Tô Đông Pha: Lương thiện là đường lui tốt nhất của kiếp nhân sinh

Người xưa có câu: “Lộ dao tri mã lực, Nhật cửu kiến nhân tâm”, nghĩa là “Đường xa biết sức ngựa, ngày dài tỏ lòng người”. Một người lương thiện cũng vậy, họ sẽ không bị thời gian làm cho mai một.

Âm mưu của kẻ tiểu nhân hãm hại Tô Đông Pha trong “Thi án Ô Đài” và điều bất ngờ…

Lần đầu làm quan, Tô Đông Pha đảm nhiệm chức thông phán tại phủ Phượng Tường. Khi đó tại phủ Phượng Tường có vị thái thú là Trần Hy Lượng mới nhận chức và quan hệ của ông với Tô Đông Pha không tốt lắm.

Trần Thái Thú xuất thân là người học võ, nhưng làm một vị quan rất mực công bằng, chính trực, rất có tiếng tăm. Nhưng với ông, Tô Đông Pha lại chỉ là một thư sinh vô dụng xuất thân bần hàn, tuổi thiếu niên có chút đắc ý và bồng bột.

Do vậy mỗi khi Tô Đông Pha viếng thăm ông đều không cho tiếp kiến. Đôi khi Thái Thú còn để ông đợi ngoài cửa rất lâu, lâu tới mức đủ để một người có thể ngủ trưa một giấc ngon lành.

Mãi cho tới một năm hoả hoạn giáng xuống Thiểm Tây, rất nhiều rau màu đều thất thu, lê dân rơi vào nạn đói. Một lần nọ, khi Tô Đông Pha và Trần Thái Thú đi tuần ngoài thành, nhìn thấy một vài thi thể của các em nhỏ chết đói nằm ven đường, Tô Đông Pha bật khóc như mưa. Ông vừa khóc ròng vừa mang thi thể đi mai táng. Sau đó Tô Đông Pha còn tích cực tổ chức quyên góp từ thiện, xây dựng một trại nuôi dưỡng cô nhi và cứu được 30, 40 cô nhi bị đói khát mang về nuôi dưỡng trong nhà mình.

Những nghĩa cử này Trần Thái Thú đều để mắt tới. Dẫu vì thể diện, ngoài miệng ông không muốn nói ra, nhưng cách nhìn của ông về Tô Đông Pha đã thay đổi rất lớn.

Sau này Tô Đông Pha gặp phải “thi án Ô Đài” (Tô Đông Pha dùng thơ để ngầm giễu cợt triều đình) và sắp bị lưu đày tới Hoàng Châu xa xôi. Trần Tháo, con trai của Trần Thái Thú đang sống ẩn cư ở đây.

Có kẻ tiểu nhân trong triều cho rằng năm xưa Tô Đông Pha có thù oán với phụ thân của Trần Tháo, bèn giáng chức ông đày đến Hàng Châu, để Trần Tháo dễ bề đối phó với Tô Đông Pha, nhân cơ hội này mà mượn dao giết người.

Nhưng Trần Tháo lại nghe không ít những lời tốt đẹp về Tô Đông Pha từ chính miệng cha mình, nên ngược lại ông lại trở thành bạn tốt và giúp đỡ Tô Đông Pha trong suốt thời gian Tô Đông Pha bị đày đến Hàng Châu.

Người xưa có câu: “Lộ dao tri mã lực, Nhật cửu kiến nhân tâm”, nghĩa là “Đường xa biết sức ngựa, ngày dài tỏ lòng người”. Một người lương thiện cũng vậy, họ sẽ không bị thời gian làm cho mai một.

Đối với Tô Đông Pha mà nói, rất nhiều nghĩa cử thiện tâm của ông năm đó, đến gần 20 năm sau, không chỉ giúp ông thoát khỏi được tai họa âm mưu từ trước, mà còn giúp ông có được một tình bạn chân thành.

Mọi việc mà con người làm, dường như đều là một mũi tên bay ngược trở lại rất lâu… rất lâu trong không gian.

Bạn quăng đi gai góc thì cuối cùng người bị gai đâm lại là chính mình. Bạn quăng đi hoa thơm, thì cuối cùng hương thơm lại thấm đầy tay áo.

Những gì bạn làm cho người khác bây giờ chính là đang làm cho bản thân mình. Kết được là trái thiện hay trái ác thì người nhận được cuối cùng không phải một ai khác, mà là chính bản thân bạn.

Chặng đường đời đầy sóng gió nhưng vô cùng ấm áp tình người của Tô Đông Pha

Ở Từ Châu, Tô Đông Pha từng sớm tối không nghỉ, trầm mình trong bùn lầy, vật lộn với con lũ suốt 45 ngày để cứu bách tính.

Ở Hàng Châu, ông xây dựng Tô Đề, tu sửa đường dẫn nước, giải quyết được nỗi lo nước lũ hàng nghìn năm của thành Tô Châu.

Ở Mật Châu, ông diệt nạn châu chấu, cứu chúng dân khỏi nạn đói.

Một đứa con bất hiếu âm thầm bán nhà của mẫu thân mình cho Tô Đông Pha. Sau khi biết chuyện, Tô Đông Pha không quản hoàn cảnh khó khăn của bản thân lúc đó, ông đã trả lại ngôi nhà cho bà lão mà không lấy lại một đồng.

