Chiếc nón lá duyên dáng đi vào hơi thở cuộc sống người phụ nữ Việt luôn tần tảo trên cánh đồng, với mùa màng bội thu, gánh hàng, gốc đa, giếng nước. Hay những nàng thơ lung linh trong chiếc áo dài trắng cùng nón bài thơ, đều đã được ghi lại qua những khoảnh khắc đẹp hoàn mỹ nhưng bình dị đến nao lòng…
Được làm bằng các loại lá như lá cọ, lá nón… đan vào nhau theo hình chóp, từ lâu chiếc nón lá được người Việt Nam sử dụng để che nắng che mưa và cả… làm duyên hữu hiệu. Nón lá thường xuyên được đưa vào trong thơ, ca, tranh ảnh, được giới thiệu trên những thước phim, phóng sự như biểu tượng người phụ nữ Việt…
Ngày nay, với sự du nhập các xu hướng thời trang từ các nước, nón lá vẫn giữ được vị trí yêu quý trong lòng nhiều thế hệ người Việt Nam, những người xem chiếc nón lá là một phần văn hóa của dân tộc.
Các nghệ sĩ nước ngoài khi đến Việt Nam cũng thường xuyên đội nón lá như một sự thể hiện niềm yêu mến của họ đối với dải đất chữ S mang tên Việt Nam.
Về đây nghe em, về đây nghe em
Về đây mặc áo the, đi guốc mộc
Kể chuyện tình bằng lời ca dao
Kể chuyện tình bằng nồi ngô khoai
Kể chuyện tình bằng hạt lúa mới
Và về đây nghe lại tiếng nói thơ ấu khúc hát ban đầu
Về đây nghe em, về đây nghe em
Về đây thả ước mơ đi hát dạo
Để đời đời làm giọt sương mai
Để chào đời bằng lòng mới lớn
Để hận thù người người lắng xuống
Và tìm nhau như tìm xót xa
Trong lúc lệ đã đầy vơi
Này người ơi vươn cao vươn cao
Đem ánh sáng hân hoan trên trời
Rọi vào đời cho ta tinh cầu yêu thương
Nụ cười tươi trên môi em thơ
Là tiếng hát hân hoan cho đời
Và về đây cho nhau nụ cười tương lai
Về đây nghe em, về đây nghe em
Về đây đứng hát trên sông nước này
Chở lòng người trở về quê hương
Chở hồn người vào dòng suối mát
Chở thật thà vào lòng dối trá
Và nhạc hoa xin tạ chút ơn
Hạnh phúc khi đã gặp nhau
Nón lá và vẻ đẹp người thiếu nữ trong thơ ca
Nếu những hình ảnh trên là chiếc nón lá gắn với cuộc sống lao động thường nhật bình dị, tần tảo của những người phụ nữ nông thôn, thì những vẻ đẹp rạng rỡ của người thiếu nữ dưới đây được làm nổi bật bởi chiếc nón lá duyên dáng sóng sánh trong tâm hồn thi sĩ…
Chỉ là lúm đồng tiền nhỉ.
Thường ngày có nghĩa gì đâu.
Bữa nay sao em xinh thế.
Thì ra đội trăng trên đầu!
Duyên quê in trên nón lá.
Vành vạnh mười sáu vòng son.
Mười sáu khuông trăng huyền ảo.
Cài lên tóc tuổi trăng tròn
Anh nhớ lời xưa mẹ hát.
Dải lụa quai thao xanh màu.
Tài tử, giai nhân trẩy hội.
Nón xuân cùng dạo qua cầu.
Chiếc nón quang dầu lấp lánh
Làm gương cho mình soi chung
Thấy ngàn bàn tay cọ vẫy
Gọi guột, nứa, tre về cùng.
Móc, mây mảnh mai, tha thướt
Dệt tròn giấc mộng trăng xinh
Thẹn thùng em chao nón lá
Ngỡ làm nghiêng cả rừng xanh.
Anh tết tặng đôi nhôi nón.
Bằng sợi chỉ tơ thắm màu.
Dải lụa em thêu khuya sớm.
Thắt nhôi se lòng gần nhau.
Em ơi, trang đời sóng vỗ
Vầng trăng mãi mãi vẫn tròn
Ngoài kia xuân vui náo nức
Khung trời sáng cả hoàng hôn.
Sao em biết anh nhìn mà nghiêng nón
Chiều mùa thu mây che có nắng đâu
Nắng sẽ làm phai mái tóc xanh màu
Sẽ làm khô làn môi em dịu ướt
Có sao đâu mà em phải cúi đầu từ khước
Nếu nghiêng nón có nghĩa là từ khước
Thì mười ngón tay em sao bỗng quấn quít đan nhau
Nửa vầng má em bỗng thắm sắc hồng đào
Đôi chân bước… anh nghe chừng sai nhịp.
Sông Hương lắm chuyến đò ngang
Chờ anh em nhé, đừng sang một mình
Sao anh không về thăm quê em
Ngắm em chằm nón buổi đầu tiên
Bàn tay xây lá, tay xuyên nón
Mười sáu vành, mười sáu trăng lên
Về đây nghe em
(Tác giả: Trần Quang Lộc)
Về đây nghe em, về đây nghe em
Về đây mặc áo the, đi guốc mộc
Kể chuyện tình bằng lời ca dao
Kể chuyện tình bằng nồi ngô khoai
Kể chuyện tình bằng hạt lúa mới
Và về đây nghe lại tiếng nói thơ ấu khúc hát ban đầu
Về đây nghe em, về đây nghe em
Về đây thả ước mơ đi hát dạo
Để đời đời làm giọt sương mai
Để chào đời bằng lòng mới lớn
Để hận thù người người lắng xuống
Và tìm nhau như tìm xót xa
Trong lúc lệ đã đầy vơi
Này người ơi vươn cao vươn cao
Đem ánh sáng hân hoan trên trời
Rọi vào đời cho ta tinh cầu yêu thương
Nụ cười tươi trên môi em thơ
Là tiếng hát hân hoan cho đời
Và về đây cho nhau nụ cười tương lai
Về đây nghe em, về đây nghe em
Về đây đứng hát trên sông nước này
Chở lòng người trở về quê hương
Chở hồn người vào dòng suối mát
Chở thật thà vào lòng dối trá
Và nhạc hoa xin tạ chút ơn
Hạnh phúc khi đã gặp nhau
Di Hân – Hà Phương