Đại Kỷ NguyênTin tức thời sự quốc tế cập nhật 24/7, văn hoá truyền thống
“Serenade” (hay còn gọi là “Serenata”), nghĩa là khúc ban chiều – nhạc theo phong cách lãng mạn. Bản Serenade thường chơi vào buổi chiều tà, ở ngoài trời, và ngày xưa thường ngay dưới cửa sổ nhà người yêu. Cho đến bây giờ, có hai bài viết theo thể Serenade nổi tiếng nhất mà chưa có bài nào vượt qua được hai bài bất hủ này. Đó là “Serenade” của Schubert và “Serenata” của Enrico Toselli.
Những nhà bình luận đã nói về vẻ đẹp của những bản Serenade:
” Những lời nỉ non, thổn thức của ca từ quyện với một giai điệu lãng mạn, quyến rũ, các bản Dạ Khúc là một thông điệp tình yêu chuyển tải bẳng âm nhạc tuyệt vời.
Nhưng hơn thế, “Dạ Khúc” còn là một bức tranh toàn bích, sâu lắng… mang dáng dấp hơi thở không chỉ của thời đại đó mà của muôn mọi thời đại. Các nhạc sĩ thiên tài đã nói lên tiếng lòng mình trong thời khắc đêm về, ngoài niềm khắc khoải thường tình về tình yêu đôi lứa, còn như thân phận con người nhỏ nhoi đầy bất trắc trước mênh mông vũ trụ.
Bài nhạc có giai điệu rất đẹp, trữ tình, lai láng, với những tiếng chim hót líu lo, không trầm mặc, buồn nhưng vẫn phảng phất đâu đó niềm hy vọng và hoài bão hướng thiện. Một bức tranh tuyệt mỹ. Các nhạc sĩ thiên tài như nói lên tiếng lòng của muôn người, muôn thế hệ…”
Andre Rieu cùng dàn nhạc chơi những giai điệu thoát tục trên nền thiên nhiên tuyệt mỹ:
Thái Thanh hát Chiều tà – giọng ca “vượt thời gian” sở hữu giọng light lirico soprano (nữ cao trữ tình mảnh)
Nhắc tới Thái Thanh là nhắc tới một huyền thoại âm nhạc “tiếng hát khóc, cười, nổi trôi theo mệnh nước”, người được mệnh danh là “tiếng hát vượt thời gian”, “Đại danh ca”, “The ageless golden voice” (Giọng ca vàng không tuổi).
Thái Thanh là trung tâm ở đại gia đình nghệ sĩ lớn gồm nhạc sĩ Phạm Duy, người lấy chị gái của Thái Thanh là ca sĩ Thái Hằng, nhạc sĩ Phạm Đình Chương (anh trai) các con cháu nghệ sĩ như Ý Lan, Mai Hương (con gái), Tuấn Ngọc, Thái Thảo, Thái Hiền, Duy Quang, Khánh Hà (các cháu)…
Trong opera và nhạc cổ điển, nữ cao trữ tình (lirico soprano) được định nghĩa là một loại giọng nữ cao ấm áp, có độ sáng, giàu âm sắc, âm khu trung đầy đặn, bay bổng, mềm mại, thường thể hiện vai những người phụ nữ hiền lành, yếu mềm.
Có hai loại nữ cao trữ tình là full lirico soprano (nữ cao trữ tình đầy đặn) và light lirico soprano (nữ cao trữ tình mảnh).
Đặc trưng của full lirico soprano là âm sắc đầy đặn, có độ dày, khỏe, legato (hát liền note) phát triển với full voice (hát toàn giọng), có khả năng điều chỉnh âm lượng vừa phải trên quãng cao, âm lượng chắc chắn ở những quãng hát dài hơi.
Đặc trưng của light lirico soprano là âm sắc mảnh, sáng, có khả năng chuyển giọng và pha giọng nhanh chóng, thực hiện kĩ thuật hoa mĩ dễ dàng hơn.
Sở hữu chất giọng light lirico soprano tươi sáng, linh hoạt, uyển chuyển, Thái Thanh đã thực hiện và đi đầu ở rất nhiều kĩ thuật khó trong ca hát tân nhạc. Bà là người tiên phong và thành công xuất sắc trong việc kết hợp giữa lối hát bel canto (lối hát giọng đẹp, hát mở của opera Ý) với lối hát truyền thống của dân nhạc (tạm gọi là lối hát đóng).