Ngô Vị Đạo, một thư sinh nghèo bị bắt vì đã mạo danh Tô Đông Pha để vận chuyển lậu tơ lụa tới Hàng Châu. Khi Tô Đông Pha biết được rằng cậu ta chỉ vì quá nghèo nên muốn tiết kiệm một chút lộ phí để kịp đi thi, bèn đổi cho Ngô Vị Đạo hai lạng bạc theo đúng giá tơ lụa lúc đó.

Tô Đông Pha đã làm rất nhiều việc đại thiện lay động trời đất. Trong cuộc sống nơi đâu ông cũng thực hành những việc thiện nhỏ. Cả một đời trắc trở, đầy gió sương, nhưng ông vẫn luôn luôn trải ân trạch thiên hạ bằng tấm lòng lương thiện của mình.

Xưa có câu: “Ở hiền thì gặp lành”. Vậy nên Tô Đông Pha luôn nhận được sự ưu ái từ các vị hoàng hậu đương thời.

Sau khi xảy ra “Thi án Ô Đài”, chính hoàng hậu Nhân Tông đã cứu mạng ông. Sau này ông được hoàng hậu Anh Tông đề bạt. Trong những năm cuối đời, nếu không phải hoàng hậu Thần Tông chấp chính thì ông sớm đã phải bỏ mạng nơi đất khách xa xôi.

Mã Mộng Đắc, một người bạn của ông, dẫu đi tới đâu cũng sát cánh bên ông. Ông Mã vô cùng tín nhiệm và sùng bái ông, dẫu phải cùng ông chịu khổ, sống những ngày tháng nghèo khổ ông Mã cũng cam lòng.

Khi Tô Đông Pha lo lắng vì gặp nạn đói ở phương Nam xa xôi, vẫn thường có người hàng xóm làm nông bình thường mang đến cho ông một gáo nước, một hũ đồ ăn, hoặc vị Thái Thú tại địa phương cũng mang đến cho ông một hũ rượu, một đĩa thịt.

Thậm chí có vị quan viên vì để tiếp tế cho Tô Đông Pha, hay đến quá gần ông mà bị cách chức cũng không hối tiếc.

Ở Đảm Châu, khi Tô Đông Pha rơi vào cảnh không nhà không cửa, thì cậu thư sinh nghèo tại địa phương lại tự phát tổ chức mọi người dựng giúp ông một cái “am trầu cau” làm nơi dung thân.

Khi ông bị áp giải đến Bắc Quy, mỗi một thành ông đặt chân tới, dân chúng hàng vạn người đều đổ ra đường. Mọi người đều đợi ở cổng thành để chào đón con người lương thiện này, họ tung hoa chúc mừng như mưa khắp nơi.

Tô Đông Pha vẫn luôn được người khác yêu mến và bảo vệ. Bởi đối với ai, ông cũng đều dành sự yêu mến sâu sắc, đồng cảm và cống hiến như vậy.

Ông từng nói: “Ta trên có thể bầu bạn cùng Ngọc Hoàng Đại Đế, dưới có thể bầu bạn cùng những đứa trẻ ăn mày ở viện Ty Điền. Nhìn thiên hạ trước mắt không ai không phải là người tốt”.

Do sự hồi đáp của thiện tâm mang lại, Tô Đông Pha đã sống yên lòng, an vui trong những chuỗi ngày gian nan nhất của cuộc đời mình.

Những gì bạn làm cho người khác, đều là những gì bạn làm cho mình.

Khi cứu vớt người khác, bạn cũng sẽ được người khác cứu vớt.

Nếu bạn muốn được người khác yêu thương thì trước tiên hãy yêu người khác. Nếu bạn muốn được quan tâm, trước tiên phải quan tâm người khác. Nếu bạn muốn hạnh phúc, trước tiên hãy đem đến niềm vui cho người khác.

Khi bạn gặp phải kiếp nạn, sự lương thiện của bạn sẽ giúp bạn trải qua chặng đường gian khổ nhất.

Đời cha ăn mặn đời con khát nước, đời cha tích đức đời con hưởng phước

Những năm Càn Long, Tần Đại Sỹ hậu nhân của Tần Cối, khi đối diện với bức tượng tiền nhân của mình đã quỳ cả nghìn năm trước tượng Nhạc Phi, ông phải cảm khái thốt lên: “Người sau thời Tống đều nhục vì mang danh Cối, tới trước mộ ta phải xấu hổ vì họ Tần”.

Còn Phạm Tòng Văn, nhờ một câu của tiên tổ là Phạm Trọng Yêm: “Lo trước nỗi lo của thiên hạ, vui sau niềm vui của thiên hạ” mà được Chu Nguyên Chương cấp cho 5 lần cơ hội được miễn tội chết.

Cuộc đời một con người, đa số những lựa chọn cũng đều trở thành chốn lui của mình về sau. Trong rất nhiều sự lựa chọn, lương thiện vẫn luôn là điều chắc chắn nhất đảm bảo bạn có được một tương lai tốt đẹp.

Bởi lẽ con người hễ đánh mất sự lương thiện, sẽ chẳng bao giờ còn chốn quay đầu.

Cho nên, khi đối diện với vô số ngã rẽ trong cuộc đời, nếu cảm thấy thật khó lựa chọn, xin hãy chọn đường thiện trước. Khi còn bối rối không biết mình nên trở thành một người như thế nào, xin hãy làm một người lương thiện. Bởi lẽ lương thiện là con đường cuối cùng tốt nhất trong kiếp nhân sinh.

Theo Onesiteworld
Nhã Văn biên dịch