Ngày nay, rất nhiều người dựa vào toán mệnh, gieo quẻ dịch số để dự đoán tương lai, xem việc cát hung hay thành bại. Họ tin rằng nắm chắc thuật toán mệnh sẽ có được chiếc chìa khoá thành tựu đời người. Nhưng trong thực tế, bói quẻ đôi lúc lại không chuẩn xác. Vì sao như vậy?
Trong quyển Luận Hành của Vương Sung có câu chuyện kể rằng, môn đồ của Khổng Tử là Tử Cống sang các nước du thuyết, đến ngày về vẫn chưa thấy bóng dáng tăm hơi. Thế là, Khổng Tử bèn gieo một quẻ, nhận được quẻ Hoả Phong Đỉnh, kèm theo đó là bài từ “Cái vạc gãy chân”.
Chúng môn đồ của Khổng Tử căn cứ theo lời bài từ đều cho rằng: “Trong quẻ nói là chân vạc gãy, xem ra Tử Cống bị thương ở chân, tạm thời không về được rồi”. Duy chỉ có Nhan Hồi mỉm cười mà không nói gì.
Khổng Tử hỏi nguyên do, Nhan Hồi đáp: “Tử Cống nhất định sẽ trở về! Dù không đi bằng chân, cũng sẽ ngồi thuyền trở về”. Quả nhiên sau đó không lâu, Tử Cống đã về và về bằng thuyền vì không có ngựa.
Nhan Hồi sở dĩ nói “ngồi thuyền”, là bởi bên dưới quẻ Đỉnh là Tốn, tức là mộc. Còn các môn đồ khác đoán sai, là bởi họ chỉ hiểu được tượng của quẻ Dịch mà không biết đạo lý của quẻ Tượng, đạo lý của Kinh Dịch.
Trong Mai Hoa Dịch Số có câu chuyện như sau: Buổi tối giờ Dậu (17 giờ – 19 giờ) của một ngày mùa đông, Thiệu Ung vừa mới đốt lò sưởi ấm, liền có người đến gõ cửa nói muốn mượn đồ. Thiệu Ung gieo một quẻ, nhận được quẻ Can ở trên, quẻ Tốn ở dưới, tức là vật kim mộc.
Con trai của Thiệu Ung đoán định là cái cuốc. Thiệu Ung nói, từ quẻ tượng mà suy, thì nói rìu hay cuốc đều đúng cả. Nhưng nếu theo đạo lý mà nói, buổi tối sao lại dùng đến cuốc? Vậy nên tất nhiên là vị khách đến mượn rìu, vì rìu mới có thể chẻ củi sưởi ấm.
Dùng lý của quẻ Tượng để suy luận biến hóa của sự vật, hẳn sẽ có sự khác biệt hoặc đôi lúc không chuẩn xác, vậy nên Mai Hoa Dịch Số còn được gọi là “Tâm Dịch”. Ý của “Tâm Dịch” là cần phải dựa theo tinh thần, tâm linh để cảm nhận, phán đoán dịch số.
Trong Sưu Thần Ký kể rằng: Quan Thái thú Trương Hoa ở vùng Dự Chương là người giỏi quẻ Dịch, cũng là vị quan nghiêm minh trong việc xử lý tội phạm. Vậy nên những quan lại và tội phạm nơi ông quản lý đều rất sợ hãi, không dám làm trái pháp lệnh.
Trong pháp lệnh có quy định: Tất cả các tử tù đều được phép về nhà từ biệt cha mẹ. Lúc ấy có một người bị phán tội tử hình, bèn xin phép về thăm nhà từ biệt song thân, kỳ hạn hễ đến đều phải quay trở lại thụ hình.
Người này trên đường về cố hương, mỗi lần nghĩ đến bản án tử treo trước mắt, lại đau đớn khóc lóc vật vã. Khi anh ta đi ngang qua cổng nhà của một người giỏi thuật toán tên là Triệu Sóc. Triệu Sóc nghe thấy tiếng khóc bèn thương tình hỏi y nguyên nhân vì sao.
Người tử tù này kể lại đầu đuôi sự việc, Triệu Sóc nói: “Thế sao anh không bỏ trốn?”. Phạm nhân này nói: “Thái thú Trương Hoa giỏi gieo quẻ, tất cả các quẻ bói của ông ấy đều chuẩn xác vô cùng. Trước đây cũng đã từng có nhiều tên phạm nhân bỏ trốn, nhưng đều bị ông ấy tìm ra được, vậy nên tôi không dám”.
Triệu Sóc nói: “Anh chỉ cần làm theo cách của tôi, đảm bảo có thể tránh được tai họa lần này: Trên đường về nhà, lúc đi ngang qua sông Hoàng Hà, anh hãy dùng ống tre đựng nước, nhớ là ống tre cần phải cao ba thước, đặt lên trên bụng, dựa theo bộ dạng này mà nằm trên bãi cát vàng, sau ba ngày có thể trở về nhà. Trương Thái thú sẽ không thể bắt được anh nữa”.
Khi kỳ hạn kết thúc, người bên tư pháp chờ mãi không thấy phạm nhân đến thụ hình, bèn báo lại với Trương Hoa. Thái thú Trương Hoa gieo một quẻ bói xem thử, thấy rằng: “Trên bụng có nước sâu ba thước, mặt lưng lại nằm ở trên đống cát vàng… Người này ắt đã nhảy sông tự vẫn rồi, không cần phải tìm kiếm y nữa”.
Kết quả, phạm nhân này sau đó đã thay tên đổi họ, sống ở quê nhà, thoát được bản án tử hình của quan phủ. Bậc cao nhân giống như Triệu Sóc mới thật sự là am hiểu quẻ Dịch.
Từ đây, có thể thấy rằng, bói quẻ dù có những lúc rất chuẩn xác, nhưng nếu gặp phải những người biết rõ đạo lý và kỹ xảo trong bói quẻ, thì vẫn có thể khiến người ta bị giả tướng che đậy.
Bởi vì, bói quẻ là một loại kỹ thuật kỹ xảo, trên cơ sở nền tảng Dịch học mà phát triển lên. Nguồn gốc của bói quẻ nguyên có nền tảng văn hóa sâu xa. Điều mà bói quẻ dựa theo là quẻ Tượng, quẻ Lý. Nhưng quẻ Tượng, quẻ Lý đối với cách nhìn nhận vạn sự vạn vật cũng rất hạn chế, có thể dẫn đến những phán đoán không chuẩn xác.
Do đó, nó không thể nói rõ bản chất của vạn sự vạn vật được. Cũng giống như bệnh viện hiện nay, mặc dù có thể trị bệnh, nhưng cũng không phải tất cả các chứng bệnh đều có thể chữa trị được.
Bởi vậy, rất nhiều kẻ sĩ đại đức thời xưa như Lão Tử, Khổng Tử… tuy am hiểu Dịch học, tinh thông Dịch lý, nhưng lại rất hiếm khi dùng đến kỹ thuật này, là bởi vì họ hiểu rằng còn có những nội hàm văn hóa cao hơn tiếp cận gần hơn bản chất của sinh mệnh.
Những thứ này mới đúng thật là con đường chân chính dẫn dắt tương lai của đời người. Vậy nên, Lão Tử giảng “Đạo”, Khổng Tử giảng “Nhân”, “Đức”, Đức Phật giảng “Pháp”, Chúa Giê-su giảng về “bác ái”, về “đức tin vào Chúa Trời”, hẳn cũng là vì nguyên nhân này vậy.
Theo Đại Kỷ Nguyên tiếng Trung
Vũ Dương biên dịch