Hơn nửa thế kỷ cầm ca, Thái Thanh đã để lại một di sản âm nhạc đồ sộ. Mời quý độc giả lắng nghe Chiều tà của Thái Thanh, lời Việt của nhạc sĩ Phạm Duy:
Chiều tà
Tác giả: Enrico Toselli
Lời Việt: Phạm Duy
Lắng trầm tiếng chiều ngân
Nhạc dặt dìu ái ân
Người ôi ! Nhớ mãi cung đàn
Năm tháng phai tàn
Duyên kiếp vẫn còn lỡ làng
Đã quên hết sầu chưa
Lời này là tiếng xưa
Quỳ dâng dưới nắng phai mờ
Bên gối ơ thờ
Ôi tiếng tơ tình mong chờ
Chiều êm êm đưa duyên về người
Đàn triền miên nắn tiếng sầu đời
Người hỡi!
Đến bên tôi nghe lời xao xuyến
Như chuyện thần tiên.
Niềm mơ xưa là đó
Cho ta nâng niu lời ca
Chiều mơ không gian
Hờ hững cõi Thiên Đàng
Thuyền trôi bến sông xa đừng chờ
Xin hãy lắng nghe bao lời thơ chiều tà
Nhạc chiều của chúng ta
Là câu ân ái muôn đời
Bóng đã xế rồi
Hãy nép trong lòng cõi đời.
Tình Yêu mãi mãi…
Thái Thanh cũng là một trong những ca sĩ đầu tiên và hiếm hoi góp phần công sức lớn lao vào công cuộc hình thành nền tân nhạc Việt Nam, được những đại nhạc sĩ huyền thoại như Văn Cao, Phạm Duy, Phạm Đình Chương yêu mến, xem là “con cưng” để “chọn mặt gửi vàng” thể hiện các tác phẩm nhạc thi bất hủ của họ.
“Thái Thanh là một danh hiệu, nhưng như có ý nghĩa tiền định: bầu-trời-xanh-tiếng-hát. Hay tiếng hát xanh thắm màu trời. Tiếng hát long lanh đáy nước trong thơ Nguyễn Du, lơ lửng trời xanh ngắt trong vòm thu Yên Đổ, tiếng hát sâu chót vót dưới đáy Tràng Giang Huy Cận, hay đẫm sương trăng, ngừng lưng trời trong không gian Xuân Diệu, tiếng hát cao như thông vút, buồn như liễu đến từ cõi thiên thai nào đó trong mộng tưởng Thế Lữ.” – Thụy Khuê
Giọng hát thoát tục của Thái Thanh được mệnh danh là “nhớ nhung cõi trời”
“Sau khi nghe nàng hát, có khi chúng ta cảm thấy nơi chính mình một chút bâng khuâng, lúc bấy giờ có lẽ là niềm “nhớ nhung cõi trời” -mà Beaudelaire đã nói- dù sao giọng hát Thái Thanh vẫn không phải là giọng u buồn. Giọng Thái Thanh là một giọng ca hoan lạc, giọng hát của hạnh phúc ca xướng, giọng hát của hạnh phúc nói chung. Hãy nghe nàng vào lúc cao hứng nhất, khi giọng hát của nàng vụt nở như một nụ cười hiền dịu hướng về cõi đời này, hãy chăm chú lắng nghe… Giọng hát Thái Thanh lúc đó qua từng nhịp thơ và từng nhịp nhạc, như chỉ muốn nói với ta có một lời. Lời nói tình yêu” – Georges Etienne Gauthier.
Vài nét chấm phá về tác giả:
Enrico Toselli (13/3/1883 – 15/1/1926) là nghệ sĩ dương cầm, nhà soạn nhạc nổi tiếng người Ý. Ngay từ lúc trẻ, ông đã bắt đầu sự nghiệp sáng chói của mình như là một nghệ sĩ piano cho các buổi hòa nhạc ở Ý, Châu Âu và Bắc Mỹ với danh tiếng lẫy lừng. Ông đã sáng tạc rất nhiều bài hát, cùng với hai vở nhạc kịch nổi tiếng (La cattiva Francesca – 1912 và La principessa bizzarra – 1913). Một trong những bản nhạc nổi tiếng nhất của ông chính là bản “Serenata” này.
Xem thêm:
