàn giao hưởng phương Tây và các nhạc cụ phương Đông như tì bà, sáo hoàn dịch, đàn cổ tranh và nhiều loại nhạc cụ gõ của Trung Hoa. Đây là điều cho tới nay duy nhất Shen Yun làm được một cách hoàn hảo, vì sự kết hợp giữa 2 hệ thống nhạc cụ này hoàn toàn không phải điều dễ dàng.
Người xem không khỏi ngỡ ngàng khi được thưởng thức những bản nhạc vừa ấn tượng mang nét đẹp vừa hiện đại, vừa truyền thống, đó đúng là sự hòa quyện tuyệt vời giữa nét đẹp Đông phương và Tây phương khi âm thanh của Shen Yun cất lên…
Nhà phê bình của Philadelphia City Paper nhận xét rằng “cách kết hợp các nhạc cụ và âm sắc của Tây phương với các nhạc cụ truyền thống của Trung Hoa, đàn nhị chơi liền mạch cùng với các nhạc cụ truyền thống là một sáng tạo kết hợp hoàn hảo“.
Ca sĩ danh tiếng phong cách Opera cổ điển Ý với kỹ thuật xử lý âm vực đỉnh cao bel canto
Với những ca khúc với ca từ mang hơi thở Á Đông nhưng lại thể hiện bằng giọng hát Opera cổ điển của Ý với kĩ thuật xử lí âm vực đỉnh cao, những nghệ sĩ Opera nổi tiếng như Cảnh Hạo Lam hay Quan Quý Mẫn khi cất lên giọng hát đầy nội lực, cùng với phông nền sân khấu êm dịu đã chinh phục ngay lập tức khán giả bằng các cách xử lí hơi đầy kĩ thuật, đưa giọng hát lên cao vút và thanh trong.
Một tiêu chí đánh giá kĩ thuật hát Opera là khả năng xử lí hơi thở nơi đan điền, nếu là một nhà chuyên gia trong lĩnh vực này, bạn sẽ dễ dàng cảm thụ được tất cả các nghệ sĩ tại Shen Yun đều vận dụng kĩ thuật lấy hơi và điều tiết hơi của mình rất thuần thục, bài bản, truyền tải rất thành công thông điệp của ca khúc.
Về kĩ thuật thanh nhạc, các ca sĩ tại Shen Yun được đánh giá là đứng đầu thế giới về hát Bel canto. Các ca sĩ phải nắm vững kĩ thuật hát Bel canto đồng thời còn phải biết sử dụng linh hoạt trọng âm và phát âm tiếng Hán, bởi lời bản nhạc mang đậm triết lý nhân sinh và hàm ý sâu sắc, phá vỡ đi rào cản ranh giới quốc gia, sắc tộc, văn hóa hay ngôn ngữ. Do vậy, mà Shen Yun được coi là một chương trình nghệ thuật đỉnh cao thế giới và khán giả gọi các khúc nhạc và khúc ca trong Shen Yun là ‘‘Thánh ca’’.
Ông Joel Markowitz, giám đốc nhà hát DC Theatre Scene đã miêu tả giọng nam cao Quan Quý Mẫn giống như Benjamino Gigli “với giọng ca huy hoàng ngọt ngào trên sự dao động tinh tế và trong vắt, hát với một cảm xúc tuyệt vời“.
Vũ đạo hoàn hảo của dàn diễn viên chuyên nghiệp:
Vũ đạo của Shen Yun bao hàm ba yếu tố cơ bản: Yếu tố đầu tiên là thân hình, thân hình là nền tảng tự nhiên của vũ đạo, thân hình bao gồm hai phương diện: động tác và tư thế.
Yếu tố thứ hai là kỹ thuật bao gồm xoay, nhảy và nhào lộn.
Yếu tố thứ ba là linh hồn của vũ đạo, biểu lộ thần thái, nội tâm của diễn viên múa, thông qua sự biểu đạt các cử chỉ. Trong vũ đạo Trung Hoa truyền thống, thế giới nội tâm của vũ công cũng rất quan trọng. Họ cần có sự tập trung để hợp nhất hơi thở và cử chỉ của mình, khiến những cử động biểu diễn ra đều bắt nguồn từ sâu thẳm tâm hồn của người nghệ sĩ, có thể mạnh mẽ hay dịu dàng, hùng dũng hay duyên dáng, ưu sầu hay vui tươi.
Trong nghệ thuật biểu diễn cổ điển Trung Hoa thì múa là một niềm tự hào dân tộc, kĩ thuật xoay, bật, tất cả đều nhẹ nhàng thanh thoát, cơ thể như bay bổng giữa không trung, khi kết hợp với trang phục múa, các nghệ sĩ múa thực hiện động tác xoay thì dường như họ không còn chịu sự kiểm soát của trọng lực, bạn sẽ chỉ nhìn thấy chiếc váy xòe xoay rộng như một bông hoa lớn, đẹp một cách vô cùng mĩ diệu.
Các nghệ sĩ múa gạo cội thế giới đã nhận xét “Shen Yun có dàn nghệ sĩ chuyên nghiệp nhất thế giới”, những vũ công và ca sĩ phải có quá trình tập luyện rất gian khổ, quá trình đào tạo bài bản ngay từ khi còn rất nhỏ, từng tiết mục múa đều toát lên vẻ đẹp hình thể và thần thái qua mỗi động tác uyển chuyển.
MC nổi tiếng Johnny Ball ca ngợi:
“Cảnh nối tiếp cảnh nối tiếp cảnh đã nâng bổng tôi lên, mang lại một điều gì đó mới mẻ, mang lại cho tôi những ý tưởng lịch sử, và tổng hòa lại thành một niềm hân hoan. Nhưng đó là niềm hân hoan được biểu lộ thực sự nhờ vũ điệu và âm nhạc”.
“Và yếu tố tinh thần ở đó, tính chỉnh thể hoàn hảo, những nụ cười trên khuôn mặt của họ, khán giả cũng phải mỉm cười theo, bởi vì tất cả diễn viên đều luôn mỉm cười. Tôi không nghĩ rằng đó là những nụ cười giả tạo, mà là xuất phát tự nhiên từ bên trong họ, là cách mà họ cảm thụ trong khi diễn xuất. Người đẹp mà còn múa đẹp thì mang lại hiệu ứng thật tuyệt vời”.
Ông cũng chia sẻ:
“Các giá trị nêu ra trong Shen Yun đều đẹp đẽ, rất truyền thống, và tuyệt vời. Điều này dường như đối ngược với nền văn hoá hiện đại của chúng ta, nơi tất cả mọi thứ đều quá nhanh và quá hỗn loạn, và thiếu một nền tảng. Tôi nghĩ sẽ tốt hơn nhiều, nếu chúng ta có thể nhìn theo cách của Shen Yun”.
Trang phục thần tiên vô cùng lộng lẫy là yếu tố khiến Shen Yun được đánh giá 5 sao
Shen Yun có yêu cầu vô cùng cao về tiêu chuẩn trang phục. Những trang phục đẹp mắt, lộng lẫy, được may và thêu thủ công, với đường nét tinh xảo, thường kèm theo một loạt các đạo cụ. Các nghệ nhân thiết kế riêng của Đoàn hàng năm sáng tạo mới hàng trăm bộ trang phục lộng lẫy trên những chất vải tuyệt hảo và mềm mại nhất, chủ yếu là tơ lụa.
Các thiết kế gồm các trang phục truyền thống đa dạng của các thời kỳ lịch sử khác nhau, trong đó miêu tả các nhân vật triều đại cổ xưa của Trung Hoa, hay các nhân vật thần tiên trong các câu chuyện cổ.
Đạo cụ gồm các khăn tay rực rỡ, trống, quạt, đũa, hoặc những chiếc khăn lụa. Mỗi một cảnh trong Shen Yun được đặt trong một bối cảnh phông nền điện tử rất lớn, hòa hợp với nội dung vở vũ kịch. Những thảo nguyên Mông Cổ mênh mông rộng lớn, cung điện, làng quê cổ xưa, chùa hoặc núi.
Các phông nền không phải chỉ là các tĩnh cảnh mà bao gồm các yếu tố chuyển động được tích hợp theo từng cảnh biểu diễn, hòa hợp làm một với sân khấu, khiến người xem có cảm giác được bay vào không gian ba chiều rất thực tại, khi cảnh động trên phông nền và sân khấu hòa làm một… Khi ấy, các vị Thần tiên sẽ bay xuống từ trên bầu trời và bước ra sân khấu, hay từ dưới đáy đại dương xanh mênh mông bước lên sân khấu, tạo nên một cảm giác chấn động mạnh mẽ cho toàn bộ khán giả.
Bà Paula Citron, nhà phê bình sân khấu của Globe and Mall của Canada nói rằng ‘‘Trang phục và các hiệu ứng kịch trường thật tuyệt vời,”
Monique Bradley, MC đồng thời là nhà sản xuất nội dung và đạo diễn nổi tiếng, đã đánh giá khi xem chương trình biểu diễn 2018 của Shen Yun:
“Show diễn này thực sự là biểu diễn cao cấp… vì nó đã vượt khỏi tầm cỡ của một chương trình biểu diễn thông thường; Chương trình đưa người xem đến với một thế giới hoàn toàn khác lạ, để họ lạc vào trong đó, rồi để họ lại thoát ra, mang theo một trải nghiệm thần thánh, đó là vượt ra khỏi thế giới trần tục này. Tôi cảm thấy thực sự xúc động và vương vấn về những gì được xem, thật đáng kinh ngạc”.
Và cô còn chia sẻ lời cảm ơn sâu sắc của mình:
“Tôi cực kỳ tôn trọng các nghệ sĩ biểu diễn, đạo diễn, nhà sản xuất, biên đạo múa, và các nhạc sĩ và nhạc công, bởi vì trải nghiệm đó là vô cùng hoàn mĩ”.
“Tôi rất muốn cảm ơn các nghệ sĩ vì vẻ đẹp, lòng từ bi mà chúng tôi nhận được từ họ thông qua các màn biểu diễn và đúng là niềm vui tuyệt vời được biểu hiện trong từng động tác. Tôi cảm thấy biết ơn vì đã được chứng kiến tất cả điều đó đêm nay”.
Và Monique Bradley kết luận:
“Đây thực sự là một siêu phẩm mà mọi người cần được xem. Tôi ước rằng hàng triệu người khác cũng sẽ được xem show diễn lộng lẫy mà tôi đã xem tối nay, tôi thực sự mong như vậy!”
Theo Đại Kỷ Nguyên tiếng Anh
Hà Phương biên tập