Trong một lần tình cờ, một ông lão châu Á và ông lão châu Âu cùng ngồi xuống hàn huyên, tâm sự. Và bởi văn hoá khác biệt, quan điểm mỗi người cũng không giống nhau, cuộc đối thoại của họ thật khiến người ta phải suy ngẫm…
Viện dưỡng lão và người già
Ông lão châu Á: Đứa con tôi thật là bất hiếu!
Ông lão châu Âu: Chuyện gì xảy ra vậy?
Ông lão châu Á: Nó dám hỏi tôi rằng: “Ba có muốn vào viện dưỡng lão không?”.
Ông lão châu Âu: Viện dưỡng lão rất tốt mà, tôi cũng đang sống tại đó đây này.
Ông lão châu Á: Ông không đùa đấy chứ? Những nơi như thế ông cũng sống được sao?
Ông lão châu Âu: Tại sao lại không?
Ông lão châu Á: Nơi ấy chỉ dành cho những người già neo đơn không nơi nương tựa mà thôi. Tôi có con có cháu đàng hoàng, vậy mà lại phải đến đó ở, thể nào cũng làm trò cười cho thiên hạ, rồi tôi sẽ khổ não mà tổn thọ mất.
Ông lão châu Âu: Không phải thế chứ? Đến một độ tuổi nhất định, sống ở viện dưỡng lão rất thuận tiện, sao có thể bị mọi người chê cười được?
Ông lão châu Á: Tôi thì cho rằng khi đến tuổi, chúng ta nên sống cùng con cháu để được chúng phụng dưỡng chăm lo. Sống ở viện dưỡng lão rất cô đơn và hiu quạnh, chẳng phải là đáng thương lắm sao?
Ai cũng có cuộc sống của riêng mình
Ông lão châu Âu: Ông muốn sống cùng con cái sao? Tôi sống cùng với con trai mới có 2 tuần mà đã không thể chịu được rồi.
Ông lão châu Á: Sống với con cháu vui vẻ lắm mà, sao lại có thể khó chịu được chứ?
Ông lão châu Âu: Con trai tôi đến 18 tuổi là đã phải ra ngoài sống tự lập rồi. Nó về chơi vài ngày thì tôi rất hoan nghênh, nhưng nếu nó ở đây thời gian dài, lại còn mang theo cả vợ con về thì cuộc sống của tôi sẽ đảo lộn hết cả.
Ông lão châu Á: Tôi thật sự không thể hiểu nổi người phương Tây các ông, vì sao lại vô tình đến như vậy? Con trai vẫn còn trẻ mà ông đã cho ra ngoài tự lập, lại còn để nó đi vay tiền để chi trả học phí nữa. Chẳng trách vì sao đến cuối đời các ông lại phải sống trong viện dưỡng lão!
Ông lão châu Âu: Nó đủ 18 tuổi là đã trưởng thành và cần phải tự lập rồi. Còn việc vay tiền trả học phí là quyết định của cá nhân nó, chúng ta hãy để lũ trẻ học cách làm chủ cuộc đời mình. Hơn nữa, chúng cũng cần phải có sự riêng tư, ông nên cho chúng một không gian riêng của mình.
Ông lão châu Á: Người Tây phương các ông thật kỳ lạ, thế này không được, thế kia cũng không được. Chẳng nhẽ cứ phải cho con ra ở riêng, rồi mình thì sống trong viện dưỡng lão mới là “được” hay sao?
Ông lão châu Âu: Tôi có cuộc sống của tôi, con tôi có cuộc sống riêng của nó. Tôi sống ở viện dưỡng lão cũng có rất nhiều bạn bè, khi gặp rắc rối thì có chuyên gia giúp đỡ. Chúng tôi cần một cuộc sống thoải mái và tự do.
Thế nào là báo đáp công ơn sinh thành?
Ông lão châu Á: Lời ông nói nghe thật phóng khoáng. Cho dù ông chỉ nuôi con đến 18 tuổi, nhưng dẫu sao nó cũng đã kết hôn, đã trưởng thành, cũng tới lúc phải báo đáp công ơn cha mẹ chứ?
Ông lão châu Âu: Báo đáp? Báo đáp gì cơ?
Ông lão châu Á: Đương nhiên là đón ông về ở cùng, để ông an hưởng những ngày tháng cuối đời. Nhưng tiếc là ông lại vào viện dưỡng lão rồi… Có vẻ như con trai và con dâu ông quá thoải mái, chẳng phải gánh trách nhiệm gì với cha mẹ.
Ông lão châu Âu: Trách nhiệm nào cơ? Con tôi không cần có trách nhiệm gì cả.
Ông lão châu Á: Không có trách nhiệm sao? Nếu ông bị bệnh, chẳng lẽ con ông không cần đưa ông tới bệnh viện?
Ông lão châu Âu: Nếu tôi bị bệnh, viện dưỡng lão sẽ đưa tôi đi viện.
Ông lão châu Á: Nếu ông phải vào viện và cần người chăm sóc, chẳng lẽ người đó không phải là con ông?
Ông lão châu Âu: Người Âu châu chúng tôi không có khái niệm con cái phải chăm sóc ở viện. Con tôi chỉ cần tới thăm là tôi vui rồi.
Ông lão châu Á: Nếu ông không trả được viện phí, chẳng lẽ không cần con cái lo?
Ông lão châu Âu: Chúng tôi nằm viện miễn phí, không mất tiền.
Ông lão châu Á: Chà, xem ra các con ông không cần đưa ông đi viện, cũng không cần phải chăm sóc thuốc men. Thế chúng có biếu ông tiền không?
Ông lão châu Âu: Tiền gì? Tại sao phải biếu tiền?
Ông lão châu Á: Đó là cách chúng bày tỏ tấm lòng hiếu thảo với ông.
Ông lão châu Âu: Không, không, không… Tôi không cần con cái phải cho tiền. Tiền của chúng là để nuôi con cái, là để trả các khoản tiền vay, còn nếu có nhiều hơn thì chúng có thể đi du lịch. Chúng tự lo được cho bản thân là tôi hạnh phúc rồi, chứ tôi không cần đến tiền của chúng.
Chăm sóc cháu có phải là trách nhiệm của người già?
Ông lão châu Âu: Nuôi con, dưỡng già có nghĩa là gì? Tôi sinh con là vì tôi yêu trẻ nhỏ, tôi chưa bao giờ hy vọng nó sẽ chăm sóc cho tôi lúc cuối đời. Bây giờ con trai và con dâu tôi đang ở giai đoạn gây dựng sự nghiệp, cần cố gắng làm việc, cần tự lập để có thể tận hưởng cuộc sống.
Ông lão châu Á: Tôi cũng rất yêu con, tôi cũng hiểu khi nó gây dựng sự nghiệp thì rất vất vả. Bởi vậy tôi mới trông con cái cho chúng. Tôi đã hy sinh bao nhiêu cho chúng như vậy, cuối cùng chúng lại muốn tôi vào viện dưỡng lão.
Ông lão châu Âu: Ông còn trông con cho chúng? Thật không thể tin được.
Ông lão châu Á: Sao lại không thể tin?
Ông lão châu Âu: Trông con là việc của cha mẹ chúng, có liên quan gì đến người già chúng ta?
Ông lão châu Á: Các con tôi phải đi làm kiếm tiền, dù gì tôi cũng đã nghỉ hưu thì nên giúp đỡ chúng một chút.
Ông lão châu Âu: Chúng ta cả đời bôn ba, đến tuổi già mới là lúc nghỉ ngơi. Sao ông không tận hưởng thời gian này mà đi nghỉ mát, uống cafe, chơi bóng, đọc sách, làm những việc mà ông thích?
Ông lão châu Á: Nếu tôi không giúp chúng chăm sóc con cái, thì chúng xoay sở thế nào được?
Ông lão châu Âu: Chúng ta cần có cuộc sống riêng của mình. Chúng ta đã nuôi con khôn lớn, trông trẻ không phải là trách nhiệm của chúng ta. Ông vì con vì cháu mà làm bao nhiêu việc như vậy, dường như không có cuộc sống riêng của bản thân, chẳng lẽ tất cả chỉ là để lúc về già có người nuôi dưỡng thôi sao?
***
Có lẽ sau khi xem xong cuộc đối thoại giữa ông lão châu Âu và châu Á ở trên, ít nhiều sẽ khiến chúng ta phải suy ngẫm. Quả đúng là, hai nền văn hóa khác nhau đã dưỡng nên trong họ hai quan điểm hoàn toàn khác nhau.
Tuy nhiên, dù phương Tây hay phương Đông, dù có khác biệt đến đâu, thì vẫn có những điểm tương đồng mà phận làm con chúng ta cần phải nhớ:
Người già cũng muốn cuộc sống của mình được trân trọng. Cho dù có sống cùng con cùng cháu hay không thì cha mẹ vẫn cần có những khoảng không riêng: Được ra ngoài tản bộ một chút, hít thở bầu không khí trong lành, hay đôi lúc là gặp gỡ những người bạn già để cùng hàn huyên tâm sự… Là con cái, bạn hãy thấu hiểu và trân trọng những khoảnh khắc quý báu này.
Con cái cần phải báo đáp công ơn sinh thành, đó là giá trị đạo đức, cũng là một nét văn hoá đẹp của người phương Đông. Nhưng “tiền bạc” có phải là thước đo của lòng hiếu thảo hay không? Trong các kinh điển Nho giáo, chữ Hiếu được tóm lược ở ba điều là: “Đại hiếu là tôn kính cha mẹ, thứ đến là không làm gì gây tai tiếng cho cha mẹ, sau cùng là nuôi dưỡng cha mẹ” (“Lý Hoặc Luận” – Mâu Tử). Bởi vậy, không cần biếu tiền biếu bạc, mà luôn tôn kính và phụng dưỡng cha mẹ bằng tấm lòng thành kính, đó đã là người con có hiếu rồi.
Vì con cái, cha mẹ đã hy sinh cả cuộc đời mình, những mong tháng năm cuối cùng ấy có con cháu sum vầy làm hạnh phúc. Thế nhưng, có khi nào bạn chợt nhận ra rằng: Ta đang biến “niềm vui” ấy thành “trách nhiệm” của người già? Có khi nào ta mải mê với công danh và sự nghiệp, để rồi phó thác tất cả việc nhà cho mẹ cha gánh vác?
Ai ai cũng có cuộc sống của riêng mình, hãy để những ngày tháng tuổi già của cha mẹ là ngày tháng đẹp nhất và ấm áp tình thương yêu…